Türk Tarihinin Seyrine Bir İşaret Levhası: Çanakkale Savaşları

Year 2010, Volume: 26 Issue: 76, 133 - 154, 01.01.2010

Murat Karataş

Abstract

Bu makalede, Birinci Dünya Savaşı cephelerinden biri olan Çanakkale Cephesi’nin Türk tarihinin seyrine olan etkisi üzerinde durulmaktadır. Yöntem olarak, Çanakkale Cephesi’nin askerî gelişimi
üzerinde kısaca durulduktan sonra cephenin açılma nedenleri ve ulaşılacak hedefler irdelenmiş, bunların etkileri değerlendirilmiştir. Savaş sonuçlarının doğurduğu özellikler üzerinde durulmuş; böylece
Türk tarihi üzerine ne gibi etkileri olduğu saptanmaya çalışılmıştır.

Bu çalışmada, Çanakkale Savaşları’nın dolaylı ve dolaysız etkilerle Türk tarihine yön verici işlevinin olduğu anlatılmaktadır. Özellikle Türk tarihinde bir dönüm noktası niteliğinde olan Ulusal Kurtuluş Savaşı üzerindeki etki ve katkıları açıklanmaya çalışılmıştır.

Keywords

I. Dünya Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu, Çanakkale Savaşları, Türkiye Cumhuriyeti, Mustafa Kemal (Atatürk)

A Sign to Development of Turkish History: Gallipoli Campaing

Abstract

In this article, the Gallipoli Campaing, one of fronts in the First
World War and its effects on the development of Turkish History are
deal with. Methodologically, first of all, the military stages of Çanakkale Front will be mentioned, and then the reasons for opening
of this front and its targets to be achieved will be assessed. The Results of Gallipoli Campaing and its effects of development of Turkish History are discussed.

In this paper, it emphasized that, both direct and indirect effects
of Gallipoli Campaing changed the course of Turkish History, especially its effects and contributions on the War of Turkish Independence, as a turning point in Turkish History.

Keywords

First World War, Ottoman Empire, Gallipoli Campaing, Turkish Republic, Mustafa Kemal (Atatürk)

References

• Armaoğlu, Fahir, 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi, Alkım Yayınları, AnkaraTarihsiz.
• Atabay, Mithat - Erat, Muhammet – Çobanoğlu, Haluk, Çanakkale Şehitlikleri, Türkiye İş Bankası Kültür Yayını, İstanbul 2009.
• Atatürk, Mustafa Kemal, Arıburnu Muharebeleri Raporu, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 3. Baskı, Ankara 1990.
• Atay, Falih Rıfkı, Çankaya, Doğan Kardeş Matbaacılık, İstanbul 1969.
• Avcıoğlu, Doğan, Milli Kurtuluş Tarihi, II. Kitap, Tekin yayınları, İstanbul 1976.
• Aydemir, Şevket Süreyya, Tek Adam, c. I, 18. Baskı, Remzi Yayınevi, İstanbul 1999.
• Bartlett, Ellis Ashmead, Çanakkale Gerçeği, Yeditepe yayınları, İstanbul 2005.
• Bayur, Yusuf Hikmet, Türk İnkılâbı Tarihi, cilt III, Kısım II, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1991.
• Bayur, Yusuf Hikmet, Türkiye Devleti’nin Dış Siyasası, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1995.
• Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi, V nci Cilt Çanakkale Cephesi Harekâtı, I. Kitap, Genelkurmay Yayınevi, Ankara 1993.
• Bursalı Mehmet Nihat, Büyük Harpte Çanakkale Seferi, İlhami Fevzi Matbaası, İstanbul 1926.
• Büyük Güçler ve Osmanlı Devleti’nin Yıkılışı, Yay. Haz. Prof. Dr. Abdullah Gündoğdu, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul 2010.
• Çakır, Ömer, Türk Şiirinde Çanakkale Muharebeleri, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara 2004.
• Dardanelles Commission First Report, Publised by His Majesty’s Stationery Office, London 1917.
• Esenkaya, Ahmet, “Çanakkale Savaşları Sürecinde Türk Basını”, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, sa. 1, Atatürk ve Çanakkale Savaşlarını Araştırma Merkezi Yayını, Çanakkale 2003.
• James, Robert Rhodes, Gelibolu Harekâtı, Belge yayınları, İstanbul 1965.
• Karal, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi, c. IX, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1996.
• Karataş, Murat, “Çanakkale Savaşları’nda Lağım Muharebeleri”, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, sa. 6-7, Atatürk ve Çanakkale Savaşlarını Araştırma Merkezi Yayını, Çanakkale 2008.
• Karataş, Murat, Haritalarla Çanakkale Savaşları, Nobel yayınları, Ankara 2007. Larcher, Maurice, Çanakkale Seferi, Çev. Bursalı Mehmed Nihad, Yay. Haz. Murat Karataş, Ed. Mithat Atabay, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Atatürk ve Çanakkale Savaşlarını Araştırma Merkezi Yayını, Çanakkale 2008.
• Maarif Vekâleti, Tarih III, Devlet Matbaası, İstanbul 1933.
• Müllman, Carl, Çanakkale Savaşı, Bir Alman Subayının Notları, Çev. Sedat Umran, 6. Baskı, Timaş yayınları, İstanbul 2004.
• Oglander, C. F. Aspinal, Büyük Harbin Tarihi, Gelibolu Askeri Harekâtı, c. I, Arma yayınları, İstanbul 2005.
• Osmanlı Belgelerinde Çanakkale Muharebeleri I, T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayınları, Ankara 2005.
• Rudenno, Victor, Gelibolu Denizden Saldırı, Çev. Dilek Cenkçiler, Ed. Mithat Atabay, Odtü Yayıncılık, Ankara 2009.
• Sedad Paşa, Boğazlar Meselesi ve Çanakkale Muharebe-i Bahriyesinde Türk Zaferi, Askeri matbaa, Erkân-ı Umumîye Talim ve Terbiye Dairesi Neşriyatı, İstanbul 1927.
• Selahattin Adil, Harb-i Umumi’de Çanakkale Muharebat-ı Bahriyesi, Erkan-ı Harbiye Mektebi Matbaası, İstanbul 1336/1920.