Z KUŞAĞININ OKUMA TERCİHLERİ

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 29 - 45, 30.06.2022

Ayfer Şahin , Gülcan Gültekin

Öz

İnsanlık tarihi boyunca, her kuşak önceki kuşağa göre daha fazla bilgi ve beceriye sahip olduğu için hızlı ilerleme sağlamış ve daha iyi şartlarda yaşamını devam ettirmiştir. İnsanın yaradılışı gereği amaçları, duyguları, ihtiyaçları ve çıkarları zaman ve şartlara göre hızla değiştiği için kuşaklar arası farklılıklar da buna paralel olarak değişikliğe uğramıştır. Genel olarak literatür tarandığında Z Kuşağı’nın 2000 yılı ve sonrasında doğmuş bir topluluğu kapsadığı görülmektedir. Z kuşağı, günlük hayatın hemen her noktasında yaygın olarak kullanılan teknolojiler ile iç içe yaşanan bir zaman diliminde doğan ve bunun getirdiği çeşitli özellikleri içinde barındıran bir kuşağı ifade etmektedir.
Bu çalışma Z kuşağı bireylerinin okuma tercihlerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden kültür analizi deseni kullanılmıştır. Çalışma grubunun oluşturulmasında amaçsal örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemi tercih edilmiştir. Bu araştırmanın çalışma grubunu Kırşehir’de öğrenim görmekte olan öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırma verileri araştırmacı tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış sorulardan oluşan bir görüşme formu ile toplanmıştır. Bu veriler betimsel içerik analizi ile analiz edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, araştırmaya katılan bireylerin çoğunluğu okumaktan haz duyduğunu belirtmiştir. Öte yandan öğrenciler ders kitapları dışında en çok internet materyallerini okumayı tercih ettiklerini bildirmişlerdir. Z kuşağının daha çok kitap okumak için beklediği ortam ise sessiz ortamdır. Araştırmaya katılan bireyler kitap fiyatları uygun olursa daha çok okuyabileceklerini belirtmişlerdir. Son olarak bireyler okuma alışkanlığı kazanmalarında en etkili olduğunu düşündükleri kişilerin öğretmenlerinin ve anne-babalarının olduğunu belirtmişlerdir. Bu çalışma Z kuşağının okuma tercihlerinin belirlenmesini sağladığı için önemli görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kuşak, Z kuşağı, Okuma, Okuma Alışkanlığı, Okuma Tercihi.

Kaynakça

• Adıgüzel, O., Batur, H. ve Ekşili, N. (2014). Kuşakların değişen yüzü ve Y kuşağı ile ortaya çıkan yeni çalışma tarzı: Mobil yakalılar. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (19), 165-182.
• Ardıç, E. ve Altun, A. (2017). Dijital çağın öğreneni. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 1(1), 12-30.
• Aslan, O. (2019). Z kuşağı çocuklarının matematik öğreniminde 'Çocuk Edebiyatı'. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 4(1), 32-48.
• Bayat, N. ve Çetinkaya, G. (2018). Ortaokul öğrencilerinin okuma alışkanlıkları ve tercihleri. Elementary Education Online, 17(2), 984–1001.
• Brennen, R. L. ve Prediger, D. J. (1981). Coefficient kappa: Some Uses, misuses, and alternatives. Educational and Psychological Measurement, 41(1981), 687-699.
• Ekşili, N, Antalyalı, Ö. (2017). Türkiye’de Y kuşağı özelliklerini belirlemeye yönelik bir çalışma: Okul yöneticileri üzerine bir araştırma. Humanities Sciences, 12 (3), 90–111.
• Elkatmış, M. (2018). Sınıf öğretmenlerinin ekran okumaya yönelik görüşleri. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 203–222.
• Kana, F. (2015). Ortaokul öğrencilerinin okuma stillerinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(40), 548–556.
• Karadoğan, A. (2019). Z kuşağı ve öğretmenlik mesleği. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (2), 9–41. DOI: 10.31463/aicusbed.597636
• Kartal, H., Güner, F., Çelik, C., Soyuçok, M., Beşer, R. (2019). İlkokul ikinci sınıf öğrencilerinin okuma tercihleri ve kütüphanelerden beklentileri üzerine nitel bir inceleme. Türk Kütüphaneciliği, 33(4), 267–281. DOI: 10.24146/tk.597718
• Kavalcı, K. ve Ünal, S. (2016). Y ve Z kuşaklarının öğrenme stilleri ve tüketici karar verme tarzları açısından karşılaştırılması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(3), 1033–1050.
• Kemiksiz, Ö. (2018). Türkçe derslerindeki temalarda öğrencilere okumaları tavsiye edilen kitaplar üzerine bir inceleme. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(10), 42-61
• Kırık, A. ve Köyüstü, S. (2018). Z kuşağı konusunda yapılmış tezlerin içerik analizi yöntemiyle incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(2), 1497–1518. DOI: 10.19145/e-gifder.443304
• Koç Akran, S. (2020). Türkiye’deki Z kuşakların eğitiminde ailenin rolü: Jean Jacques Rousseau’nun “Emile ya da eğitim üzerine” örneği. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (2), 79-100. DI: 10.31463/aicusbed.731696
• Miles, M, B., ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri, M. Bütün ve S. B. Demir, (Çev.). Ankara: Pegem Akademi.
• Reutzel, D. and Cooter, R. Jr. (1992). Teaching children to read. New Jersey: Merrill.
• Şimşek, G. (2019). Z kuşağının kişilik özellikleri ve kariyer değerlerinin incelenmesi (Beykent Üniversitesi Öğrencileri Örneği), Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Taş, H. (2018). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıkları ve tercihleri üzerine bir değerlendirme. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi,7(3), 1947–1975.
• Taş, H, Demirdöğmez, M. ve Küçükoğlu, M. (2017). Geleceğimiz olan z kuşağının çalışma hayatı muhtemel etkileri. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 7(13), 1031-1048. DOI: 10.26466/opus.370345
• Yalman, M. Özkan, E. ve Başaran, B. (2015). Geleceğin öğretmenlerinin kitap okuma alışkanlıklarının incelenmesi: Dicle Üniversitesi örneği. EKEV Akademi Dergisi, 19 (61), 463-478
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.