ŞELPE TEKNİĞİNE YÖNELİK YAPILAN ÇALIŞMALARIN İNCELENMESİ: SİSTEMATİK DERLEME

Yıl 2022, Sayı: 41, 341 - 372, 30.08.2022

Ender Can Dönmez

https://doi.org/10.14520/adyusbd.1120042

Öz

Bu çalışma kapsamında, Türkiye’de Şelpe alanında yapılan çalışmalar bir araya getirilmiş ve incelenmiştir. İnceleme sonucunda, şelpe alanında yapılan çalışmaların türleri ve içeriklerinin ortaya konması amaçlanmıştır. Betimsel türde olan bu çalışmada, verilere ulaşmak için “dokuman analizi”, verilerin analizi için ise “içerik analizi” kullanılmıştır. Çalışma kapsamında 9 tez, 5 makale, 3 bildiri, 5 kitap ve 4 kitap bölümü olmak üzere toplam 26 çalışma incelenmiştir. Çalışma sonucunda, şelpe alanına yönelik en fazla tez ve kitap çalışması yapıldığı anlaşılmıştır. Tez, makale ve bildiri çalışmalarında, şelpe tekniğinde karşılaşılan sorunlara yönelik çözümler araştırılmıştır. Kitap çalışmalarını ise ağırlıklı olarak metot ve repertuvar çalışmalarının oluşturduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Şelpe, Bağlama, Sistematik Derleme

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

EXAMINING THE ŞELPE TECHNIQUE STUDIES: SYSTEMATIC COMPLATION

Öz

Within the scope of this study, studies on the Şelpe technique in Turkey were compiled and examined. As a result of the examination, it is aimed to reveal the types and contents of the studies carried out in the field of Şelpe. In this descriptive study, "document analysis" was used to collect the data and "content analysis" was used to analyze the data. A total of 26 studies were reviewed. The study consists of 9 theses, 5 articles, 3 papers, 5 books and 4 book chapters. As a result of the study, it was understood that thesis and book studies were mostly preferred for the Şelpe technique. In theses, articles and papers, solutions for the problems encountered in the Şelpe technique were searched. It has been seen that book studies mainly consist of method and repertoire studies.

Anahtar Kelimeler

Şelpe, Bağlama, Systematic Complation.

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Açın, C. (1994). Enstruman Bilimi (Organoloji). İstanbul: Yenidoğan Basım Evi.
• Aslan, A. (2018). “Systematic Reviews and Meta-Analyses.” Acta Medica Alanya, 2(2):62-63.
• Ayyıldız, S. (2018). Saz (bağlama) icrasında parmak vurma tekniği kullanarak ezgi kalıplarını üretme yöntemleri. Yayınlanmamış doktora tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ayyıldız, S., Parlak, E. (2018). “The origin of parmak vurma (two-hand tappıng) technique of saz (bağlama).” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 11(57): 889-894.
• Ayyıldız, S., Baysal, A.O. (2017). “Matrix system: a new analytical approach for adapting the use of chords into performing techniques of the Bağlama without plectrum.” 4th Internatıonal Conference On New Musıc Concepts (ICNMC 2017), March 16-17, 2017, Treviso, Italy.
• Ayyıldız, S. (2021). Modern şelpe repertuarı 1. Ordu: Kitapol Yayınları.
• Baysal, A.O. (2020). Şelpe tekniğinde armonik uygulamalar için sistemleştirme yöntemi. Yayınlanmamış doktora tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Baysal, A.O., Altınbüken, E. (2019). “Analytıcal approaches to harmonıc practıces ın şelpe performıng of Saz/Bağlama.” Portre Akademik Müzik ve Dans Araştırmaları Dergisi 18(19):9-23.
• Ceylan, Ş. (2018). Şelpe öğretimi için kullanılan metot kitaplarının semboller ve işaretler yönünden analizi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Çalışkan, F. (2018). Kapasite alanları: bağlamada el ile çalma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çalışkan, F. (2018a). “1980’lerden günümüze performans pratiğinin dönüşümü ve etkileri: Bağlama çalgısında el ile (tezenesiz) çalma tekniği.” Portre Akademik Müzik ve Dans Araştırmaları Dergisi 17: 7-29.
• Çınar, N. (2021). “İyi bir sistematik derleme nasıl yazılmalı.” Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi. 6(2):310-314.
• Çoğulu, T. (2011). “Klasik gitar için yapılmış türkü düzenlemelerinde ve bestelerde bağlama çalım teknikleri.” Folklor/Edebiyat 17(68):153-165.
• Çoğulu, T. (2010). Bağlama tekniklerinin klasik gitar icrasına uyarlanması. Yayınlanmamış doktora tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ekici, S. (1993). Ramazan Güngör ve üç telli kopuzu. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Engin, C. (2021). Bağlama eğitiminde parmak vurma tekniğine yönelik notalama model önerisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Erzincan, E. (2016). “Bağlamadaki tezeneli ve tezenesiz (şelpe) icraya ilişkin metodik yöntemlerdeki sorunlar ve çözümlemeleri.” Müzikte Metodoloji ve Müzikle İletişim Uluslararası Sempozyumu, 01-31 Mayıs 2016, İstanbul.
• Erzincan, E. (2019). Bağlama için besteler. İstanbul: Temkeş.
• Erzincan, E. (2021). Çocuklar için temel Bağlama eğitimi. İstanbul: Temkeş.
• Gerekten, S. E. (2020). “Bağlama/Saz çalgısı ile ilgili yapılan çalışmalar üzerine bir bibliyografya denemesi.” Eurasian Journal of Music and Dance (17):391-411.
• Karaçam, Z. (2013). “Sistematik derleme metodolojisi: sistematik derleme hazırlamak için bir rehber.” Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi. 6(1): 26-33.
• Kızıler, Z.G. (2007). Bağlamadaki şelpe tekniği yeni uygulamalarının armonik ve melodik yönden analizi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kurtaslan, H., Özer, B. (2021). “Türkiye’de covid-19 pandemi surecinde müzik alanında yapılan calışmalar: Sistematik derleme.” ICAR 6. Uluslararası Akademik Araştırmalar Kongresi, 23 – 25 Ağustos 2021, Online.
• Nacakçı Z., Dalkıran E., Ece A. S. (2016). “Müzik eğitimi anabilim dalı özel yetenek sınavlarında karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri; sistematik derleme çalışması.” Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(İpekyolu Özel Sayısı): 2368-2381.
• Oral, M. (2018). Anadolu Alevi-Bektaşi âşıklık geleneğinde Âşık Nesimi Çimen ve iki telli cura icrası. Yayınlanmamış sanatta yeterlilik tezi. Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Oral, M., Deran, E. (2018). “İki telli cura (ruzba) icrası, aktarımı ve Âşık Nesimi Çimen’in bu bağlamdaki yeri ve önemi.” Motif Akademi Halk Bilimi Dergisi, 11(21):53-68.
• Önal, H. (2018). “’Bağlama’ konulu tezlerin bibliyometrik analizi (1995-2017).” Social Sciences Studies Journal, 4(19):2111-2120.
• Özdemir, G. (2017). “Müzik öğretmeni yetiştiren kurumlarda piyano ile eşlikleme becerileri üzerine sistematik derleme çalışması.” Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 30: 123-133.
• Özer, B. (2020). “Türkiye’de Bilsem müzik alanına yönelik yapılan çalışmalar: Sistematik bir derleme.” OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(29):2045-2076.
• Parlak, E. (1998). Türkiye’de el ile (tezenesiz) bağlama çalma geleneği ve çalış teknikleri. Yayınlanmış sanatta yeterlilik tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Parlak, E. (2011). “Anadolu Parmak Tekniği İle (Tezenesiz) Bağlama Çalma Geleneğinin Tarihsel Süreç İçerisindeki Gelişimi.” Uluslararası Tarihsel Süreç İçinde Türkiye'de Müzik Kültürü Kongresi, 2006, İstanbul.
• Parlak, E. (2000). Türkiye’de el ile (şelpe) Bağlama çalma geleneği ve çalış teknikleri. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Parlak, E. (2001). El ile Bağlama çalma şelpe tekniği metodu 1. İstanbul: Ekin Yayınevi.
• Parlak, E. (2005). El ile Bağlama çalma şelpe tekniği metodu 2. İstanbul: Aktüel Yayınları.
• Saçan, A. (1998). Bağlama düzeni (çöğür) pozisyonlar teknikler metodu. İzmir: Senfoni Müzikevi.
• Sağ, A., Erzincan, E. (2013). Bağlama metodu cilt 1 alıştırmalar ve repertuar. (2. Baskı) İstanbul: Pan Yayıncılık.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (5. Baskı) Ankara: Seçkin Yayıncılık.