INVESTIGATION THE RELATION BETWEEN SPIRITUALITY AND DEPRESSION, PSYCHOLOGICAL RESILIENCE OF PARENTS HAVING CHILDREN WITH SPECIAL NEEDS ACCORDING TO SOME DEMOGRAPHIC VARIABLES

Yıl 2023, Sayı: 45, 467 - 498, 31.12.2023

Mehmet Emin Şanlı

https://doi.org/10.14520/adyusbd.1303044

Cited By: 2

Öz

Purpose: The aim of this study is to investigate the relationship between the spirituality and depression, psychological resilience of parents who have children with special needs according to some socio-demographic variables.
Material and Methods: The study is in descriptive and relational design. The study was completed with the participation of 284 parents. Descriptive Characteristics Form, Spirituality Scale (SS), Beck Depression Inventory (BDI), and Brief Psychological Resilience Scale (BPRS) were used as data collection tools. The data of the study were analyzed with SPSS 26.
Results: A statistically significant difference was found between demographic variables and depression (family type, presence of another person receiving care at home, age and education level) and psychological resilience (marital status, employment, status and disability of the child) of parents with special needs children (p<0.05).
Conclusion: According to the results of the correlation analysis, a positive and low-level significant relationship (r = ,199; p= ,001) was found between the spirituality and psychological resilience of parents who have children with special needs. It was determined that there was a negative and low-level significant relationship between spirituality and depression levels of parents (r = -.140; p= .019). In addition, it was determined that the mean scores of the Spirituality Scale, Beck Depression Inventory and Brief Psychological Resilience Scale of parents were "18.44", "18.37" and "23.80", respectively.

Anahtar Kelimeler

: Parents, Children with Special Needs, Spirituality, Depression, Resilience

Destekleyen Kurum

no

Proje Numarası

no

Teşekkür

The authors thank all parents who participated in this study.

ÖZEL GEREKSİNİMLİ ÇOCUĞU OLAN EBEVEYNLERİN MANEVİYAT DEPRESYON VE PSİKOLOJİK SAĞLAMLIKLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN BAZI DEMOGRAFİK DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ

Öz

Amaç: Bu araştırmanın amacı, özel gereksinimli çocuğu olan ebeveynlerinin maneviyat, depresyon ve psikolojik sağlamlıkları arasındaki ilişkiyi bazı sosyo-demografik değişkenlere göre incelemektir.
Materyal Metot: Araştırma, tanımlayıcı ve ilişkisel desendedir. Çalışma, 284 ebeveynin katılımıyla tamamlandı. Veri toplama aracı olarak Tanıtıcı Özellikler Formu, Maneviyat Ölçeği (MÖ), Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ) ve Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği (KPSÖ) kullanılmıştır. Çalışmanın verileri, SPSS 26 ile analiz edilmiştir.
Bulgular: Özel gereksinimli çocuğu olan ebeveynlerin, depresyon (aile tipi, evde bakım alan başka birinin varlığı, yaş ve eğitim düzeyi) ve psikolojik sağlamlıkları (medeni durum, çalışma, durumu ve çocuğun engel durumu) ile demografik değişkenler arasında istatistiksel olarak önemli bir farklılık saptanmıştır (p<0.05).
Sonuç: Korelasyona ait analiz sonuçlarına göre, özel gereksinimli çocuğu olan ebeveynlerin maneviyatları ve psikolojik sağlamlıkları arasında pozitif yönlü düşük düzeyde anlamlı bir ilişki (r = ,199; p= ,001) tespit edilmiştir. Ebeveynlerin maneviyat ve depresyon düzeyleri arasında negatif yönlü düşük düzeyde anlamlı bir ilişki (r = -,140; p= ,019) olduğu saptanmıştır. Ayrıca, ebeveynlerin maneviyat ölçeği puanlarının ortalamasının “18,44”, Beck depresyon ölçeği puanlarının ortalamasının “18,37” ve psikolojik sağlamlık ölçeği puanlarının ortalamasının “23,80” olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Özel Gereksinimli Çocuk, Maneviyat, Depresyon, Dayanıklılık

Proje Numarası

no

Kaynakça

• Alvarenga, W. D. A., Montigny, F., Zeghiche, S., Polita, N. B., Verdon, C., & Nascimento, L. C. (2021). Understanding the spirituality of parents following stillbirth: A qualitative meta-synthesis. Death Studies, 45(6), 420-436.https://doi.org/10.1080/07481187.2019.1648336
• Atalan. G.. & Kabasakal. Z. T. (2023). Özel gereksinimli çocuk sahibi ebeveynlerde psikolojik yârdim almaya ilişkin tutum. Psikolojik sağlamlık ve eş desteği ilişkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 22(85). 173-187.https://doi.org/10.17755/esosder.1128023
• Aysever, H., & Demirok, M. S. (2019). Özel gereksinimli çocuğa sahip ebeveynlerin sosyal destek algılarının ve yılmazlık düzeylerinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 20(3),561-595. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.467417
• Bakırtaş, T., & İmamoğlu, A. (2022). Özel gereksinimli çocuğu olan ebeveynlerde suçluluk duygusu ve dini başa çıkma. Bilimname, (47), 1-40. https://doi.org/10.28949/bilimname.953993
• Beck, A. T., & Steer, R. A. (1984). Internal consistencies of the original and revised Beck Depression Inventory. Journal of Clinical Psychology, 40(6), 1365-1367. https://doi.org/10.1002/1097-4679(198411)40:6<1365::AID-JCLP2270400615>3.0.CO;2-D
• Bozdağ, F. (2020). Pandemi sürecinde psikolojik sağlamlık. Electronic Turkish Studies, 15(6). https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.44890
• Campbell-Sills, L., Forde, D. R., & Stein, M. B. (2009). Demographic and childhood environmental predictors of resilience in a community sample. Journal of Psychiatric Research, 43(12), 1007-1012. https://doi.org/10.1016/j.jpsychires.2009.01.013
• Cohn, L. N., Pechlivanoglou, P., Lee, Y., Mahant, S., Orkin, J., Marson, A., & Cohen, E. (2020). Health outcomes of parents of children with chronic illness: a systematic review and meta-analysis. The Journal of Pediatrics, 218, 166-177.https://doi.org/10.1016/j.jpeds.2019.10.068
• Çaykuş, E. T., & Eryılmaz, A. (2020). Beliren yetişkinlerin pozitif psikoterapi yapıları ile mutluluk düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Avrasya Sosyal Ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(5), 319-331.
• Çiçek, İ. (2022). Çocuk psikolojisi ve ruh sağlığı. Eğiten Kitabevi 2.basım, Ankara.
• Demir, R. & Türk, F. (2020). Pozitif Psikoloji: Tarihçe, temel kavramlar, terapötik süreç, eleştiriler ve katkılar. Humanistic Perspective, 2 (2) , 108-125.
• Demirci, İ. & Ekşi, H. (2018). Keep calm and be happy: A mixed method study from character strengths to well-being. Educational Sciences: Theory & Practice 18(29) 303–354. http://dx.doi.org/10.12738/estp.2018.2.0799
• Dew, R. E., Daniel, S. S., Goldston, D. B., McCall, W. V., Kuchibhatla, M., Schleifer, C., ... & Koenig, H. G. (2010). A prospective study of religion/spirituality and depressive symptoms among adolescent psychiatric patients. Journal of Affective Disorders, 120(1-3), 149-157.https://doi.org/10.1016/j.jad.2009.04.029
• Dey, N. E. Y., & Amponsah, B. (2020). Sources of perceived social support on resilience amongst parents raising children with special needs in Ghana. Heliyon, 6(11), e05569. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2020.e05569
• Dey, N. E. Y., Amponsah, B., & Wiafe-Akenteng, C. B. (2021). Spirituality and subjective well-being of Ghanaian parents of children with special needs: The mediating role of resilience. Journal of Health Psychology, 26(9), 1377-1388. DOI: 10.1177/1359105319873956
• Dhiman, S., Sahu, P. K., Reed, W. R., Ganesh, G. S., Goyal, R. K., & Jain, S. (2020). Impact of COVID-19 outbreak on mental health and perceived strain among caregivers tending children with special needs. Research in Developmental Disabilities, 107, 103790. https://doi.org/10.1016/j.ridd.2020.103790
• Doğan, T. (2015). Kısa psikolojik sağlamlık ölçeğinin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 3,93-102. https://doi.org/10.19128/turje.181073
• Doumit, M. A., Rahi, A. C., Saab, R., & Majdalani, M. (2019). Spirituality among parents of children with cancer in a Middle Eastern country. European Journal of Oncology Nursing, 39, 21-27. https://doi.org/10.1016/j.ejon.2018.12.009
• Dünya Sağlık Örgütü, (2011). Dünya engellilik raporu. www.who.int adresinden erişilmiştir. Erişim tarihi: 29 Haziran 2022
• Ersoy, A. F., & Buluş, S. (2019). Engelli çocuğu olan annelerde tükenmişlik: nitel bir çalışma. (Burnout ın mothers wıth dısabled chıldren: A qualıtatıve research). Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 23(3),764-781. Retrieved from https://dergipark. org.tr/en/pub/tsadergisi/issue/51239/598420
• Ertem, Ö. G. Ü., & Yazıcı, S. (2006). Ergenlik Döneminde Psiko-Sosyal Sorunlar ve Depresyon. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 9(9), 7-12.
• Gibbs, L. A. L., Anderson, M. I., Simpson, G. K., & Jones, K. F. (2020). Spirituality and resilience among family caregivers of survivors of stroke: a scoping review. NeuroRehabilitation, 46(1), 41-52.DOI: 10.3233/NRE-192946
• Gugliandolo, M. C., Liga, F., Larcan, R., & Cuzzocrea, F. (2022). Parents of children with developmental disorders: Family hardiness and resilience. Journal of Intellectual & Developmental Disability, 1-6. https://doi.org/10.3109/13668250.2022.2079056
• Han, K., Yang, S., Jia, W., Wang, S., Song, Y., Cao, W., ... & He, Y. (2020). Health-related quality of life and its correlation with depression among Chinese centenarians. Frontiers in Public Health, 8, 580757.https://doi.org/10.3389/fpubh.2020.580757
• Hisli, N. (1989). Beck Depresyon Envanterinin üniversite öğrencileri için geçerliği, güvenirliği. Psikoloji Dergisi, 7(23), 3-13.
• Hu, P., Yang, Q., Kong, L., Hu, L., & Zeng, L. (2018). Relationship between the anxiety/depression and care burden of the major caregiver of stroke patients. Medicine, 97(40).doi: 10.1097/MD.0000000000012638
• İnal, A. E. (2022). Özel gereksinimli çocuklar ile normal gelişim gösteren çocukların ebeveynlerinin psikolojik dayanıklılık, yılmazlık ve yaşam doyumlarının incelenmesi. Uluslararası Akademik Yönetim Bilimleri Dergisi, 8 (12) , 21-45. DOI: 10.51947/yonbil.1088348
• Karadag, E., Ugur, Ö., Mert, H., & Erunal, M. (2019). The relationship between psychological resilience and social support levels in hemodialysis patients. Journal of Basic and Clinical Health Sciences, 3(1), 9-15.https://doi.org/10.30621/jbachs.2019.469
• Lee, S. Y., Tung, H. H., Peng, L. N., Chen, L. K., Hsu, C. I., & Huang, Y. L. (2020). Resilience among older cardiovascular disease patients with probable sarcopenia. Archives of Gerontology and Geriatrics, 86, 103939.https://doi.org/10.1016/j.archger.2019.103939
• Mahwati, Y. (2017). The relationship between spirituality and depression among the elderly in Indonesia. Makara Journal of Health Research, 21(1), 6. https://doi.org/10.7454/msk.v21i1.6206
• Masulani-Mwale, C., Kauye, F., Gladstone, M., & Mathanga, D. (2018). Prevalence of psychological distress among parents of children with intellectual disabilities in Malawi. BMC Psychiatry, 18, 1-7. https://doi.org/10.1186/s12888-018-1731-x
• Muñoz, R. F., Beardslee, W. R., & Leykin, Y. (2012). Major depression can be prevented. American Psychologist, 67(4), 285–295. https://doi.org/10.1037/a0027666
• Naufel, M. F., Boldarine, V. T., Oyama, L. M., do Nascimento, C. M. O., Dos Santos, G. M. S., Hachul, H., & Ribeiro, E. B. (2019). Age and leptinemia association with anxiety and depression symptoms in overweight middle-aged women. Menopause, 26(3), 317-324. DOI: 10.1097/GME.0000000000001210
• Aba, N., & Tel, H. (2012). Diabetes mellituslu hastalarda depresyon ve özbakım gücü. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi, 1(1), 18-23.
• Nicholas, D. B., Barrera, M., Granek, L., D'Agostino, N. M., Shaheed, J., Beaune, L., ... & Antle, B. (2017). Parental spirituality in life-threatening pediatric cancer. Journal of Ppsychosocial Oncology, 35(3), 323-334. https://doi.org/10.1080/07347332.2017.1292573
• Oti-Boadi, M., Dankyi, E., & Kwakye-Nuako, C. O. (2020). Stigma and forgiveness in Ghanaian mothers of children with autism spectrum disorders (ASD). Journal of Autism and Developmental Disorders, 50(4), 1391-1400. https://doi.org/10.1007/s10803-020-04366-x
• Ozawa, C., Suzuki, T., Mizuno, Y., Tarumi, R., Yoshida, K., Fujii, K., ... & Uchida, H. (2017). Resilience and spirituality in patients with depression and their family members: A cross-sectional study. Comprehensive Psychiatry, 77, 53-59.https://doi.org/10.1016/j.comppsych.2017.06.002
• Özçetin, Y. S. Ü., & Erkan, M. (2019). Yüksek riskli gebelerde psikolojik sağlamlık, algılanan stres ve psikososyal sağlık. Cukurova Medical Journal, 44(3), 1017-1026.https://doi.org/10.17826/cumj.502989
• Poole, J. C., Dobson, K. S., & Pusch, D. (2017). Childhood adversity and adult depression: The protective role of psychological resilience. Child Abuse & Neglect, 64, 89-100.https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2016.12.012
• Ran, L., Wang, W., Ai, M., Kong, Y., Chen, J., & Kuang, L. (2020). Psychological resilience, depression, anxiety, and somatization symptoms in response to COVID-19: A study of the general population in China at the peak of its epidemic. Social Science & Medicine, 262, 113261. https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2020.113261
• Rezavandi, S., Masoumpoor, A., Farahani, A. S., & Nasiri, M. (2018). The relationship between spiritual intelligence and depression in parents of children with cancer. Journal of Biochemical Technology, 9(3), 45.
• Roberto, A., Sellon, A., Cherry, S. T., Hunter-Jones, J., & Winslow, H. (2020). Impact of spirituality on resilience and coping during the COVID-19 crisis: A mixed-method approach investigating the impact on women. Health Care For Women İnternational, 41(11-12), 1313-1334. https://doi.org/10.1080/07399332.2020.1832097
• Samsari, E. P., & Soulis, S. G. (2019). Problem Solving and Resilience Self-Efficacy as Factors of Subjective Well-Being in Greek Individuals with and without Physical Disabilities. International Journal of Special Education, 33(4), 938-953.
• Scherer, N., Verhey, I., & Kuper, H. (2019). Depression and anxiety in parents of children with intellectual and developmental disabilities: A systematic review and meta-analysis. PloS One, 14(7), e0219888. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0219888
• Seiler, A., & Jenewein, J. (2019). Resilience in cancer patients. Frontiers in Psychiatry, 10, 208. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2019.00208
• Sigurvinsdottir, R., Asgeirsdottir, B. B., Ullman, S. E., & Sigfusdottir, I. D. (2021). The impact of sexual abuse, family violence/conflict, spirituality, and religion on anger and depressed mood among adolescents. Journal of İnterpersonal Violence, 36(1-2), NP577-NP597.https://doi.org/10.1177/0886260517734860
• Smith, B. W., Dalen, J., Wiggins, K., Tooley, E., Christopher, P., & Jennifer Bernard, J. (2008). The brief resilience scale: Assessing the ability to bounce back. International Journal of Behavioral Medicine, 15, 194–200. https://doi.org/10.1080/10705500802222972
• Söylev, Ö. F., & Öztürk, C. K. (2022). Özel gereksinimli çocuğu olan ailelerin psikolojik sağlamlığı ile maneviyat ilişkisi. Turkish Academic Research Review, 7(2), 373-394. https://doi.org/10.30622/tarr.1128523
• Steinhardt, M., & Dolbier, C. (2008). Evaluation of a resilience intervention to enhance coping strategies and protective factors and decrease symptomatology. Journal of American College Health, 56(4), 445-453.https://doi.org/10.3200/JACH.56.44.445-454
• Steinhauser, K. E., Fitchett, G., Handzo, G. F., Johnson, K. S., Koenig, H. G., Pargament, K. I., ... & Balboni, T. A. (2017). State of the science of spirituality and palliative care research part I: Definitions, measurement, and outcomes. Journal of Pain and Symptom Management, 54(3), 428-440. https://doi.org/10.1016/j.jpainsymman.2017.07.028
• Subaşıoğlu, F. & Atayurt Fenge, Z. Z. (2019). Dünyada ve Türkiye’de görme engellilik: zaman çizelgesi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 59 (1) , 595-645.
• Şanlı, M. E. (2022). Otizm spektrum bozukluğuna sahip çocukların ebeveynlerine verilen pozitif psikoterapi temelli eğitimin stresle başa çıkma anksiyete ve depresyon düzeyine etkisi. Yayınlanmış doktora tezi. İnönü Üniversitesi.
• Şanlı, M. E., Çiçek, İ., Dinç, M., & Yalçın, S. (2023). Çocuk ve ergen psikiyatrik acillerinde hemşirelik yaklaşımı. (Editör; Elif Keten Edis). Efe Akademi Yayınları, İstanbul. Sağlık & Bilim 2022: Hemşirelik-IV, 59.
• Şenyüz, F. Y. (2022). Engelli çocukların katılım haklarının Türkiye’deki mevzuat bağlamında değerlendirilmesi ve engelsiz yaşam merkezlerinin önemi. Disiplinlerarası Çocuk Hakları Araştırmaları Dergisi, 2 (4) , 71-92.
• Taqui, A. M., Itrat, A., Qidwai, W., & Qadri, Z. (2007). Depression in the elderly: Does family system play a role? A cross-sectional study. BMC Psychiatry, 7(1), 1-12.doi:10.1186/1471-244X-7-57
• Tezel, A., Arslan, S., Topal, M., Aydoğan, Ö., Çiğdem, K. O. Ç., & Şenlik, M. (2009). Hemşirelik öğrencilerinin problem çözme becerileri ve depresyon düzeylerinin incelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(4), 1-10.
• Toker, S., Ayraler, A., & Özgür, R. (2019). Evde bakım birimince takip edilen hastaların bakımlarından sorumlu kişilerde depresyon. Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(4), 428-443. https://doi.org/10.26453/otjhs.479718
• Ulas, B., Tatlibadem, B., Nazik, F., Sönmez, M., & Uncu, F. (2015). Üniversite öğrencilerinde depresyon sıklığı ve ilişkili etmenler. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(3), 71-75.
• Weathers, E., Mccarthy, G., & Coffey, A. (2016). Concept analysis of spirituality: An evolutionary approach. Nursing Forum, 51(2), 79–96. doi:https://doi.org/10.1111/nuf.12128
• Wingo, A. P., Briscione, M., Norrholm, S. D., Jovanovic, T., McCullough, S. A., Skelton, K., & Bradley, B. (2017). Psychological resilience is associated with more intact social functioning in veterans with post-traumatic stress disorder and depression. Psychiatry Research, 249, 206-211.https://doi.org/10.1016/j.psychres.2017.01.022
• Wyman, M. F., Shiovitz-Ezra, S., & Bengel, J. (2018). Ageism in the health care system: Providers, patients, and systems. Contemporary Perspectives On Ageism, 193-212. https://doi.org/10.1007/978-3-319-73820-8_13
• Yıldız, M. C., & Önder, F. C. (2021). Özel gereksinimli çocuğu olan annelerde bütünlük duygusu ve psikolojik iyi oluş: İyimserliğin aracı rolü. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 432-484. https://doi.org/10.17860/mersinefd.929413