EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNDE AİLE KONUTUNUN SAĞ KALAN EŞE ÖZGÜLENMESİ

Year 2020, , 169 - 218, 31.01.2020

Şebnem Nebioğlu Önder

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.682787

Cited By: 3

Abstract

Türk Medeni Kanunu’nda, ailede kadın erkek eşitliğinin sağlanmasına yönelik olmak üzere, evliliğin genel hükümleri alanında önemli değişiklikler yapılmıştır. Ayrıca, edinilmiş mallara katılma rejimi yasal mal rejimi olarak kabul edilmiş ve aile konutu müessesesi Türk Hukukuna kazandırılmıştır.
Aile konutu eşlerin aile yaşamlarının merkezi durumuna getirdikleri konut olup, hukukumuzda yeni bir müessesedir. Ancak Türk aile yapısı içinde aile konutu diğer ülkelerden çok daha önemli bir konuma sahiptir.
Aile konutu kural olarak evlilik birliğinin devamı süresince korunur. Bununla birlikte Türk Medeni Kanunu, eşlerden birinin ölümü üzerine sağ kalan eşin o güne kadar devam eden yaşam tarzının muhafazasını mümkün kılmak amacıyla; 240, 254, 255, 270 ve 652. maddelerle bazı özel kurallar getirmiştir. Bu düzenlemeler gereği sağ kalan eş, aile konutunun mülkiyetinin veya konut üzerinde intifa veya oturma hakkının miras payına veya tasfiye alacağına mahsuben kendisine özgülenmesini talep edebilmektedir. Böylece aile konutu koruması evlilik ötesine taşınmaktadır.

Keywords

Evlilik Birliği, Aile Konutu, Sağ Kalan Eş, Özgüleme, Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi

ALLOCATION OF FAMILY RESIDENCE TO THE SURVIVING SPOUSE IN THE REGIME OF PARTICIPATION IN ACQUIRED PROPERTY

Abstract

In the Turkish Civil Code, special amendments have been made in the field of general provisions of marriage for ensuring gender equality. Also, the regime of participation in acquired property was accepted as statutory regime and the institution of family residence was brought to Turkish Law.
Family residence is the house which the spouses stated as the centre of family life and is a new instituion in Turkish Civil Law. But in the Turkish family structure, the family residence is more important than other countries.
As a rule, the family residence is protected during the continuation of marriage. The Turkish Civil Code has established some special rules with art. 240, 254, 255 and 279 to ensure the preservation and continuity of the surviving spouse’s standards of living up to that day after the death of a spouse. Accordance with these regulations, the surviving spouse can demand allocation of the residence or an entitlement of usufruct or right of habitation to the account of his/her inheritance share or the share of the liquidation. So the protection of the family residence is transported beyond marriage.

Keywords

Marriage Union, Family Residence, Surviving Spouse, Allocation, The Regime Of Participation In Acquired Property

References

• ACABEY, Mehmet Beşir: “Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde Mal Grupları - İspat Kuralları ve Eşlerin Paylı Mülkiyeti Altındaki Mallara İlişkin Düzenlemeler”, Dokuz Eylül Hukuk Fakültesi Dergisi: Prof. Dr. Ünal Narmanlıoğlu’na Armağan, C. IX, Sa. Özel, s. 491–534. [ACABEY, (2007)]
• ACABEY, Mehmet Beşir: Evlilik Birliğinde Yasal Mal Rejimi, I. Baskı, Seçkin Yayınevi, İzmir, 1998. [ACABEY, (1998)]
• ACAR, Faruk, Aile Hukukumuzda Mal Rejimleri ve Eşin Yasal Miras Payı, II. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2010.
• AKINCI, Şahin: “Medeni Kanun’da Kadın ve Aile”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.VIII, Sa. 1-2, s. 15-31.
• AKINTÜRK, Turgut/ATEŞ KARAMAN, Derya: Aile Hukuku, XII. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul, 2010.
• ARSLAN, Aziz Serkan: “The Family Courts And Trial Procedurs In Turkish Law”, Law & Justice Review, V. I, I. 1, s. 289-309.
• AYAN, Mehmet: Medeni Hukuka Giriş, II. Baskı, Mimoza Yayınevi, Konya, 2009. [AYAN, (2009)]
• AYAN, Serkan: Evlilik Birliğinin Korunması, I. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2004. [AYAN, (2004)]
• BAĞCI, Ömer: “Aile Konutu Üzerinde Tasarruf”, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.IV, Sa. 2, s. 145-156.
• BARLAS, Nami: Makalelerim, C.I, Vedat Yayınevi, İstanbul, 2008. [BARLAS, (2008)]
• BARLAS, Nami: “Yeni Türk Medeni Kanunu Hükümleri Çerçevesinde Eşler Arası Hukukî İşlem Özgürlüğü ve Sınırları”, Prof. Dr. Necip Kocayusufpaşaoğlu’na Armağan, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2004, s. 115–143. [BARLAS, (2004)]
• BAŞPINAR, Veysel: “Yeni Türk Medeni Kanunu Hakkında Bazı Düşünceler”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. III, Sa. 1–2, s. 46–59. [BAŞPINAR, (1999)]
• BAŞPINAR, Veysel: “Yeni Türk Medeni Kanunu”, Turgut Kalpsüz’e Armağan, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2005, s. 669–690. [BAŞPINAR, (2005)]
• BULUT, Harun/GÜRSOY, Serhan: Aile Mahkemeleri Uygulaması, I. Baskı, Vedat Yayınevi, İstanbul, 2004.
• BUZ, Vedat: Medeni Hukukta Yenilik Doğuran Haklar, I. Baskı, Yetkin Yayınevi, Ankara, 2005.
• BÜYÜKTANIR, Tahir: “Türk Medeni Kanunu’nda Eşler Arasındaki Yasal Mal Rejimi”, Ankara Barosu Dergisi, Y. 2002, Sa. 1, s. 103–131.
• ÇABRİ, Sezer: “Aile Konutu Şerhi”, Çetingil ve Kender’e 50. Birlikte Çalışma Yılı Armağanı, Çizgi Basım, İstanbul, 2007, s. 401–421.
• DEMİR, Pınar Özlem: “4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 221. Maddesinin Yorumu”, Prof. Dr. Necla Arat’a Armağan, Beta Yayınevi, İstanbul, 2004, s. 133 vd. (DEMİR, 4721 sayılı Kanun)
• DEMİR, Pınar Özlem: Yeni Medeni Kanun’da Evli Kadınların Hukukî Durumu ile İlgili Yenilik ve Değişiklikler, Vedat Yayınevi, İstanbul, 2004. (DEMİR, Evli Kadın)
• DEMİRBAŞ, Harun: “Sağ Kalan Eşe Aile Konutu ve Ev Eşyası Üzerinde Aynî Hak Tanınması İmkânı Veren TMK. 240 ve 652’nin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi”, Prof. Dr. Hüseyin Hatemi’ye Armağan, C. I, Vedat Yayınevi, İstanbul, 2009, s. 889-904.
• DOĞAN, Murat: “Mal Rejiminin Tasfiyesinde ve Mirasın Paylaşımında Aile Konutu ve Ev Eşyası”, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. VII, Sa. 3–4, s. 651–696. [DOĞAN, (2003)]
• DOĞAN, Murat: “Medeni Kanunun Getirdiği Yeni Bir Müessese: Aile Konutu”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. VI, Sa. 1-4, s. 285-300. [DOĞAN, (2002)]
• DÖNMEZ, Murat: “Aile Konutunun Haczi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sa. 77, s. 349–358.
• DURAL, Mustafa/ÖĞÜZ, Tufan/GÜMÜŞ, M. Alper: Türk Özel Hukuku, C. III, Aile Hukuku, II. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2011.
• DURAL, Mustafa/ÖZ, Turgut: Türk Özel Hukuku, Miras Hukuku, C.IV, III. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2003.
• EM, Ali/SÖZEN, Ayten/KAÇAK, Nafiz/YILMAZ, Zümra: Açıklamalı, Gerekçeli Türk Medeni Kanunu ve Uygulama Kanunu, IV. Baskı, Adil Yayınevi, Ankara, 2002.
• FEYZİOĞLU, Feyzi Necmeddin: Aile Hukuku, III. Baskı, İstanbul, 1986.
• GENÇ ARIDEMİR, Arzu: “Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün 2002/7 Sayılı, 11.06.2002 Tarihli Genelgesi’nin Aile Konutu Şerhine İlişkin Hükümlerinin Değerlendirilmesi”, Prof. Dr. Özer Seliçi’ye Armağan, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2006, s. 127–148.
• GENÇCAN, Ömer Uğur: 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu, Bilimsel Açıklama, İçtihatlar - İlgili Mevzuat, 2. Cilt, II. Baskı, Yetkin Yayınevi, Ankara, 2007. (GENÇCAN, Türk Medeni Kanunu)
• GENÇCAN, Ömer Uğur: Mal Rejimleri Hukuku, I. Baskı, Yetkin Yayınevi, Ankara, 2007. (GENÇCAN, Mal Rejimleri)
• GÖKYAYLA, Emre: Destekten Yoksun Kalma Tazminatı, I. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2004.
• GÜMÜŞ, Mustafa Alper: Teoride ve Uygulamada Evliliğin Genel Hükümleri ve Mal Rejimleri, I. Baskı, Vedat Yayınevi, İstanbul, 2008. [GÜMÜŞ, (2008)]
• GÜMÜŞ, Mustafa Alper: Türk Medeni Kanununun Getirdiği Yeni Şerhler, II. Baskı, Vedat Yayınevi, İstanbul, 2007. [GÜMÜŞ, (2007)]
• GÜRKAN, Ülker: “Karının İktisaden Korunması”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XXX, Sa. 1–4, s. 324 vd.
• HACISALİHOĞLU, Abdurrahman: Türk Medeni Kanunu’nda Aile Konutu ve Şerhi, (İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul, 2010.
• HATEMİ, Hüseyin: Aile Hukuku, I. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2005.
• HAUSHEER, Heinz/REUSSER, Ruth/GEISER, Thomas: Das Familienrecht, Berner Kommentar, Band II, 2.Teilband Die Wirkungen Der Ehe im Allgemeinen Art. 159-180 ZGB, Stampli Verlag AG, Bern, 1999. [HAUSHEER, REUSSER, GEISER, (1999)]
• HAUSHEER, Heinz / REUSSER, Ruth / GEISER, Thomas: Das Familienrecht, Berner Kommentar, Band II, 3.Teilband Das Güterrecht der Ehegatten, I. Untertailband, Der Ordentliche Güterstand Der Errungenschaftbeteiligung Art. 196-220 ZGB, Stampli Verlag AG, Bern, 1992. [HAUSHEER, REUSSER, GEISER, (1992)]
• HAYRAN, H. Burhan: Mal Rejimleri Şerhi, I. Baskı, Adil Yayınevi, Ankara, 2004.
• İMRE, Zahit/ERMAN, Hasan: Miras Hukuku, VII. Baskı, Der Yayınları, İstanbul, 2010..
• İPEKÇİ, Nizam: Mukayeseli Yeni Medeni Kanun ve Değişikliklerin Kapsamı, I. Baskı, Adil Yayınevi, Ankara, 2003.
• KAMACI, Mahmut: “Aile Konutu ve Hak Sahibi Eşin Bu Konutla İlgili Tasarruflarına Karşı Diğer Eşin Katılma Hakkı”, Yargıtay Dergisi., C. XXX, Sa. 1-2, s. 113-138.
• KAPUSUZ, Gökçen: Mal Rejimleri ve Miras Hukuku’nda Aile Konutu, (Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Hukuk Ana Bilim Dalı Özel Hukuk Bilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul, 2010.
• KARLI, Özlem: “TMK. Mad. 652’ye Göre Aile Konutu ve Ev Eşyasının Sağ Kalan Eşe Özgülenmesi”, Prof. Dr. Hüseyin Hatemi’ye Armağan, C. I, Vedat Yayınevi, İstanbul, 2009, s. 889–904.
• KILIÇOĞLU, M. Ahmet: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, X. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2008. [KILIÇOĞLU, (2008)]
• KILIÇOĞLU, M. Ahmet: Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi, II. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2002. (KILIÇOĞLU, Katılma Rejimi)
• KILIÇOĞLU, M. Ahmet: “Eşler Arasında Mal Rejimi ve Yeni Bir Öneri”, Yargıtay’ın 128., Ankara Üniversitesinin 50., Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi 70. Kuruluş Yıldönümü, Ortak Bilimsel Toplantı 23-24 Mayıs 1996, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Döner Sermaye Yayınları, Ankara, 1997, s. 19-52. [KILIÇOĞLU, (1997)]
• KILIÇOĞLU, M.Ahmet: “Eşlerin Birbirinden Alacakları”, Prof. Dr. Ali Naim İnan’a Armağan, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2009, s. 395–414. [KILIÇOĞLU, (2009)]
• KILIÇOĞLU, M.Ahmet: “Katılma Alacağında Zamanaşımı”, Prof. Dr. Fırat Öztan’a Armağan, C.I, Turhan Kitabevi, Ankara, 2010, s. 1289–1298. [KILIÇOĞLU, (2010)]
• KILIÇOĞLU, Ahmet: Katkı-Katılma Alacağı, I. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2011. [KILIÇOĞLU, (2011)]
• KILIÇOĞLU, M.Ahmet: Medeni Kanun’umuzun Aile - Miras - Eşya Hukukuna Getirdiği Yenilikler, II. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2004. [KILIÇOĞLU, (2004)]
• KILIÇOĞLU, M.Ahmet: Miras Hukuku, II. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2007. [KILIÇOĞLU, (2007)]
• KILIÇOĞLU, M. Ahmet: Türk Medeni Kanununda Diğer Eşin Rızasına Bağlı Hukuksal İşlemler ve Yasal Alım Hakkı, I. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2002. (KILIÇOĞLU, Diğer Eşin Rızası)
• MOROĞLU, Nazan: Medeni Kanunda Mal Rejimleri, 14 Soru 14 Cevap, I. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul, 2002.
• ODENDAHL, Hanswerner: “Türk Medeni Kanunu’nun Yeni Mal Rejimi Hükümleri, Eksiklikleri ve Sorunları Üzerine Bir Karşılaştırma”, Prof. Dr. Şeref Gözübüyük’e Armağan, Turhan Kitabevi, Ankara, 2005, s. 475-496.
• OĞUZMAN, Kemal/ÖZ, Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, IV. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2006.
• OĞUZMAN, Kemal/SELİÇİ, Özer/OKTAY, Saibe: Eşya Hukuku, V. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2006.
• ÖZSUNAY, Ergun: Medeni Hukuka Giriş, V. Baskı, Güryay Matbaacılık, Ankara, 1986.
• ÖZTAN, Bilge: Aile Hukuku, IV. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2004. [ÖZTAN, (2004)]
• ÖZTAN, Bilge: Medeni Hukuk’un Temel Kavramları, XI. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2003. [ÖZTAN, (2003)]
• ÖZTAN, Bilge: “Medeni Kanunun Mal Rejimi Prensiplerine İlişkin Bir Çalışma ve Değişiklik Önerisi”, Prof. Dr. Akif Erginay’a 65. Yaş Armağanı, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayını, Ankara, 1981, s. 55 -112. [ÖZTAN, (1981)]
• ÖZUĞUR, Ali İhsan: Mal Rejimleri, I. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2007. [ÖZUĞUR, (2007)]
• ÖZUĞUR, Ali İhsan: Türk Medeni Kanunundan Önce ve Sonra Miras Hukuku, Cilt 1, I. Baskı, Bilge Yayınevi, Ankara, 2005. [ÖZUĞUR, (2005)]
• REİSOĞLU, Seza: “Yeni Medeni Kanun’un Bankaları İlgilendiren Başlıca Farklı Düzenlemeleri”, Bankacılar Dergisi, Sa. 40, s. 67-74.
• SARI, Suat: Evlilik Birliğinde Yasal Mal Rejimi Olarak Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi, I. Baskı, Beşir Kitabevi, İstanbul, 2007.
• SAYMEN, Ferit/ELBİR, Hakkı: Türk Medeni Hukuku, C. III, Aile Hukuku, II. Baskı, İsmail Akgün Matbaası, İstanbul, 1960.
• SCHLEISS, Richard: Hausrat Und Wohnung In Güterstandauseinandersetzung Und Erbteilung (Nach Den Neuen Art.219, 244 Und 612a ZGB), Dissertation, Bern, 1989.
• SEROZAN, Rona: “Aile Konutunun Şerhine Değişik Bir Yaklaşım”, Prof. Dr. Ali Naim İnan’a Armağan, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2009, s. 591-594.
• ŞEKER, Muzaffer: “Eşin Ölümü Halinde Malların Miras ve Yasal Mal Rejimi Kapsamında Birbirinden Bağımsız Olarak Tasfiye Edilmesi ve Özellikle Sağ Kalan Eşin Aile Konutu ve Ev Eşyası Üzerinde Miras ve Yasal Mal Rejimi Hükümlerinden Kaynaklanan Hakları”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 2007, Sa. 1, s. 435-450. (ŞEKER, Eşin Ölümü)
• ŞEKER, Muzaffer: “İsviçre Hukuku’nda Aile Konutunun Boşanma Halinde İhtiyacı Olan Eşe Mahkeme Kararı ile Tahsis Edilmesi, Art.121 ZGB”, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XI, Sa. 3-4, s. 473-487. (ŞEKER, Boşanma)
• ŞIPKA, Şükran: Aile Konutu ile İlgili İşlemlerde Diğer Eşin Rızası, II. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul, 2004. [ŞIPKA, (2004)]
• ŞIPKA, Şükran: “Türk Aile Hukukunda Karı Koca Mal Rejimleri Sisteminde Yapılmak İstenen Düzenlemeler Hakkında Düşünceler”, Prof. Dr. Hayri Domaniç’e Armağan, Mitos Yayınları, İstanbul, 1995, s. 353-364. [ŞIPKA, (1995)]
• ULUSAN, İlhan: “Evlilik Hukukumuzda Mal Ayrılığı Rejiminin Yol Açtığı Sorunlar ve Bu Alanda Önerilen Çözüm Yolları”, Milli Egemenlik Sempozyumu, TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu Yayını, Ankara, 1996.
• VELİDEDEOĞLU, Hıfzı Veldet: Türk Medeni Hukuku, C. II, I. Baskı, Nurgök Matbaası, İstanbul, 1965.
• YAĞCIOĞLU, Ali Haydar: Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde Eşlerin Yasal Alım Hakkı, I. Baskı, Güncel Yayınevi, İzmir, 2007.
• ZEVKLİLER, Aydın/ACABEY, Beşir/GÖKYAYLA, Emre: Medeni Hukuk, VI. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 1999.
• ZEYTİN, Zafer: “Artık Değere Katılma ve Değer Artış Payı Alacağında Zamanaşımı”, Prof. Dr. Ali Naim İnan’a Armağan, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2009, s. 945-961. (ZEYTİN, Zamanaşımı)
• ZEYTİN, Zafer: Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Tasfiyesi, I. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2005. [ZEYTİN, (2005)]
• ZEYTİN, Zafer: “Türk Medeni Kanunu’nda Kadın Erkek Eşitliğine İlişkin Düzenlemeler”, Prof. Dr. Hüseyin Hatemi’ye Armağan, C. II, Vedat Yayınevi, İstanbul, 2009, s. 1649-1678. (ZEYTİN, Kadın Erkek Eşitliği)