5. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN SOSYAL BECERİLERİNİN ÖZSAYGI VE DENETİM ODAĞI İLE İLİŞKİSİ

Year 2017, Volume: 17 Issue: 2, 505 - 525, 29.06.2017

Zeynep Akkuş Çutuk

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2017.17.30227-326288

Cited By: 4

Abstract

Bu araştırmada, 5. sınıf öğrencilerinin sosyal beceri düzeyleri (olumlu ve olumsuz sosyal

davranışlar) ile cinsiyet, doğuş sırası, anne-baba eğitim durumu, ailenin gelir durumu, özsaygı ve

denetim odağı ilişkisi incelenmiştir. Araştırmanın örneklemini, 460 öğrenci oluşturmaktadır.

Araştırmada, Kişisel Bilgi Formu, Matson Çocuklarda Sosyal Becerileri Değerlendirme Ölçeği,

Coopersmith Özsaygı Envanteri ve Nowickistrickland Denetim Odağı Ölçeği kullanılmıştır.

Araştırmada T-testi, tek yönlü Varyans Analizi (One Way Anova), Scheffe testi ve Pearson

Momentler Çarpım Korelasyon Katsayısı tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda, kızların

olumlu sosyal davranışlarının, erkeklere göre daha yüksek; erkeklerin olumsuz sosyal

davranışlarının ise kızlara göre daha yüksek olduğu görülmüştür. Doğuş sırası ile olumlu ve

olumsuz sosyal davranışlar arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Araştırmanın sonucunda,

olumlu sosyal davranışlar ile anne-babanın eğitim ve gelir durumu arasında anlamlı bir farklılık

olduğu, olumsuz sosyal davranışlar ile anne-babanın eğitim ve gelir durumu arasında anlamlı bir

farklılık olmadığı görülmüştür. Olumlu sosyal davranışlar ile özsaygı düzeyi arasında anlamlı ve

pozitif, olumsuz sosyal davranışlarla anlamlı ve negatif yönde bir ilişki olduğu bulunmuştur. Son

olarak, olumlu sosyal davranışlar ile denetim odağı düzeyi arasında anlamlı ve negatif, olumsuz

sosyal davranışlarla anlamlı ve pozitif bir ilişkinin olduğu görülmüştür.

Keywords

Sosyal beceri, özsaygı, denetim odağı

References

• Alisinanoğlu, F. ve Ulutaş, İ. ( 2000). Çocukların denetim odağı ile annelerinin denetim odağı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Dergisi, 1(1), 23-31. Atılgan, G. (2001). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden ve etmeyen ilköğretim I. kademe I. devre öğrencilerinin sosyal beceri özelliklerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya. Bacanlı, H. (1990). Kendini ayarlama becerisinin çeşitli değişkenlerle ilişkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Baykul, Y. (1999). İstatistik metodlar ve uygulamalar. Ankara: Anı Yayıncılık. Berns, R. M. (1989). Child, family, community. Mat Rinehart And Winston Inc., 257. Bijstra, J.O., Bosma, H.A. and Jackson, S. (1994). The relationship between social skills and psychosocial functioning in early adolescence. Personality and Individual Differences, 16(5), 767-776. Carlyon, W.D. (1997). Attribution retraining:Implications for its integration into prescriptive social skills training. The School Psychology Review, 26(1), 61-73. Cartledge, G. and Adedapo, V. (1998). Teacher and parent assessments of the social competence of iner-city children: İssues of gender within race. Journal of Negro Education, 67 (2), 115-125. Chubb, N.H., Fertman, C.I. and Ross, J.L. (1997). Adolescent self-esteem and locus of control: a longitudinal study of gender and age differences. Adolescence, 32(125), 113-29. Coopersmith, S. (1967). The antecedents of self-esteem. San Francisco: V.H. Freeman on company. Çiftci, İ. ve Sucuoğlu, B. (2004). Bilişsel süreç yaklaşımıyla sosyal beceri öğretimi. Ankara: Kök Yayıncılık. Eisenberg, N., Miller, P.A., Shell, R., Mcnalley, S. and Shea, C. (1991). Prosocial development in adolescent: a longitudinal study. Developmental Psychology, 27, 849-857. Eisenberg, N., Fabes, R.A. and Murphy, B.C. (1996). Parent’s reactions to children’s negative emotions: relations to children’s social competence and comforting behavior. Child Development, 67, 2227-2247. Erdoğan, F. (2002). İlköğretim 2. kademe öğrencilerinde sosyal becerilerin sosyo-ekonomik düzey, cinsiyet ve yaş ile ilişkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Elkin, F. (1995). Çocuk ve toplum: çocuğun toplumsallaşması. İstanbul: Gündoğan Yayınları. Hamarta, E. (2000). Üniversite öğrencilerinin yalnızlık ve sosyal beceri düzeylerinin öğrencilerin özlük nitelikleri açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya. Kara, S. (2000). Özel ilköğretim okulları müdürlerinin sosyal beceri yeterlilik düzeyleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Karasar, N. (1995). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar, ilkeler, teknikler. Ankara: Araştırma Eğitim Danışmanlık Ltd. Kazdin, A.E., Matson, J.L. and Esveltd-Dawson, K. (1984). The relationship of role-play assessment of children’d social skills to multiple measures of social competence. Behavior Research Therapy, 22(2), 129-139. Lefcourt, H.M., Martin, R.A., Fick, C.M. and Saleh, W.E. (1985). Locus of control for affiliation and behavior in social interactions. Journal of Personality and Social Psychology, 48(3), 755-759. Matson, J.L., Heinze, A., Helsel, W.J. and Rotatori, A.F. (1986). Assessing social behaviors in the visually handicapped: the matson evaluation of social skills with youngstres (MESSY). Journal of Clinical Child Psychology, 1(15), 78-87. Meijer, S.A., Sinnema, G., Bijstra, J.O., Mellenbergh, G.J. and Wolters, W.H. (2000). Social functioning in children with A chronic illness. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 41 (3), 309-317. Newberry, E.H. and Lindsay, J.F. (2000). The impact of social skills training and challenge course training on locus of control of youth grom residential care. The Journal of Experiential Education, 23(1), 39-42. Odacı, H., Kalkan, M., Balcı, S. ve Yılmaz, M. (2003). Sosyal beceri eğitiminin ilköğretim öğrencilerinin denetim odağı üzerine etkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(20), 20-28. Riggio, R.E., Throckmorton, B. and Depaola, S. (1990). Social skills and self-esteem. Personality and Individual Differences, 8(11), 799-804. Rotheram, M.J. (1987). Children’s social and academic competence. Journal of Educational Research. 80(4), 206-211. Rotter, J.B. (1966). Generalized expectancies for internal versus external control of reinforcement. Psychological Monographs: General and Applied, 80, 1-28. Sarason, B.R., Sarason, I.G., Hacker, T.A. and Basham, B. (1985). Concomitants of social support: Social skills, physical attractiveness, and gender. Journal of Personality and Social Psychology, 49(2), 469-480. Sezer, S. (2001). Özsaygı düzeyini geliştirme programının ilköğretim 6. ve 7. sınıf öğrencilerinin özsaygı düzeylerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Sermat, V., Hartog, J., Andy, J.R. and Cohen, Y.A. (Eds.) (1980). Some situational and personality correlates of loneliness. The anatomy of loneliness (pp. 305-318). New York: International Universities Press. Steelman, L.C. and Powell, B. (1985). The social and academic consequences of birth order: real, artifactual or both. Journal of Marriage and The Family, 47(1), 117-124. Şahin, C. (1999). Yurtdışı yaşantısı geçiren ve geçirmeyen Anadolu lisesi öğrencilerinin sosyal beceri düzeyleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Tegin, B. (1990). Üniversite öğrencilerinin atılganlık davranış ve eğilimlerinin cinsiyet ve fakülte değişkenleri açısından incelenmesi. Psikoloji Dergisi, 7, 21-33. Toktamış, A. (2008). Erinlik dönemi öğrencilerin ebeveyn tutumları ile sosyal becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Uzamaz, F. (2000). Sosyal beceri eğitiminin ergenlerin kişilerarası ilişki düzeylerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Adana. Yağmurlu, B., Sanson, A. ve Köymen, S.B. (2005). Ebeveynlerin ve çocuk mizacının olumlu sosyal davranış gelişimine etkileri: zihin kuramının belirleyici rolü. Türk Psikoloji Dergisi, 20(55), 1-20. Yüksel, G. (1999). Öğretmen adayı öğrencilerin sosyal beceri düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 97-109.