BELİREN YETİŞKİNLİK ÖLÇEĞİNİN CİNSİYETE VE YAŞ GRUPLARINA GÖRE ÖLÇME DEĞİŞMEZLİĞİNİN İNCELENMESİ

Year 2019, Volume: 19 Issue: 2, 683 - 694, 01.07.2019

Nezaket Bilge Uzun , Bilge Bakır Ayğar , Mehtap Sezgin Arzu Gül Topuz

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2019.19.46660-426985

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Reiffman, Arnett ve Colwell (2003)
tarafından geliştirilen ve Türkçe uyarlama çalışması Atak ve Çok (2008) tarafından
yapılan beliren yetişkinlik ölçeğinin yapı geçerliliğinin ölçme değişmezliği
ile incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda cinsiyete ve yaşa göre karşılaştırma
gruplarında beliren yetişkinlik ölçeğinin ölçme değişmezliği, yapısal eşitlik
modellemeleri kapsamındaki kovaryans yapılarının değişmezliğini sınayan çoklu
grup doğrulayıcı faktör analizleri (Multi Group Confirmatory Factor
Analysis-MGCFA) ile test edilmiştir. Araştırmanın katılımcılarını Mersin
İl’indeki bir devlet üniversitesine kayıtlı olan 1061 eğitim fakültesi lisans
ve pedagojik formasyon öğrencileri oluşturmaktadır. Ölçme modeli; beliren
yetişkinlik ölçeğinde yer alan 20 madde ve üç temel faktörden (1.Faktör:
Olumsuzluk/Kararsızlık; 2.Faktör: Kimlik keşfi/Arada hissetme; 3.Faktör: Deneme/Kendine
odaklanma) oluşturulmuş, cinsiyet ve yaş grupları arası ölçme değişmezliği
MGCFA analizleri ve iç içe geçmiş dört farklı hiyerarşik model ile test
edilmiştir. Analizlerde hiçbir sınırlandırmanın yapılmadığı (biçimsel
değişmezlik) durum ile daha fazla sınırların şart koşulduğu diğer değişmezlik
testleri (sırasıyla metrik değişmezlik, skalar değişmezlik, katı değişmezlik)
arasındaki CFI karşılaştırıcı uyum iyiliği kriterleri farkına bakılmıştır.
Beliren yetişkinlik ölçeğinin cinsiyete ve iki yaş grubunda da tüm ölçek ve 3
alt faktörde ayrı ayrı skalar ve katı değişmezlik koşullarını sağlamadığı;
biçimsel ve metrik (cinsiyet- deneme alt faktörü dışında) değişmezlik
koşullarını ise sağladığı tespit edilmiştir.

Keywords

Yapı geçerliği, ölçme değişmezliği, çoklu grup doğrulayıcı faktör analizi

References

• Arnett JJ, Brody GH. (2008). A fraught passage: The identity challenges of African American emerging adults. Human Development. ; 51:291–293.Arnett JJ, Eisenberg N (2007) Introduction to the special section: emerging adulthood around the world. Child Dev Pers, 1:66- 67.Atak, H. (2005). Beliren yetişkinlik: Yeni bir yaşam döneminin Türkiye’de incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri EnstitüsüBollen, K. A. (1989), Structural Equations with Latent Variables, New York: John Wiley & Sons.Brown, T. A. (2006). Confirmatory factor analysis for applied research. New York, NY: The Guilford Press.Bryne, B. M. & Watkins, D. (2003). The ıssue of measurement ınvariance revisited. Journal of Cross-Cultural Psychology. 34, (2), 155-175.Byrne, B. M. (1994). Testing for the factorial validity, replication, and invariance of a measuring instrument: A paradigmatic application based on the Maslach Burnout Inventory. Multivariate Behavioral Research, 29, 289-311.Cebioğlu, S. ve Erdoğan, E. (2007). Türkiye’de beliren yetişkinlik: Yetişkinliğe geçiş/geçemeyiş. Sözel bildiri, 1. Lisansüstü Öğrenci Kongresi, Haziran, İzmirCheung, G. W. (2007). Testing equivalence in the structure, means, and variances of higher-order constructs with structural equation modeling. Organizational Research Methods, 11, (3)Cheung, G. W., Rensvold, R. B. (2000). Assessing Extreme And Acquiescence Response Sets İn Cross-Cultural Research Using Structural Equations Modeling. Journal Of Cross-Cultural Psychology, 31(2), 187-212.Cheung, G. & Rensvold, R. B. (2002). Evaluating goodness-of-fit indexes for testingmeasurement invariance. Structural Equation Modeling: A MultidisciplinaryJournal , 233-255.Doğan, A. ve Cebioğlu, S. (2011). Beliren yetişkinlik dönemi kriterlerinin Türkiye’deki üniversite öğrencileri arasında incelenmesi. Yayınlanmamış çalışma.Jöreskog, K. G. (1993). Testing Structural Equation Models. In K. A. Bollen & J. S. Long (Eds.), Testing Structural Equation Models (Pp. 294−316). Newbury Park, CA: Sage.Korkmaz M., Somer O., Güngör D. (2013). Ergen Örneklemde Beş Faktör Kişilik Envanteri’nin Cinsiyetlere Göre Ortalama ve Kovaryans Yapılarıyla Ölçme Eşdeğerliği. Eğitim ve Bilim, Cilt 38, Sayı 170Mark, B. A., & Wan, T. T. (2005). Testing measurement equivalence in a patient satisfaction instrument. Western Journal of Nursing Research, 27(6), 772–787.Meredith, W. (1993) Measurement invariance, factor analysis and factorial invariance. Psychometrika, 58: 525. doi:10.1007/BF02294825Morris C. G. (2002) Psikolojiyi Anlamak. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları. Parmaksız, R. (2008). Beliren yetişkinlikte kültürel etkinliklere katılım. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.Sehee H. & Mary L. Malık. (2003). Testıng Confıgural, Metrıc, Scalar, And Latent Mea Invarıance Across Genders In Socıotropy And Autonomy Usıng A Non-Western Sample Educational And Psychological Measurement; 63; 636Thompson, B. (2004). Exploratory and Confirmatory Factor Analysis. Washington: American Psychological AssociationUzun, B & Öğretmen, T. (2010). Fen Başarısı Ile Ilgili Bazı Değişkenlerin Tımss-R Türkiye Örnekleminde Cinsiyete Göre Ölçme Değişmezliğinin Değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim 35(155), 26-35.Vandenberg, R. J. & Lance, C.E. (1998). A Summary of the issues underlying measurement equivalence and their implications for interpreting group differences. Research Methods ForumVandenberg, R.J. & Lance, C.E. (2000). A Review and synthesis of the measurement ınvariance literature: Suggestions, practices, and recommendations for organizational research. Organizational Research Methods, 3 (1), 4-70Wicherts, J. M. (2007). Group differences in ıntelligence test performance. Unpublished dissertation, University of Amsterdam.Wu, Amery D., Li, Zhen and Zumbo, Bruno D. (2007). Decoding the Meaning of Factorial Invariance and Updating the Practice of Multi-group Confirmatory Factor Analysis: A Demonstration With TIMSS Data. Practical Assessment Research & Evaluation, 12(3).