Türkiye’de İlkokula Yönelik Eleştirel Düşünme Becerisiyle ilgili Çalışmaların İncelenmesi

Year 2022, Volume: 22 Issue: 3, 1062 - 1089, 30.09.2022

Gülşah Kuru , Ahmet Şimşek

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2022..-1102533

Cited By: 4

Abstract

Eleştirel düşünme becerisinin formal olarak okul hayatında, özellikle ilkokulda kazanılması; öğrencilerin ne düşündüklerini, nasıl düşündüklerini, onları düşünmeye iten nedenleri fark ederek sorgulama yapabilen bireyler olarak yetişmeleri ve bu doğrultuda sorunların üstesinden gelerek doğru kararlar alabilmeleri açısından önem arz etmektedir. Bu çalışmada, Türkiye’de 2018-2021 yılları arasında yürütülen eleştirel düşünme becerisi ile ilgili araştırmaların genel eğilimlerinin belirlenmesi amaçlandığından araştırmanın modeli; analitik araştırmalar başlığı altında yer alan, doküman analizidir. Dokümanların seçiminde, Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK) Ulusal Tez Tarama Merkezi, Google Akademik arama motoru, ULAKBİM ve ERİC veri tabanlarından yararlanılmış ve bu kapsamda 41 makale, 23 yüksek lisans tezi ve 7 doktora tezi olmak üzere 71 akademik çalışmaya ulaşılmıştır. Araştırmanın analiz sürecinde betimsel analizden yararlanılmış, çalışmada elde edilen veriler; şekiller ve tablolar yardımıyla frekanslar verilerek yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda; çalışmalarda en çok nicel araştırma yöntemlerinden tarama modelinin kullanıldığı, örneklemin ilkokul 4.sınıf öğrencileri olduğu ve en sık kullanılan ölçme aracının; Demir (2006) tarafından geliştirilen Eleştirel Düşünme Ölçeği olduğu belirlenmiştir. Çalışmalarda, eleştirel düşünmeye yönelik uygulamaların en sık Fen Bilimleri ile Türkçe derslerinde yapıldığı görülmüştür. Araştırmanın sonucunda; sınıf öğretmenlerinin eleştirel düşünmeye yönelik farkındalıklarının yüksek, öğretmen adaylarının orta ve ilkokul öğrencilerinin eleştirel düşünmeye yönelik farkındalıklarının ise, yüksek düzeyde olduğu; yapılan uygulamaya dönük çalışmaların tamamının olumlu yönde etkili olduğu ve ele alınan ders kitapları ile öğretim programlarında ise; eleştirel düşünme becerisine yeterli düzeyde yer verilmediği tespit edilmiştir.

Keywords

İlkokul, Eleştirel Düşünme, Doküman Analizi.

Supporting Institution

-

Project Number

-

Thanks

-

Investigation of Studies on Critical Thinking Skills for Primary School in Turkey

Abstract

In this study, since it is aimed to determine the general trends of the researches on critical thinking skills carried out in Turkey between the years 2018-2021, the model of the research is; It is document analysis under the heading of analytical research. In the selection of the documents, the National Thesis Search Center of the Higher Education Council, Google Academic search engine, ULAKBİM and ERIC databases were used. The data obtained in the study; Interpreted by giving frequencies with the help of figures and tables. As a result of the research; In the studies, the survey model, which is one of the quantitative research methods, was used the most, the sample was primary school 4th grade students, and the most frequently used measurement tool; It was determined that it was the Critical Thinking Scale developed by Demir (2006). In the studies, it has been seen that applications for critical thinking are mostly done in Science and Turkish lessons.In the results of the research; primary school teachers' awareness of critical thinking is high,while pre-service teachers' awareness of secondary and primary school students' awareness of critical thinking is high;on the other hand, it is stated that all of the practice-oriented studies have a significant positive effect and in the textbooks and curricula; it has been determined that critical thinking skills are not sufficiently included.

Keywords

Primary School, Critical Thinking, Document Analysis

Project Number

-

References

• Acar, D. (2018). FeTeMM eğitiminin ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin akademik başarı, eleştirel düşünme ve problem çözme becerisi üzerine etkisi [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=nZnEbqN2xpM62bd_8KwW2A&no=IWMp4KTLc4C5lh_QcREzhA
• Ağdacı, G. (2018). Öğretmenlerin eğitim felsefeleri eğilimi ile eleştirel düşünme becerileri arasındaki ilişki [Yüksek lisans tezi, Bartın Üniversitesi]. https://acikerisim.bartin.edu.tr/bitstream/handle/11772/417/G%c3%bcls%c3%bcm%20A%c4%9fdac%c4%b1.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Akar-Vural, R. (2005). Bertolt Brecht’in öğretici oyunlarının “eğitimde drama” ve “sahneleme” yöntemleri temelinde hazırlanan iki farklı programın ortaöğretim hazırlık sınıfı öğrencilerinin eleştirel düşünmeye yönelik tutumlarına etkisi [Doktora tezi]. Çukurova Üniversitesi.
• Akbıyık, C. (2002). Eleştirel düşünme eğilimleri ve akademik başarı [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=J6A2BJlbDuVc8oPgSKuvLg&no=O8Nz45Mhwu3wsGtheH8LVg
• Akın, A., Hamedoğlu, M. A., Arslan, S., Akın, U., Çelik, U., Kaya, Ç. & Arslan, N. (2015). The adaptation and validation of the Turkish version of the critical thinking disposition scale (CTDS). The International Journal of Educational Researchers, 6(1), 31-35.
• Alkın, S. (2012). İlköğretim öğretmenlerinin eleştirel düşünmeyi destekleme davranışlarının değerlendirilmesi [Doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Aral, H. (2005). Devlet ve özel ortaöğretim kurumlarında öğrenim gören öğrencilerin eleştirel düşünme becerileri [Yüksek lisans tezi]. Fırat Üniversitesi.
• Asal, R. (2020). Mühendislik tasarım temelli fen öğretiminin ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin bilimsel yaratıcılık ve eleştirel düşünme becerilerine etkisi [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=Z1dEBqzNHqNyDCySBRWuVQ&no=NVsMUwBwtUPQ6LqwMf9oIQ
• Asığığan, Ş. & Samur, Y. (2021). Oyunlaştırılmış STEM uygulamalarının öğrencilerin içsel motivasyonuna, eleştirel düşünme eğilim düzeylerine ve problem çözme becerilerinin algılanmasına etkisi. International Journal of Education in Mathematics, Science, and Technology (IJEMST), 9(2), 332-352.
• Au, W. (2007). High-stakes testing and curricular control: A qualitative metasynthesis. Educational Researcher, 36(5), 258-267. https://doi.org/10.3102/0013189X07306523
• Aybek, B., Aslan, S., Dinçer, S. & Coskun Arısoy, B. (2015). Critical thinking standards scale for the teacher candidates: Study of validity and reliability. Educational Administration: Theory and Practice, 21(1), 25-50.
• Aybek, B. & Yolcu, E. (2018). İlkokul ve ortaokullarda görevli öğretmenlerin eleştirel düşünmeye ilişkin farkındalıkları. Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 12(3), 567-573. https://doi.org/10.5961/jhes.2018.297
• Baştürk, G. (2019). Otantik öğrenme uygulamalarının öğrencilerin eleştirel düşünme becerileri ve sosyal bilgiler dersine yönelik tutumlarına etkisi [Yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi.
• Büyükalan-Filiz, S. & Işıker, Y. (2019). İlkokul 4. sınıf fen bilimleri dersinde argümantasyona dayalı öğretimin öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerine etkisi. International Social Sciences Journal, 5(30), 546-556. https://doi.org/10.26449/sssj.1251.
• Çakan-Akkaş, B. & Kabataş-Memiş, E. (2021). Türkiye’de eleştirel düşünme konusunda gerçekleştirilen tezlerin analizi. Trakya Eğitim Dergisi, 11(2), 684-695. https://doi.org/10.24315/tred.691163
• Çalık, M. & Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39(174), 33-38.
• Çansoy, R., Parlar, H. & Polatcan, M. (2018). Teacher candidates’ critical thinking tendencies research in Turkey: A content analysis. Universal Journal of Educational Research, 6(9), 1974–1980. https://doi.org/10.13189/ujer.2018.060916
• Çelikkaya, T. (2012). Sosyal bilgiler dersinde öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerini geliştirmek için öğretmenlerin yaptıkları etkinlikler. International Journal of Social Scince, 5(5), 57-74. https://doi.org/10.9761/jasss_171
• Çiftci, C. (2019). PISA 2015 sonuçlarına göre en başarılı on ülkenin ilkokul eğitim programlarında yer alan beceriler. Temel Eğitim Dergisi, 1(3), 24-32.
• Demir, M. K. (2006). İlköğretim dördüncü ve beşinci sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler derslerinde eleştirel düşünme düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=TjxNVCdap3IQulVqetvkoQ&no=sm7z3v2JiFfXFLerFCxqcg
• Demircioğlu, E. (2012). Eleştirel düşünme eğilimi ölçeğinin uyarlama çalışması ve faktör yapısının farklı değişkenlere göre incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=WtpbpxvaNII2KeynSW2TDg&no=HV-kKJlmOfEf80ct0XYa1Q
• Eğitim Reformu Girişimi (2005). Yeni öğretim programlarını inceleme ve değerlendirme raporu. http://www.egitimreformugirisimi.org/wp-content/uploads/2017/03/ERG_%C3%96%C4%9Fretim Programlar%C4%B1-%C4%B0nceleme-ve-De%C4%9Ferlendirme-I-.pdf
• Eğitim Reformu Girişimi (ERG). (2017). 2017-2018 Eğitim izleme raporu. https://www.egitimreformugirisimi.org/egitim-izleme-raporu-2017-18-2/
• Eğmir, E. & Ocak, G. (2016). Eleştirel düşünme becerisini ölçmeye yönelik bir başarı testi geliştirme. Turkish Studies, 11(19), 337-360. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9961
• Ennis, R. H. & Millman, J. (1985). Cornell critical thinking test, level X. Pacific Grove, CA: Midwest Publications.
• Erol, S. & Kara, Ö. T. (2020). Çocuk yazınında eleştirel düşünme becerileri, yeterlikleri ve tutumları üzerine bir inceleme: Küçük kara balık örneği. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 9(3), 1125-1135.
• Ertaş-Kılıç, H. & Şen, A. İ. (2014). UF/EMI eleştirel düşünme eğilimi ölçeğinin Türkçe’ye uyarlama çalışması. Eğitim ve Bilim, 39(176), 1-12. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2014.3632
• Göktaş, Y., Hasançebi, F., Varisoglu, B., Akçay, A., Bayrak, N., Baran, M. & Sözbilir, M. (2012). Trends in educational research in Turkey: A content analysis. Educational Sciences: Theory and Practice, 12(1), 455-460.
• Görücü, E. (2014). Altıncı, yedinci ve sekizinci sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıkları ile eleştirel düşünme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=6WvxuAJTL7Cq4dHOYjJA3g&no=1MJMOuCk7TS7PVK9E02Wvg
• Grix, J. (2001). Demystifying postgraduate research. University of Birmingham University Press
• Hallinger, P. (2005). Instructional leadership and the school principal: A passing fancy that refuses to fade away. Leadership and Policy in Schools, 4(3), 221-239. https://doi.org/10.1080/15700760500244793
• Hocaoğlu, M. E. (2020) İlkokul 4.sınıf öğrencilerinin argüman haritaları kullanımlarının eleştirel düşünme becerilerine etkisi [Yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi]. https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/127103/yokAcikBilim_10325828.pdf?sequence=-1&isAllowed=y
• Kahyaoğlu, M. (2016). Türkiye’de doğa eğitimi üzerine yapılan çalışmalarının analizi: Bir meta sentez çalışması. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 1-14.
• Karadem, Z. G. & Yakıt-Ongun, M. (2020). Türkiye’de düşünme becerileri konusunda yapılan doktora tezlerinin betimsel analizi (2001-2019). Socıal Scıences Studıes Journal (SSSJournal), 65, 2844-2857. https://doi.org/10.26449/sssj.2337
• Karakaş, H. (2018). Çevre-enerji konularına yönelik gerçekleştirilen argümantasyon temelli öğretimin sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel düşünmelerine, akademik başarılarına ve argüman oluşturma becerilerine etkisi [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. https://avesis.gazi.edu.tr/yonetilen-tez/336cee43-365f-4337-8548-989805173198/cevre-enerji-konularina-yonelik-gerceklestirilen-argumantasyon-temelli-ogretimin-sinif-ogretmeni-adaylarinin-elestirel-dusunmelerine-akademik-basarilarina-ve-arguman-olusturma-becerilerine-etkisi
• Karalı, Y. (2012). Eğitim fakültesi öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri: İnönü Üniversitesi örneği [Yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi]. http://abakus.inonu.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11616/1168/314200.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 170-189.
• Korkmaz, Ö. & Yeşil, R. (2009). Öğretim kademelerine göre öğrencilerin eleştirel düşünme düzeyleri. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2),19-28.
• Korkmaz, Z. S. (2018). Eleştirel düşünme becerileri eğitiminin öğretmenlerin ve öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerine etkisi [Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=podAjrDUFoNOJjRhq8mELw&no=icwuhIfYyho7aLnhl6H3Uw
• Kökdemir, D. (2003). Belirsizlik durumlarında karar verme ve problem çözme [Doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Labuschagne, A. (2003). Qualitative research: Airy fairy or fundamental?. The Qualitative Report, 8(1). https://nsuworks.nova.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1901&context=tqr
• Miles, M, B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2007). İlköğretim düşünme eğitimi dersi (6, 7 ve 8. Sınıf) öğretim programı. MEB Yayınlar. https://reyhanli.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_05/13031301_dusunme_egitimi_dersi.pdf
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). 2023 eğitim vizyonu. http://2023vizyonu.meb.gov.tr/doc/2023_EGITIM_VIZYONU.pdf
• Orhan-Göksün, D. (2016). Öğretmen adaylarının 21. yy. öğrenen becerileri ve 21. yy. öğreten becerileri arasındaki ilişki [Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=ppJPN2u9IP1i4a_m_R9ZXw&no=wR4U8DJX_crhqi_YLLRV5Q
• Özyurt, M., Baştopçu, G., Barcın, F., Deviren, G. & Atile, H. (2018). İlkokul öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(5), 1509-1518. https://doi.org/10.24106/kefdergi.2132
• Patton, M. Q. (2018). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (2. baskı). M. Bütün & S. Beşir Demir (Ed.). Pegem Akademi.
• Paul, R. & Elder, L. (2020). Kritik düşünce (3.baskı). E. Aslan & G. Sart (Çev.). Nobel Yayınları.
• Polat, S. & Ay, O. (2016). Meta-sentez: kavramsal bir çözümleme. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 4(1), 52-64. http://dx.doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.4c2s3m
• Sak, R., Şahin-Sak, İ. T., Öneren-Şendil, Ç. & Nas, E.(2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-250.
• Saracaloğlu, S. & Yılmaz, S. (2011). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme tutumları ile denetim odaklarının incelenmesi. İlköğretim Online, 10(2), 468-478.
• Sarıgöz, O. (2014). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme becerileri hakkındaki görüşlerinin değerlendirilmesi. Akademik Bakış Dergisi, 41.
• Semerci, N. (2000). Kritik düşünme ölçeği. Eğitim ve Bilim, 25(116), 23-26.
• Söylemez, T. (2018). 2018 Türkçe dersi öğretim programındaki kazanımların üst düzey düşünme becerileri açısından değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 63, 345-384. https://doi.org/10.14222/Turkiyat3991
• Şenel, M. (2019). Günce yazmanın öğrencilerin yaratıcı ve eleştirel düşünme becerileri ile sözel yetenek düzeylerinin gelişimine etkisi [Doktora tezi, Gaziantep Üniversitesi]. https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/128323
• Uluçınar, U. (2012). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimlerinin demokratik değerlerini yordama düzeyi [Yüksek lisans tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi]. https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/404489/yokAcikBilim_441855.pdf?sequence=-1&isAllowed=y
• Ünlü, B. & Yangın, S. (2020). Dijital öykülerle desteklenmiş sosyal bilgiler dersinin öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerine etkisi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11, 1-29. https://doi.org/10.34086/rteusbe.714620
• Ünveren-Kapanadze, D. (2019). 2018 Türkçe öğretim programındaki kazanımların üst düzey düşünme becerileri bağlamında incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 48(223), 83-112.
• Wach, E. (2013). Learning about qualitative document analysis. https://www.researchgate.net/publication/259828893_Learning_about_Qualitative_Document_Analysis
• Watson, G. & Glaser, M. E. (1964). Watson-Glaser critical thinking appraisal manual. Harcourt, Brace & World Inc.
• Yetgin, A. (2020). İlkokulda okuduğunu anlama yaratıcı okuma eleştirel düşünme ve üstbilişsel farkındalık: İlişkisel tarama modelinde bir araştırma [Yüksek lisans tezi, Kırıkkale Üniversitesi]. https://acikerisim.kku.edu.tr:8443/xmlui/bitstream/handle/20.500.12587/17069/642901.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Yılmaz-Özcan, N. & Tabak, S. (2019). The effect of argumentation-based social studies teaching on academic achievement, attitude and critical thinking tendencies of students. International Electronic Journal of Elementary Education, 12(2), 213–222. https://doi.org/10.26822/iejee.2019257669
• Yüksek Öğretim Kurumu (2019). Geleceğin meslekleri çalışmaları raporu. https://www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/2019/gelecegin_meslekleri_calismalari.pdf
• Zimmer, L. (2006). Qualitative meta‐synthesis: A question of dialoguing with texts. Journal of Advanced Nursing, 53(3), 311-318. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.2006.03721.x
• EKLERDE YER ALAN REFERANSLAR 1. Acar, D. (2018). FeTeMM eğitiminin ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin akademik başarı, eleştirel düşünme ve problem çözme becerisi üzerine etkisi [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=nZnEbqN2xpM62bd_8KwW2A&no=IWMp4KTLc4C5lh_QcREzhA
• 2. Ağdacı, G. (2018). Öğretmenlerin eğitim felsefeleri eğilimi ile eleştirel düşünme becerileri arasındaki ilişki [Yüksek lisans tezi, Bartın Üniversitesi]. https://acikerisim.bartin.edu.tr/bitstream/handle/11772/417/G%c3%bcls%c3%bcm%20A%c4%9fdac%c4%b1.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• 3. Akar, C. & Kara, M. (2020). Critical thinking attitude and some other variables in predicting students’ democratic attitudes. International Journal Of Contemporary Educational Research, 7(2), 226-245. https://doi.org/10.33200/ijcer.686662
• 4. Akar, C. & Uluçınar, U. (2020, 3-6 Eylül). İlkokul öğrencileri için eleştirel düşünme eğilimi ölçeği geliştirme çalışması: Geçerlilik ve güvenirlik analizi [Sözlü bildiri]. Uluslararası Sınırsız Eğitim ve Araştırma Sempozyumu, Türkiye.
• 5. Akkaya, N., İşci, C. & Kırmızı, F.S. (2018). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünmeye ilişkin tutumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44, 47-63. https://doi.org/10.9779/PUJE.2018.205
• 6. Arı, D. (2020). Beceri temelli eleştirel düşünme öğretiminin ilkokul 4.sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerine etkisi [Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=WneCEKlbIGp8_7lgsAfH9Q&no=fNcIsr9cA9ixFFvulBXXHQ
• 7. Asal, R. (2020). Mühendislik tasarım temelli fen öğretiminin ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin bilimsel yaratıcılık ve eleştirel düşünme becerilerine etkisi [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=Z1dEBqzNHqNyDCySBRWuVQ&no=NVsMUwBwtUPQ6LqwMf9oIQ
• 8. Asığığan, S. İ. (2019). Oyunlaştırılmış STEM uygulamalarının öğrencilerin içsel motivasyon düzeyleri eleştirel düşünme eğilimi ve problem çözme becerisi algıları üzerindeki etkisi [Yüksek lisans tezi, Bahçeşehir Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=j8U-I6qx9MnJOois08sDjA&no=FApHgB87vSgs3uO9Y8MSFA
• 9. Asığığan, Ş. & Samur, Y. (2021). Oyunlaştırılmış STEM uygulamalarının öğrencilerin içsel motivasyonuna, eleştirel düşünme eğilim düzeylerine ve problem çözme becerilerinin algılanmasına etkisi. International Journal of Education in Mathematics, Science, and Technology (IJEMST), 9(2), 332-352.
• 10. Aslan, S. & Aybek, B. (2020). Testing the effectiveness of interdisciplinary curriculum-based multicultural education on tolerance and critical thinking skill. International Journal of Educational Methodology, 6(1), 43-55. https://doi.org/10.12973/ijem.6.1.43
• 11. Aslan, S. (2018). The relationship between critical thinking skills and democratic attitudes of 4th class primary school students. International Journal of Progressive Education, 14(6), 61-69. https://doi.org/10.29329/ijpe.2018.179.5
• 12. Aybek, B. & Yolcu, E. (2018). İlkokul ve ortaokullarda görevli öğretmenlerin eleştirel düşünmeye ilişkin farkındalıkları. Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 12(3), 567-573. https://doi.org/10.5961/jhes.2018.297
• 13. Aydoğdu, İ. (2020). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme algıları ile akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi]. https://9lib.net/document/lq5mv5gy-oegrencilerinin-elestirel-duesuenme-algilari-basarilari-arasindaki-iliskinin-incelenmesi.html
• 14. Balıkçı, A. (2019). Okul yöneticilerine göre eleştirel düşünme becerisinin okul kültürüne katkısı. İlköğretim Online, 18(4), 1700-1717. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2019.639297
• 15. Baştopçu, G. (2018). Sınıf öğretmenlerinin eleştirel düşünme becerisini kazandırmaya yönelik uyguladıkları yöntem, teknik ve etkinliklerin kullanımının incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi]. https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/129055/yokAcikBilim_10181908.pdf?sequence=-1&isAllowed=y
• 16. Baştürk, G. (2019). Impact of authentic learning practices on students' critical thinking skills and attitudes towards social studies [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi]. https://acikerisim.sakarya.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12619/74490?show=full
• 17. Bektaş, M., Sellum, F. S. & Polat, D. (2019). 2018 hayat bilgisi dersi öğretim programı'nın 21. yüzyıl öğrenme ve yenilikçilik becerileri açısından incelenmesi. Sakarya Unıversıty Journal of Educatıon, 9(1), 129-147. https://doi.org/10.19126/suje.537104
• 18. Büyükalan-Filiz, S. & Işıker, Y. (2019). İlkokul 4. sınıf fen bilimleri dersinde argümantasyona dayalı öğretimin öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerine etkisi. International Social Sciences Journal, 5(30), 546-556. https://doi.org/10.26449/sssj.1251.
• 19. Canbaba, Z. (2020). Kitap incelemesi: Sosyal bilgilerde beceri eğitimi. Sinerji Uluslararası Alan Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1(1), 34-39.
• 20. Çakan-Akkaş, B. & Kabataş-Memiş, E. (2021). Türkiye’de eleştirel düşünme konusunda gerçekleştirilen tezlerin analizi. Trakya Eğitim Dergisi, 11(2), 684-695. https://doi.org/10.24315/tred.691163
• 21. Çiftci, C. (2019). PISA 2015 sonuçlarına göre en başarılı on ülkenin ilkokul eğitim programlarında yer alan beceriler. Temel Eğitim Dergisi, 1(3), 24-32.
• 22. Çalışkan, M. (2019). Eleştirel düşünmenin öğretimi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 9(1), 114-134.
• 23. Çansoy, R., Parlar, H. & Polatcan, M. (2018). Teacher candidates’ critical thinking tendencies research in Turkey: a content analysis. Universal Journal of Educational Research, 6(9), 1974–1980.https://doi.org/10.13189/ujer.2018.060916
• 24. Çatalbaş, G. (2018). Cort 5 düşünme programı aracılığıyla sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme becerileri ve eğilimleri [Doktora tezi, Pamukkale Üniversitesi]. http://acikerisim.pau.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11499/3189/G%C3%BCls%C3%BCm%20%C3%87atalba%C5%9F.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• 25. Çelik, A. & Kamış, E. (2019). Sosyal bilgiler dersi öğretim programının öğrenme alanı-beceri ilişkisi bağlamında değerlendirilmesi. Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi, 3(3), 391-410.
• 26. Çeviker Ay, Ş. & Orhan, A. (2019). The effect of different critical thinking teaching approaches on critical thinking skills: A meta-analysis study. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 49, 88-111. https://doi.org/10.9779/pauefd.561742
• 27. Demir, H. & Baş, Ö. (2019). Türkçe ders kitabındaki metinlerin eleştirel düşünme ölçütlerini karşılaması üzerine nitel bir araştırma. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 8(2), 983-1006.
• 28. Duran, V. (2019). Öğretmen adaylarının akıl yürütme stilleri, bilişsel çarpıtmaları ve eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi (Ondokuz Mayıs üniversitesi eğitim fakültesi örneği) [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. https://avesis.gazi.edu.tr/yonetilen-tez/ff39c16c-3641-4ef6-8e47-10e0e266fc10/ogretmen-adaylarinin-akil-yurutme-stilleri-bilissel-carpitmalari-ve-elestirel-dusunme-egilimlerinin-incelenmesi-ondokuz-mayis-universitesi-egitim-fakultesi-ornegi
• 29. Durnacı, Ü. & Ültay, N. (2020). Sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel ve yaratıcı düşünme eğilimleri. Turkish Journal of Primary Education, 5(2), 75-97.
• 30. Erbağcı, N. & Kaf, Ö. (2020). Düşünme becerileri kavramları bağlamında ilkokul ders kitaplarının ve öğrencilerin bilişsel yapılarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 45(204), 383-399. https://doi.org/10.15390/EB.2020.8817
• 31. Ergün, A. (2019). Sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme becerilerine ilişkin görüşlerinin incelenmesi (Erciyes üniversitesi örneği) [Yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi] https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/368343/yokAcikBilim_10245609.pdf?sequence=-1&isAllowed=y
• 32. Erol, S. & Kara, Ö. T. (2020). Çocuk yazınında eleştirel düşünme becerileri, yeterlikleri ve tutumları üzerine bir inceleme: Küçük kara balık örneği. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 9(3), 1125-1135.
• 33. Gökay, T. (2021). Eğitim fakültesindeki öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları arasındaki ilişkinin belirlenmesi [Yüksek lisans tezi, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi]. https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/256157/yokAcikBilim_10211446.pdf?sequence=-1&isAllowed=y
• 34. Gözübüyük, D. (2019). Yaratıcı, eleştirel ve yansıtıcı düşünmenin girişimcilik becerisi üzerine etkisi [Yüksek lisans tezi, Bartın Üniversitesi]. https://acikerisim.bartin.edu.tr/bitstream/handle/11772/1912/D%c3%bcrdane%20G%c3%b6z%c3%bcb%c3%bcy%c3%bck.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• 35. Gün, A. C. (2019). Sınıf öğretmenlerinin eleştirel düşünme eğilimleriyle demokratik değerleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi]. https://avesis.gazi.edu.tr/yonetilen-tez/336cee43-365f-4337-8548-989805173198/cevre-enerji-konularina-yonelik-gerceklestirilen-argumantasyon-temelli-ogretimin-sinif-ogretmeni-adaylarinin-elestirel-dusunmelerine-akademik-basarilarina-ve-arguman-olusturma-becerilerine-etkisi
• 36. Hocaoğlu, M. E. (2020) İlkokul 4.sınıf öğrencilerinin argüman haritaları kullanımlarının eleştirel düşünme becerilerine etkisi [Yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi]. https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/127103/yokAcikBilim_10325828.pdf?sequence=-1&isAllowed=y
• 37. Kapanadze, D. Ü. (2018). Türkçe öğretim programındaki kazanımların üst düzey düşünme becerileri bağlamında incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 48(223), 83-112.
• 38. Kara, M. (2019). İlkokul 4.sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme tutumları ile demokratik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Uşak Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=1M_WEXcTdfu4zJPI_ud1Ew&no=KG0bwoKa-RZHEysG6Vit9g
• 39. Karakaş, H. (2018). Çevre-enerji konularına yönelik gerçekleştirilen argümantasyon temelli öğretimin sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel düşünmelerine, akademik başarılarına ve argüman oluşturma becerilerine etkisi [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. https://avesis.gazi.edu.tr/yonetilen-tez/336cee43-365f-4337-8548-989805173198/cevre-enerji-konularina-yonelik-gerceklestirilen-argumantasyon-temelli-ogretimin-sinif-ogretmeni-adaylarinin-elestirel-dusunmelerine-akademik-basarilarina-ve-arguman-olusturma-becerilerine-etkisi
• 40. Karakuş, C. (2021). İlkokul Hayat Bilgisi programı (2018) kazanımlarının yaşam becerileri yönünden incelenmesi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 1-25. https://doi.org/10.33400/kuje.824004
• 41. Karabekmez, V. (2021). Sınıf öğretmenlerinin 21. yüzyıl öğreten becerileri ile elestirel düşünme becerileri arasındaki ilişki [Yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• 42. Karaoğlan-Yılmaz, F. G., Yılmaz, R., Üstün, A. B. & Keser, H. (2019). Examination of critical thinking standards and academic self-efficacy of teacher candidates as a predictor of metacognitive thinking skills through structural equation modelling. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 12(4), 1239-1256. https://doi.org/10.30831/akukeg.467435
• 43. Kıran, R. (2019). Sınıf öğretmeni adaylarının tartışmaya yönelik öz-yeterlikleri, bilimin doğasına yönelik inanışları ve eleştirel düşünmeleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi]. http://adudspace.adu.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11607/3851/589860.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• 44. Kıran, M. S. (2019). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme beceri düzeyleri ile okuduğunu anlama başarı durumları arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi.
• 45. Korkmaz, Z. S. (2018). Eleştirel düşünme becerileri eğitiminin öğretmenlerin ve öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerine etkisi [Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=podAjrDUFoNOJjRhq8mELw&no=icwuhIfYyho7aLnhl6H3Uw
• 46. Kuru, G. & Şimşek, A. (2020). 2005 ve 2018 sosyal bilgiler ders kitaplarındaki derse özgü becerilerin öğretiminin karşılaştırılması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(6) , 2410-2423. https://doi.org/10.24106/kefdergi.702220
• 47. Öncel, E. S. (2020). Din kültürü ve ahlak bilgisi ders kitaplarında eleştirel düşünmeye ilişkin öğretmen görüşleri (Osmaniye ili örneği) [Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi]. https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/56069
• 48. Özdemir, Y., Buyruk, H. & Güngör, S. (2018). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimi ile liderlik yönelimleri arasındaki ilişki. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 548-571. https://doi.org/10.17860/mersinefd.434785
• 49. Özyurt, M., Baştopçu, G., Barcın, F., Deviren, G. & Atile, H. (2018). İlkokul öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26, 1509- 1518. https://doi.org/10.24106/kefdergi.2132
• 50. Özyurt, M. & Bezirgan, G. (2019). Sınıf öğretmenlerinin eleştirel düşünme becerisini geliştirmeye yönelik yöntem ve teknikleri kullanım sıklıklarının incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 270-287. https://doi.org/10.17556/erziefd.453070
• 51. Polat, S. (2020). Multidimensional analysis of the teaching process of the critical thinking skills. Research in Social Sciences and Technology, 5(2), 134-157. https://doi.org/10.46303/ressat.05.02.8
• 52. Polat, M. & Kontaş, H. (2018). Sınıf öğretmenlerinin eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(65), 142-159. https://doi.org/10.17755/esosder.310731
• 53. Sağlam Aktaş, G. (2019). Öğretmen adaylarının sahip olduğu eleştirel düşünme eğilimleri ve demokratik değerleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=ObFGZFOtIOMFlB0qHJl4Bw&no=yZjFqeNEWcIGUjb8uBRplg
• 54. Serin, M. K., Uyanık, G. & İncikabı, L. (2018). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik hakkındaki inanışları ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişki. Türkiye Bilgisayar ve Matematik Eğitimi Dergisi, 9(3), 513-535. https://doi.org/10.16949/turkbilmat.311084
• 55. Songur Karakurt, T. (2020). Öğretmenlerin okullarda alınan kararlara katılma durumları ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişki [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. https://avesis.gazi.edu.tr/yonetilen-tez/0d5154f9-8080-4416-9836-b55238c99e81/ogretmenlerin-okullarda-alinan-kararlara-katilma-durumlari-ile- elestirel-dusunme-egilimleri-arasindaki-iliski
• 56. Söylemez, T. (2018). 2018 Türkçe dersi öğretim programındaki kazanımların üst düzey düşünme becerileri açısından değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 63, 345-384. https://doi.org/10.14222/Turkiyat3991
• 57. Şen, Ö. (2018). Analysing the correlations between primary school teachers’ teaching styles and their critical thinking disposition. Journal of Education asnd Training Studies, 6(1), 18. https://doi.org/10.11114/jets.v6i1.2790
• 58. Şenel, M. (2019). Günce yazmanın öğrencilerin yaratıcı ve eleştirel düşünme becerileri ile sözel yetenek düzeylerinin gelişimine etkisi [Doktora tezi, Gaziantep Üniversitesi]. https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/128323/yokAcikBilim_10317035.pdf?sequence=-1&isAllowed=y
• 59. Tozduman Yaralı, K. (2019). Gelişimsel açıdan eleştirel düşünme ve çocuklarda eleştirel düşünmenin desteklenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48, 454-479. https://doi.org/10.9779/pauefd.536546
• 60. Ulu, H. & Baş, Ö. (2020). Öğretmen adaylarının sosyal ağ sitelerini kullanım amaçları, eleştirel düşünme eğilimleri ve medya okuryazarlıkları arasındaki ilişkiler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(3), 556-574. https://doi.org/110.16986/HUJE.2019050203
• 61. Usta, M. (2019). Sınıf öğretmenleri ve ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin okuma-anlama düzeyleri ve eleştirel düşünme becerilerinin incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi]. https://acikerisim.erbakan.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12452/6731
• 62. Uyar, A. & Çiçek, B. (2021). Farklı branşlardaki öğretmenlerin 21.yüzyıl becerileri. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 9, 1-11. https://doi.org/10.21733/ibad.822410
• 63. Ünlü, B. (2018). Dijital öykülerle desteklenmiş sosyal bilgiler dersinin öğrencilerin başarısı, kontrol odağı ve eleştirel düşünme becerileri üzerindeki etkisi [Yüksek lisans tezi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi] http://acikerisim.erdogan.edu.tr/xmlui/handle/11436/181
• 64. Ünlü, S. (2018). Curriculum development study for teacher education supporting critical thinking. Eurasian Journal of Educational Research, 76, 165-186. https://doi.org/10.14689/ejer.2018.76.9
• 65. Ünlü, Ş. & Gözütok, F. D. (2018). Eleştirel düşünmeyi destekleyen öğretmen eğitimi programı ihtiyaç analizi. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 51(3), 169-192. https://doi.org/10.30964/auebfd.389603
• 66. Ünlü, B. & Yangın, S. (2020). Dijital öykülerle desteklenmiş sosyal bilgiler dersinin öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerine etkisi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11, 1-29. https://doi.org/10.34086/rteusbe.714620
• 67. Yetgin, A. (2020). İlkokulda okuduğunu anlama yaratıcı okuma eleştirel düşünme ve üstbilişsel farkındalık: ilişkisel tarama modelinde bir araştırma [Yüksek lisans tezi, Kırıkkale Üniversitesi]. https://acikerisim.kku.edu.tr:8443/xmlui/handle/20.500.12587/17069
• 68. Yıldız, K. & Yılmaz, B. (2020). Sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme ve yanal düşünme eğilimleri arasındaki ilişki. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 335-353. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2020.20.52925-578949
• 69. Yılmaz-Özcan, N. (2019). Argümantasyon temelli sosyal bilgiler öğretiminin öğrencilerin akademik başarı, tutum ve eleştirel düşünme becerisine etkisi [Yüksek lisans tezi, Ordu Üniversitesi]. http://earsiv.odu.edu.tr:8080/jspui/handle/11489/1147
• 70. Yılmaz-Özcan, N. & Tabak, S. (2019). The effect of argumentation based social studies teaching on academic achievement, attitude and critical thinking tendencies of students. International Electronic Journal of Elementary Education, 12(2), 213–222.
• 71. Yüksekbilgili, B. (2019). İlköğretim 4. sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme becerileri ile matematik başarılarının incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi]. https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/127960/yokAcikBilim_10235310.pdf?sequence=-1&isAllowed=y