ALGILANAN STRES DÜZEYİ VE RUMİNASYON ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Year 2022, Volume: 8 Issue: 1, 1 - 22, 15.06.2022

Rabia İslim Dalbaşı , Cebrail Kısa

Abstract

Algılanan stres düzeyi ve ruminasyon uzun yıllardır, alanında uzman kişiler tarafından çalışılmış iki konudur. Fakat daha önce bu iki değişkenin birbiri ile olan ilişkisinin incelendiği bir çalışma gerçekleştirilmemiştir. Ruminasyonun daha çok depresyon ile ilişkisi incelenmiş olup bu iki değişkenin arasındaki ilişkiyi inceleyen birçok çalışma meydana getirilmiştir. Algılanan stres düzeyi ile ilgili çalışmalar incelendiğinde ise algılanan stresin daha çok kaygı ve depresyon ile ilişkisinin incelendiği çalışmalara ulaşılmıştır. Algılanan stres seviyesi ve ruminasyon değişkenlerinin bir arada bulunduğu çalışmalarda, algılanan stres düzeyi ve ruminasyon arasında pozitif korelasyon bulunduğu sonucuna varılmıştır. Gerçekleştirilmiş farklı çalışmalar incelendiğinde ise bireylerin, algıladıkları stres seviyesinin ruminatif düşünmenin olumlu ve olumsuz etkileri üzerinde önemli ölçüde etkilerinin bulunduğu sonucuna varılmaktadır. Bu çalışmada, stres, ruminasyon ve algılanan stres kavramları açıklanmış, algılanan stres düzeyi bireylerin yaşadıkları ruminasyon ile ilişkili midir sorusuna verilecek yanıtlar doğrultusunda iki değişken arasında ilişki bulunup bulunmadığı açıklığa kavuşacaktır.

Keywords

Algılanan stres düzeyi,, ruminasyon, stres

References

• Afat, I. (2018). Üniversiteli Öğrencilerin Durum Düzenleme Becerisi ile Algılanan Stres Düzeyi Arasındaki İlişkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akhunlar Turgut, M.N., Sarıot Ertürk, Ö., Karslı, F. & Şakiroğlu, M. (2020). Algılanan Stres ve Üniversite Yaşamına Uyum İlişkisinde Bir Aracı Değişken: Ayrılık Anksiyetesi Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi (2): 338-353.
• Aksöz Efe, İ. (2018). Olumsuz Yaşam Olayları, Psikolojik Danışma Hizmeti Alma, Ruminasyon ve Stres Arasındaki İlişki/Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES) (2): 95-119.
• Alloy, L. B., Abramson, L. Y., Hogan, M. E, Whitehouse, W. G., Rose, D. T., Robinson, M. S. ve Kim, R. S. (2000). The Temple-Wisconsin Cognitive Vulnerability To Depression Project: Lifetime History Of Axis I Psychopathology in İndividuals at High and Low Cognitive Risk for Depression, Journal of Abnormal Psychology (3):403-418
• Altun, A. (2019). Algılanan Stres Düzeyi ve Yürütücü İşlevlerin İnternet Bağımlılığına Etkisinin İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Anayurt, A (2017). Duygu Düzenleme ile Erken Dönem Uyumsuz Şemalar, Bilişsel Esneklik ve Ruminasyon Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Armutlu, İ. (2019). Belirsizliğe Tahammülsüzlük, Dürtüsellik, Ruminasyon ve Genel Erteleme Eğiliminin Psikolojik Belirtiler ile İlişkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Başkent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Arslan, İ. (2018). Bilinçli Farkındalık, Depresyon Düzeyleri ve Algılanan Stres Arasındaki İlişki, Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, (2): 73-86.
• Asıcı, E., & Uygur, S. S. (2017). Duygusal Öz-Yeterlik ve Affetmenin Algılanan Stres Düzeyini Yordayıcı Rolü/Itobiad: Journal of the Human & Social Science Researches (3):1353-1375.
• Bülbüloğlu, E.N. (2019). Umut, Algılanan Stres ve Baş Etme Tutumlarının Psikolojik Belirtilerdeki Yordayıcı Rolünün İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Cenkseven Önder, F. & Utkan, Ç. (2018). Bilinçli Farkındalık ve Algılanan Stres İlişkisinde Ruminasyon ve Olumsuz Düzenlemenin Aracı Rolü, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi (3): 1004-1019.
• Ciesla, J. A., Reilly, L. C., Dickson, K. S., Emanuel, A. S. ve Updegraff, J. A. (2012). Dispositional Mindfulness Moderates the Effects of Stress Among Adolescents: Rumination as a Mediator, Journal of Clinical Child ve Adolescent Psychology (6): 760–770. Cohen, S., Kamarck, T., & Mermelstein, R. (1994). Perceived Stress Scale, Measuring Stress: A Guide For Health and Social Scientists (2): 1-2.
• Çalı, D. (2021). Kadınlarda Cinsel Doyum Üzerine Cinsel Mitlerin ve Ruminasyonun Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Kent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çalışkan, S., Aydoğan, S., Işıklı, B., Metintaş, S., Yenilmez, F., & Yenilmez, Ç. (2018). Üniversite Öğrencilerinde Algılanan Stres Düzeyi ve İlişkili Olabilecek Faktörlerin Değerlendirilmesi ESTÜDAM Halk Sağlığı (2): 39-49.
• Erol-Korkmaz, H. T. (2019). Örgütsel Çatışmaya Yönelik Bir Günlük Çalışması: Çatışmanın Olumsuz Etkilerini Artıran Unsurlar, Türk Psikoloji (83): 20-43.
• Ertuğ, H. İ. (2018). Üniversite Öğrencilerinde Algılanan Duygusal İstismar ve Ruminasyon İlişkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Samsun: On Dokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Galla, B. M. (2016). Within-Person Changes in Mindfulness and Self-Compassion Predict Enhanced Emotional Well-Being in Healthy, but Stressed Adolescents, Journal of Adolescence (49): 204-217.
• Gay, T. (1978). Physiological and Acoustic Correlates Of Perceived Stress, Language and Speech (4): 347-353.
• Goring, H. J., & Papageorgiou, C. (2008). Rumination and Worry: Factor Analysis Of Self-Report Measures in Depressed Participants, Cognitive Therapy and Research (4): 554-566.
• Göktürk, Ö., Uçan Yarkaç, F. & Özelçi, F. (2019). Dişeti İltihaplı ve Periodontal Sağlıklı Bireylerde Tükürük Kortizol ve Algılanan Stres Düzeylerinin Değerlendirilmesi, Atatürk Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi (2): 206-212.
• Gümüştekin, Y.E. ve Öztemiz, A.B. (2005). Örgütlerde Stresin Verimlilik ve Performansla Etkileşimi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (1): 271-288.
• Gündüz, S. (2019). Beden Eğitimi Öğretmenliği ve Spor Öğretmenliği ve Sınıf Öğretmenliği Bölümü Öğrencilerinin Algılanan Stres Düzeyleri ile Stresle Başa Çıkma Tarzlarının İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Güzeller, A. G. (2021). Üniversite Öğrencilerinde Ruminasyon, Eşli Ruminasyon ve Duygu Düzenleme Becerilerinin İlişkide Karar Verme Becerileri ile İlişkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ufuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Hampel, P. ve Petermann, F. (2006). Perceived Stress, Coping, and Adjustment in Adolescents. Journal of Adolescent Health (4): 409-415.
• İngeç, Ö. E., Akyüz, Z., & Yılmaz, A. E. (2021). Öz-eleştirel Ruminasyon Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması ve Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi. Klinik Psikoloji Dergisi (1): 39-51.
• Kalkavan, A. & Ayyıldız, Y. (2021). Salgın Döneminde Sporcuların Algılanan Stres Düzeylerinin Araştırılması. Spor Eğitim Dergisi (3): 14-20.
• Kara, E. (2021). Öğrenci Sporcularda Algılanan Stres ile Psikolojik Sağlamlık İlişkisi: Başa Çıkma Stratejileri, Bilinçli Farkındalık ve Algılanan Sosyal Desteğin Aracılığı. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Karatepe, H. T. (2010). Ruminatif Düşünme Biçimi Ölçeği’nin Türkçe Uyarlaması, Geçerlik ve Güvenilirlik Çalışması. Yayınlanmamış Psikiyatri Uzmanlık Tezi. İstanbul: Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi.
• Kaşıkara, G. (2019). Üniversite Öğrencilerinde Ruminasyon ve Depresyon İlişkisinde Okul Tükenmişliği ve Yaşantısal Kaçınmanın Aracı Rolü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kayra, D., Willis and Harvey, J. And Burnett, J.R. (2016). The Power of Stress: Perceived Stress and Its Relationship with Rumination, Self-Concept Clarity, and Resilience. North American Journal of Psychology (3): 1-16.
• Kırkık, M. (2020). Ergenlerde Üstbiliş ve Sınav Kaygısı Arasındaki İlişkide Ruminasyon ve Bilişsel Esnekliğin Aracı Rolü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Denizli: Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kocalar, H. E. (2019). Eleştirel Ruminasyon Ölçeğinin Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi ve Üniversite Öğrencilerindeki Mükemmeliyetçilik ile Akademik Erteleme İlişkilerinde Öz Eleştirel Ruminasyonun Aracılık Rolü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Koçyiğit, B. (2019). Özel ve Devlet Hastanesinde Çalışan Doktorlarda Tükenmişlik Sendromu ve Algılanan Stres Düzeyi Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Korkman, H. (2020). Öz-Kontrol ile Ruminasyon Arasındaki İlişki. Turkish Studies- Social, (5): 2575- 2586.
• Lale, Z. & Gülaçtı, F. (2020). Üniversite Öğrencilerinin Ruminatif Düşünme Biçimlerinin ve Sosyal İyi Olma Düzeylerinin Duygusal Zekâ Düzeyleri ile İlişkisi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları (21): 201-231.
• Lavadera, P., Millon, E.M. and Shors, T.J. (2020). MAP Train My Brain: Meditation Combined with Aerobic Exercise Reduces Stress and Rumination While Enhancing Quality of Life in Medical Students. The Journal of Alternative and Complementary Medicine (5): 418-423.
• Lazarus, R. S. (1966). Psychological Stress to the Emotions: A History of Changing Outlooks, ed. Harward Book List, New York: McGraw-Hill, s: 1-21.
• Lazarus, R. S. & Folkman, S. (1984). Stress, Appraisal, and Coping, ed. M.R. Zales, New York: Springer, s: 260-444.
• Leblebicioğlu, M. (2018). Algılanan Stres, Bilişsel Duygu Düzenleme Stratejileri ve Yeme Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Liu, S., Lithopoulos, A., Zhang, C. Q., Garcia-Barrera, M. A., & Rhodes, R. E. (2021). Personality and Perceived Stress During COVID-19 Pandemic: Testing the Mediating Role of Perceived Threat and Efficacy, Personality and Individual Differences 168, 110-351.
• Lyubomirsky, S., & Tkach, C. (2003). The Consequences of Dysphoric Rumination. In C. ed. Papageorgiou & A. Wells, Rumination: Nature, Theory, and Treatment of Negative Thinking in Depression, Chichester, England: John Wiley & Sons, s: 21-41.
• Martin, L. L., & Tesser, A. (1996). Clarifying Our Thoughts. Ruminative Thought: Advances in Social Cognition. ed. Robert S. Wyer, JR. 9 (13), Mahwah, NJ: Erlbaum, s: 189-209.
• Martin, L. L., & Tesser, A. (1996). Some Ruminative Thoughts/Advances in Social Cognition Volume IX., (1996): 1-47.
• Martin, L. L., Shrira, I. L. A. N., & Startup, H. M. (2004). Rumination as a Function of Goal Progress, Stop Rules, and Cerebral Lateralization, Depressive Rumination: Nature, Theory and Treatment (13): 3-19.
• Matthews, G., & Wells, A. (2000). Attention, Automaticity and Affective Disorder, Behavior Modification (1): 69-93.
• McIntosh, E, Gillanders, D & Rodgers, S., (2009), 'Rumination, Goal Linking, Daily Hassles and Life Events in Major Depression', Clinical Psychology and Psychotherapy (1):33-43.
• Neziroğlu, G. (2010). Ruminasyon, Yaşantısal Kaçınma ve Problem Çözme Becerileri ile Depresif Belirtiler Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Nolen-Hoeksema, S. (2004). Depressive Rumination: Nature, Theory, and Treatment of Negative Thinking in Depression The Response Styles Theory, ed. In C. Papageorgiou & A. Wells, New York: Wiley, s: 107–123.
• Nolen-Hoeksema, S., Wisco, B. E., & Lyubomirsky, S. (2008). Rethinking Rumination, Perspectives on Psychological Science (5): 400-424.
• Öcalan, S., & Özçetin, Y. S. Ü. (2020). Kanser Deneyiminde Ruminasyon, Tükenmişlik ve Psikolojik Sağlamlık. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar (3):421-433.
• Öcalan, S., & Üzar-Özçetin, Y. S. (2020). COVID-19 Pandemisi Sürecinde Ruminasyon ve Ruh Sağlığına Etkileri, Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma (4): 354-358.
• Papageorgiou, C., & Wells, A. (2004). Depressive Rumination: Nature, Theory and Treatment. Nature Functions, and Beliefs about Depressive Rumination, ed. John Wiley & Sons, United Kingdom: England, s:3-21.
• Peled, M., & Moretti, M. M. (2007). Rumination on Anger and Sadness in Adolescence: Fueling of Fury and Deepening of Despair, Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology (1): 66-75.
• Penney, E. S., & Abbott, M. J. (2014). Anticipatory and Post-Event Rumination in Social Anxiety Disorder: A Review Of The Theoretical and Empirical Literature, Behaviour Change (2): 79-101.
• Roberts, H., Watkins, E. R., & Wills, A. J. (2013). Cueing an Unresolved Personal Goal Causes Persistent Ruminative Self-Focus: An Experimental Evaluation of Control Theories of Rumination, Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry (4): 449-455.
• Sahi, M., & Raghavi, M. (2016). A Study of Personality in Relation to Resilience and Stress. International Journal for Innovation Education and Research (2): 10-18.
• Sarıçam, H. (2014). Çözüm Odaklı Kısa Süreli Yaklaşıma Dayalı Bir Müdahale Programının Ruminasyon Üzerinde Etkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Savcı, M. & Aysan, F. (2014). Üniversite Öğrencilerinde Algılanan Stres Düzeyi ile Stresle Başa Çıkma Stratejileri Arasındaki İlişki, Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi (3): 44-56.
• Schmeer, S. (2019). The Relation Between Unfinished Tasks, Rumination and Perceived Stress Among University Students, Unpublished Bachelor Thesis, Holland: Universty Of Twente.
• Shapiro, S. J. (2013). Workplace Incivility at the Daily Level: The Effects of Rumination on Performance and Revenge Motives, Unpublished Master Thesis, Pennsylvania: B.S., Pennsylvania State University, Ed. Scientifiche Einaudi.
• Smith, J. M. ve Alloy, L. B. (2009). A Roadmap to Rumination: A Review of the Definition, Assessment and Conceptualization of this Multifaceted Construct, Clinical Psychology Review (2): 116-128.
• Şahin, A. (2018). Üniversite Öğrencilerinin Algılanan Stres Düzeylerinin Fakülte Türü ve Cinsiyet Değişkenlerine Göre İncelenmesi, Kilis 7 Aralık Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi (1): 28-35.
• Tedeschi, R. G., Calhaun, Lawrence G. (2004), Posttraumatic Growth: Conceptual Foundations and Empirical Evidence. Psychological Inquiry (1): 1-18.
• Türkgil, B. (2021). Çocukluk Çağı Travmaları Olan Yetişkinlerde Çocukluk Çağı Travmaları, Ruminatif Düşünce Biçimi ve Umutsuzluk Düzeyi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Kent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Urgancı, Ç. & Eker, E. (2018). İstanbul 112 Acil Sağlık Hizmetleri Çalışanlarının Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri ve Algılanan Stresle Başa Çıkmada Evlilik Doyumunu Yordamlama Gücü. Aydın İnsan ve Toplum Dergisi (2): 35-60.
• Watkins, E., & Mason, A. (2002). Mood As İnput and Rumination. Personality and Individual Differences (4): 577-587. Wells, A. ve Matthews, G. (1996). Modelling Cognition in Emotional Disorders: The S-REF Model. Behaviour Research and Therapy (11-12): 881-888.
• Wentzell, S., Katrina L. (2003). The Effects of Emotion-Focused Versus Instrumental Rumination on the Provision of Social Support, Unpublished Doctoral Dissertation, ABD: University of Pittsburgh, Submitted to the Graduate Faculty of Arts and Sciences in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Masters of Science.
• Willis, K. D., & Burnett Jr, H. J. (2016). The Power of Stress: Perceived Stress and Its Relationship with Rumination, Self-Concept Clarity, and Resilience, North American Journal of Psychology (3): 483-498.
• Yazıcı-Kabadayı, S. & Öztürk, H. (2020). Bir Öz Düzenleme Becerisi Olan Dikkat Kontrolü ile Öznel İyi Oluş ve Ruminasyon Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi (2):230-242.
• Yazıhan, N., & Yelboğa, Z. (2019). Travma Sonrası Stres Bozukluğu Hastalarında Üstbilişlere İlişkin İnançlar, Klinik Psikiyatri Dergisi (22):445-451.
• Yıldız, B. (2019). Benlik Farklılaşması ve Affediciliğin Ruminasyonu Yordayıcı Rolü, Ekev Akademi Dergisi (80): 41-56. Yılmaz, N. (2020). Göreli Yoksunluk ve Algılanan Stres Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Akademisyenler Üzerine Bir İnceleme, İşletme Araştırmaları Dergisi (2):1974-1983.
• Yiğit, M. A. (2018). Ruminatif Düşünme ve Bilinçli Farkındalığın Depresif Duygudurum ile İlişkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Zehiroğlu, Ç. (2020). Kabin Memurlarında Tip A/B Kişilik Yapısının Algılanan Stres Üzerindeki Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Zehiroğlu, Ç., ve Şencan, H. (2020). Kabin Memurlarında Tip A/B Kişilik Yapısının Algılanan Stres Üzerindeki Etkisi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (37): 139-153.