Rezonans Liderlik Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Year 2023, Volume: 11 Issue: 2 - AJELI - YIL 2023, SAYI 2, 422 - 445, 31.12.2023

Sevgi Taşkın , Şenay Sezgin Nartgün

Abstract

Bu araştırmada Cummings vd. (2010) tarafından geliştirilen Rezonans Liderlik ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması ve öğretmenlerin görüşlerinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Araştırma, Türkiye’nin farklı illerindeki ilkokul, ortaokul ve liselerde görevli öğretmenlerden oluşan dört grupla yürütülmüştür. Araştırmada, ilk olarak dilsel eş değerlik sağlanmış (r=.849, p<.01), ölçek uzman görüşüne sunulmuş ve düzeltmeler yapılmıştır. Ölçeğin yapı geçerliği açımlayıcı faktör analizi (AFA) ve doğrulayıcı faktör analiziyle (DFA) test edilmiştir. Buna göre yapılan (AFA) sonucunda faktör yüklerinin. 51 ile .88 arasında değiştiği, (DFA) sonucunda ise (χ2 / sd = 3.96, RMSEA= .072, NFI= 0.98, PNFI = 0.77, CFI= 0.99, GFI= 0.96, AGFI= 0.85, SRMR=.058) modelin uyum düzeylerinin istenilen düzeyde olduğu görülmüştür. Cronbach’s alpha iç tutarlılık kat sayıları (α=.963) ve madde-toplam korelasyonları (r=.610-.832) ölçeğin güvenilir bir ölçme aracı olduğunu ortaya koymuştur. Rezonans Liderlik Ölçeği 5’li Likert tipinde tek boyutlu ve on iki madde olarak son şeklini almıştır. Bolu ilinde görev yapan (N=787) öğretmenden elde edilen verilerle araştırmanın betimsel analizi yapılmış ve öğretmenlerin rezonans liderliğe ilişkin görüşlerinin “katılıyorum” düzeyinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonuçları değerlendirildiğinde; rezonans liderlik modeli, tek başına karar veren, gücü elinde bulunduran, kontrol odaklı liderlik davranışları değil, bunların yerine liderlik kapasitesini artıran, bireysel ilgi ve desteğiyle daha kapsayıcı liderlik uygulamalarını benimseyen, öğretmen ve öğrencilerin farklı ihtiyaçlarını karşılayan, kolaylaştırıcı, demokratik yönetsel uygulamaları tercih eden liderlik modelir. Ayrıca öğretmenleri etkileyebilme gücünü kullanarak, okulun temel eğitsel hedefleri doğrultusunda tutarlı davranışlar sergilemeleri yönünde prosedürler ve süreçler zincirini çok iyi uygulayan liderlik anlayışı sayesinde okulun sürdürülebilir gelişimini bir kültür haline gelmesine katkı sağlayan liderliktir. Bu açıdan yöneticilere sunulan eğitimlerde rezonans liderliğin alana kazandırdığı anlayış ile davranış bilimini kullanarak, öğretmenleri katılımcı, işbirlikçi bir anlayışla okulun gelişim süreçlerine yöneltme ve okulda olumlu iklim oluşturabilme becerileri anlatılabilir. Ayrıca seminerlerde, rezonans liderlik uygulamaları olan öğretim uygulamalarının çok yönlü bileşenlerinin desteklendiği ve geliştirildiği, öğretmenlerin öğrenme ortamlarını örgütleyerek, okulda öğretimin niteliğini artıracağı söylenebilir. Hizmet içi eğitimlerde politika üreten ilgililerin, rezonans liderliğin okul süreçleri ve çıktıları üzerindeki etkileri, okul ortamında sınırlayıcı değil bütünleştirici uyumsal liderlik davranışları sergilediği yönünde yer verilmesi önerilebilir.

Keywords

Öğretmen, rezonans liderlik, ölçek uyarlama, geçerlik, güvenirlik.

Ethical Statement

Yapılan bu araştırmada “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi” kapsamında uyulması belirtilen tüm kurallara uyulmuştur. Yönergenin ikinci bölümü olan “Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler” başlığı altında belirtilen eylemlerden hiçbiri gerçekleştirilmemiştir.

Thanks

Bu araştırmanın tasarlanması, yöntem, analiz, bulgu gibi her aşamasında emeğini ve ilgisini esirgemeyen, mesleki bilgi ve donanımı ile araştırma sürecinde ışık ve motivasyon kaynağım olan değerli hocam Prof. Dr. Şenay SEZGİN NARTGÜN'e sonsuz teşekkür ve saygılarımı sunarım.

Adaptation of the Resonance Leadership Scale to Turkish: Validity and Reliability Study

Abstract

In this research, Cummings et al. It was aimed to adapt the Resonance Leadership scale developed by (2010) to Turkish culture and to reveal the opinions of teachers. The research was conducted with four groups consisting of teachers working in primary, secondary and high schools in different provinces of Turkey. In the research, first linguistic equivalence was achieved (r=.849, p<.01), the scale was presented to expert opinion and corrections were made. The construct validity of the scale was tested with exploratory factor analysis (EFA) and confirmatory factor analysis (CFA). Accordingly, as a result of EFA, factor loadings. It varies between 51 and .88, and as a result of (DFA), (χ2 / df = 3.96, RMSEA = .072, NFI = 0.98, PNFI = 0.77, CFI = 0.99, GFI = 0.96, AGFI = 0.85, SRMR = .058) It was observed that the compliance levels were at the desired level. Cronbach's alpha internal consistency coefficients (α=.963) and item-total correlations (r=.610-.832) revealed that the scale is a reliable measurement tool. The Resonance Leadership Scale took its final form as a 5-point Likert type, one-dimensional, and twelve items. A descriptive analysis of the research was conducted with the data obtained from teachers working in Bolu (N=787) and it was concluded that the teachers' views on resonance leadership were at the "agree" level. When the research results are evaluated; The resonance leadership model is a leadership model that makes decisions on its own, holds the power, does not have control-oriented leadership behaviors, instead it increases leadership capacity, adopts more inclusive leadership practices with individual attention and support, meets the different needs of teachers and students, prefers facilitating, democratic administrative practices. model. In addition, it is the leadership that contributes to the sustainable development of the school into a culture, thanks to its leadership approach that applies the chain of procedures and processes very well, using the power to influence teachers so that they exhibit consistent behavior in line with the basic educational goals of the school. In this respect, in the trainings offered to administrators, the skills of directing teachers to the development processes of the school with a participatory and collaborative approach and creating a positive climate in the school can be explained by using the understanding that resonance leadership brings to the field and behavioral science. In addition, it can be said that in the seminars, multifaceted components of teaching practices, which are resonance leadership practices, are supported and developed, and teachers will increase the quality of teaching at school by organizing their learning environments. In in-service training, it may be suggested that policy makers should include the effects of resonant leadership on school processes and outcomes, and that it exhibits integrative, not restrictive, adaptive leadership behaviors in the school environment.

Keywords

Teacher, resonance leadership, scale adaptation, validity, reliability.

References

• Altun, Y. (2013). Çalışanların örgütsel bağlılık düzeylerine yöneticilerinin etik liderlik davranışlarının etkisi [Doktora Tezi]. Bahçeşehir Üniversitesi.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. & Yıldırım, E. (2007). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Sakarya Yayıncılık, 226.
• Aksu, A. (2009). Kriz yönetimi ve vizyoner liderlik. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 4(15), 2435-2450.
• Akyüz, M. (2019). Bilgi çağında yeni bir liderlik: Resonant (Ahenk Yaratan) liderlik. OPUS Uluslararası Araştırmaları Dergisi, 14(20), 1819-1834.
• Atkins, P. W. & Parker, S. K. (2012). Understanding individual compassion in organizations: The role of appraisals and psychological flexibility. Academy of Management Review, 37(4), 524-546.
• Aydın, T. (2010). İlköğretim okul yöneticilerinin etik liderlik özellikleri ile ilgili öğretmen görüşlerinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Maltepe Üniversitesi.
• Barutçugil, İ. S. (2014). Liderlik. Ankara: Kariyer Yayınları.
• Bawafaa, E., Wong, C. A. ve Laschinger, H. (2015). The influence of resonant leadership on the structural empowerment and job satisfaction of registered nurses. Journal of Research in Nursing, 0(0), 1-13.
• Başaran, İ. E. (2000). Eğitim yönetimi. Ankara: Umut Yayım Dağıtım.
• Bayık, M. E. & Gürbüz, S. (2016). Ölçek uyarlamada metodoloji sorunu: Yönetim ve örgüt alanında uyarlanan ölçekler üzerinden bir araştırma. İş ve İnsan Dergisi, 3(1), 1-20.
• Bektaş, H. (2017). Açıklayıcı faktör analizi. İstanbul: Beta Yayınları
• Boyatzis, R E., Boyatzıs, R. & Mckee, A. (2005). Resonant leadership: Renewing yourself and connecting with others through mindfulness, hope, and compassion. Harvard Business, Press, Publishing.
• Boyatzis, R. & McKee, A. (2011). Nörobilim ve liderlik: İçgörü vaadi. Ivey İş Dergisi, 75 (1), 1-3.
• McKee, A. & Massimilian, R. (2006). Mindfulness, hope and compassion: A leader’s road map to renewal. Ivey Business Journal, 70(5), 1-5.
• Brown, A. D. (2006). A narrative approach to collective identities. Journal of Management Studies, 43, 731-753.
• Büyükdoğan, B. (2021). Liselerde öğretim liderliği. Ankara: İksad Yayınevi.
• Büyüköztürk, S. (2014). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabi: İstatistik, araştirma deseni, spss uygulamalari ve yorumları. Ankara: Pegem Akademi.
• Çakınberk, A. & Demirel, E. T. (2010). Örgütsel bağlılığın belirleyicisi olarak liderlik: Sağlık çalışanları örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (24), 103-119.
• Can, N. (2010). Okul yöneticilerinin yönetimde cinsiyet faktörüne ilişkin görüşleri. Eğitim ve Bilim, 33(147), 35-41.
• Carnegie, G. D. (2012). The special issue: AAAJ and research innovation. Accounting, Auditing & Accountability Journal, 25(2), 328-389.
• Casale K. R. (2017). Exploring nurse faculty ıncivility and resonant leadership. Nursing education perspectives, 38(4), 177–181.
• Çetin, F. & Fıkırkoca, A. (2010). Rol ötesi olumlu davranışlar kişisel ve tutumsal faktörlerle öngörülebilir mi? Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 65(4), 41-65.
• Çoğaltay, N., Karadağ, E. & Öztekin, Ö. (2014). Okul müdürlerinin dönüşümcü liderlerinin çoğuna bağlılığına etkisi: Bir meta-analiz çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 20 (4), 483-500.
• Çokluk, O. & Kayri, M. (2011). The effects of methods of imputation for missing values on the validity and reliability of scales. Educational Sciences: Theory and Practice, 11(1), 303-309.
• Cummings, G. (2012). Editorial: Your leadership style - how are you working to achieve a preferred future? Journal of Clinical Nursing, 21(23-24), 3325-3327.
• Cummings, J. N. (2004). Work groups, structural diversity and knowledge sharing in a global organization. Journol of Management Science 50(3), 352–364.
• Cummings, G. G., MacGregor, T., Davey, M., Lee, H., Wong, C. A., Lo, E., ... & Stafford, E. (2010). Leadership styles and outcome patterns for the nursing workforce and work environment: A systematic review. International journal of nursing studies, 47(3), 363-385.
• Dalgın, T. (2008). Liderlik davranışlarının iş görenler tarafından algılanması ve iş görenlerin iş tatmini ve örgütsel bağlılığı üzerine etkileri: Marmaris yöresindeki 5 yıldızlı otel işletmeleri üzerine bir uygulama [Yüksek Lisans Tezi]. Muğla Üniversitesi.
• Demir, S. (2020). Resonant leadership in digital age: A qualitative research on senior managers in Turkey. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Bahçeşehir Üniversitesi.
• Demirtaş, Ö. & Akdoğan, A. (2014). Resonant (ahenk yaratan) liderlik davranışlarının bireyin işe adanmışlığı üzerindeki etkisi: Algılanan mizahın düzenleyici etkisi. (Ed. A. Öğüt), 22. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı içinde (642–647), 22–24 Mayıs 2014.
• Demirtaş, H., Cömert, M. & Özer, N. (2011). Öğretmen adaylarının öz yeterlik inançları ve öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Eğitim ve Bilim, 36(159), 96-111.
• Dikmen, B. (2012). Liderlik kuramları ve dönüştürücü liderlik kuramının çalışanların örgütsel bağlılık algıları üzerindeki etkisine yönelik uygulamalı bir araştırma [Yüksek Lisans Tezi]. Aydın Üniversitesi.
• Dilek, A. (2012). 4-6 yaş çocuk hikâyelerindeki kahramanların liderlik özellikleri [Yüksek Lisans Tezi]. Girne Amerikan Üniversitesi.
• Dönmez, B. (2014). Pozitif psikolojik sermaye ile işe ilişkin duyuşsal iyilik algısı, iş doyumu, iş gören performansı ve yaşam doyumu ilişkilerinin seyahat acentası çalışanları örnekleminde incelenmesi [Doktora Tezi]. Mersin Üniversitesi.
• Dutton, J. E., Worline, M. C., Frost, P. J. & Lilius, J. (2006). Explaining compassion organizing. Administrative Science Quarterly, 51(1), 59-96.
• Evliyaoğlu, F. & Hemedoğlu, E., (2012). Çalışanların dönüşümcü liderlik algılarının örgütsel bağlılıkları üzerindeki etkilerinin incelenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 4(1), 58-77.
• Eren, E. (2003). Yönetim ve organizasyon (Çağdaş ve küresel yaklaşımlar). 5. Baskı. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Eren, E. (2001). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi (7. Basım). İstanbul: Beta Yayınları. Fındıkçı, İ. (1999). İnsan kaynakları yönetimi. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Finegan, J. & Laschinger, H. K. S. (2005). Using empowerment to build trust and respect in the workplace: A strategy for addressing the nursing shortage. Nursing Economics, 23(1), 6.
• Frost, A., Campbell, N., D'arcy, B., Novotny, V. & Sansom, A. (2005). Diffuse pollution. New York: Iwa Publishing.
• Gaillard, R., Durmuş, B., Hofman, A., Mackenbach, J. P., Steegers, E. A. & Jaddoe, V. W. (2013). Risk factors and outcomes of maternal obesity and excessive weight gain during pregnancy. Obesity, 21(5), 1046-1055.
• Gardner, W. L., Avolio, B. J., Luthans, F., May, D. R. & Walumbwa, F. (2005). “Can you see the real me?” A self-based model of authentic leader and follower development. The Leadership Quarterly, 16(3), 343-372.
• Germann, P. Lee, H., Spiers, J. A., Yurtseven, O., Cummings, G. G., Sharlow, J. & Bhatti, A. (2010). Impact of leadership development on emotional health in healthcare managers. Journal of Nursing Management, 18(8), 1027-1039.
• Goleman, D. (2005). Emotional intelligence. New York, NY: Bantam Books.
• Goleman, D., Boyatsiz, R. & McKee, A. (2020). Yeni liderler. (15. Baskı). (F. Nayır ve O. Deniztekin, Çev.) Ankara: Varlık Yayınları.
• Goleman, D. (2020). What people (still) get wrong about emotional intelligence. Harvard Business Review Digital Articles, 2-4.
• Goleman, D. (2021). İşbaşında duygusal zeka (20. Baskı). (H. Balkara, Çev.) Ankara: Varlık Yayınları. Gorsuch, R. L. (1974). Factor analyses. Philaelphia, press.
• Groves, R. M., Fowler, F. J., Couper, M. P., Lepkowski, J. M., Singer, E. & Tourangeau, R. (2009). Survey Methodology (2nd ed.). New York: Wiley.
• Güllüce, A., Ç. Kaygın, E., Kafadar, S. B. & Atay, M. (2016). Dönüşümcü liderlik ve örgütsel bağlılık ilişkisi: Banka çalışanları üzerine bir araştırma. Hizmet Bilimi ve Yönetimi Dergisi, 9 (3), 263-275.
• Hassan, M. ve Qureshi A. M. (2019). Resonant leadership at workplace: How emotional ıntelligence ımpacts employees’ attitudes-a cross-sectional study. Pakistan Business Review 2(21), 237–251.
• Ilies, R., Gerhardt, M. W. & Le, H. (2004). Individual differences in leadership emergence: Integrating meta-analytic findings and behavioral genetics estimates. International Journal of Selection and Assessment, 12(3), 207- 219.
• İşbaşı, J. Ö. (2000). Çalışanların yöneticilerine duydukları güvenin ve örgütsel adalete ilişkin algılamalarının örgütsel vatandaşlık davranışının oluşumundaki rolü: Bir turizm örgütünde uygulama [Yüksek Lisans Tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
• Kaiser, R. B., Hogan, R. & Craig, S. B. (2008). Leadership and the fate of organizations. American Psychologist, 63(2), 96.
• Karagöz, Y. & Kösterelioğlu, İ. (2008). İletişim becerileri değerlendirme ölçeğinin faktör analizi metodu ile geliştirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (21), 81-97.
• Keleş, S. & Cömert, M. (2023). Turkish Adaptation of the Resonant Leadership Scale for Principals: The Validity and Reliability Study. E-International Journal of Educational Research, 14(2).
• Kılıç Y. & Özen Y. (2012). Eğitim yöneticilerinin öğretmenler tarafından algılanan liderlik stillerinin değerlendirilmesi. Journal of Research in Education and Teaching, (1),4, 234-240.
• Kline P. (1994). An easy guide to factor analysis. Routledge, London, press.
• Kocabaş, İ. & Karaköse, T. (2005). Okul müdürlerinin tutum ve davranışlarının öğretmenlerin motivasyonuna etkisi (Özel ve Devlet Okulu Örneği). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1), 79-93.
• Koçak, D. (2019). Örgütsel adalet ile örgütsel özdeşleşme arasındaki ilişkinin incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11(18), 1001-1024.
• Koçel, T., (2003). İşletme yöneticiliği. 9. Baskı. İstanbul: Beta Basım. Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel Psychology, 28(4), 563-575.
• Lunenburg, F. & Ornstein, A. (2011). Educational administration: Concepts and practices, cengage learning. Watsworth Cengage Learning, New York: Puplishing, press.
• Lutzo, E. (2005). Resonant leadership. Weatherhead Coaches Corner, 2(11).
• Maitlis, S., Kanov, J. M., Worline, M. C., Dutton, J. E., Frost, P. J. & Lilius, J. M. (2004). Compassion in organizational life. American Behavioral Scientist, 47(6), 808-827.
• Northouse, P. (2010). Leadership theory and practice. Thousand Oaks, CA: Sage Publications. Özkalp, E. & Kırel, Ç. (2010). Örgütsel davranış (4. Baskı). Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Özkalp, E. & Sabuncuoğlu, Z. (1997). Örgütlerde davranış, (9. Baskı). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Özkan, G. & Güvendir, M. A. (2015). Uluslararası öğrencilerin yaşam durumları: Kırklareli ve Trakya üniversiteleri örneği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 174–190.
• Robbins, S. P. & Judge, T. A. (2012). Örgütsel davranış 14. Basım. (Çev. Ed. İnci Erdem). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Robinson, K. (2006). Do schools kill creativity? Retrieved From, New York, Press.
• Sabuncuoğlu, E. T. (2008). Liderlik, değişim ve yenilik. Liderlik ve motivasyon (Ed. Celalettin Serinkan). Nobel Yayınları, Ankara.
• Sack, R. A., Beaton, A., Sathe, S., Morris, C., Willcox, M. & Bogart, B. (2000). Towards a closed eye model of the pre-ocular tear layer. Progress in Retinal and Eye Research, 19(6), 649-668.
• Seçer, İ. (2018). Psikolojik test geliştirme ve uyarlama süreci: SPSS ve Lisrel uygulamaları (2. Baskı). Ankara: Anı Yayımcılık.
• Şahin, Z. G. & Gürbüz, R. (2016). Kaynaştırma öğrencilerini eğiten ortaokul öğretmenlerinin yeterlikleri üzerine. Adıyaman University Journal of Educational Sciences, 6(1), 138-160.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H. & Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
• Sürücü, L. & Yıkılmaz, İ. (2021). Resonant liderlik ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Journal of Yaşar University, 16(62), 739-753.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Somech, A. & Drach-Zahavy, A. (2000). Understanding extra-role behavior in schools: The relationships between job satisfactions, sense of efficacy, and teachers’ extra-role behavior. Teaching and Teacher Education, 16(5-6), 649-659.
• Sümer, N. (2000). Yapisal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, Ankara.
• Tabachnick, B. & Fidell, L. (2007). Using multivariate statistics. Boston, MA: Pearson Education, Inc. Taner, B. & Aysen, B. (2013). The role of resonant leadership in organizations. European Scientific Journal, ESJ, 9(19), 594–601. https://eujournal.org/index.php/esj/article/view/1292
• Tatham, R. L., Babin, B. J., Black, W., Hair, J. F., C. & Anderson, R. E., (1998). Multivariate data analysis. Uppersaddle river. Multivariate Data Analysis (5th ed) Upper Saddle River, 5(3), 207-219.
• Tezcan, A. K. (2008). Müzelerin eğitim amaçlı kullanımı projesi. İ. San (Ed.), Eğitim ve müze semineri içinde. Ankara: Kök Yayıncılık, 175-188.
• Tourangeau, A. N. N., Squires, M. A. E., Laschınger, S. H. K. & Doran, D. (2010). The link between leadership and safety outcomes in hospitals. Journal of Nursing Management, 18(8), 914-925.
• Uzun, N. B., Gelbal, S. & Öğretmen, T. (2010). TIMSS-R fen başarısı ve duyuşsal özellikler arasındaki ilişkinin modellenmesi ve modelin cinsiyetler bakımından karşılaştırılması. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(2), 531-544.
• Wagner, M., Dhall, A., Goecke, R., Joshi, J. & Gedeon, T. (2013, December). Emotion recognition in the wild challenge 2013. In Proceedings of the 15th ACM on International conference on multimodal interaction (pp. 509-516).
• Yazıcı, H. J. (2004). Student perceptions of collaborative learning in operations management classes. Journal of Education for Business, 80(2), 110-118.
• Yetgin, M. A. (2017). Çalışanların cinsiyet ve eğitim düzeyinin psikolojik sermaye algıları üzerine yönelik görgül bir araştırma. Third Sector Social Economic Review, 52(2), 120-139.
• Yıldırım, (2021). Etkili lider sinerjik okul: Okul müdürlerinin liderlik stilleri ile örgütsel sinerji arasindaki ilişki [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
• Yılmaz, H. & Karahan, A. (2010). Liderlik davranışı, örgütsel yaratıcılık ve işgören performansı arasındaki ilişkilerin incelenmesi: Uşak’ta bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2), 145-158.
• Yukl, G. (2010). Leadership in organizations (7th Ed.). Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall, Press. Zel, U. (2011). Kişilik ve liderlik: Evrensel boyutlarıyla yönetsel açıdan araştırmalar, teoriler ve yorumlar (3. baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.