AZERBAYCAN HALI MÜZESİ

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 7, 26 - 43, 30.06.2019

Ayşem Yanar

Öz

Azerbaycan Halı Müzesi sanat, zanaat ve kültürel miras çalıșmalarıyla adından söz ettiren müzelerin bașında gelmektedir. Müze türü olarak bir etnografya ve ihtisas müzesi olan Azerbaycan Halı Müzesi, Azerbaycan kültüründe önemli bir yeri olan halı ressamı Latif Kerimov’un yapmıș olduğu sınıflandırma ile sergileme esasını belirlemiștir. Müze sergi alanı üç kattan olușmaktadır. Birinci katında düz dokumalar ve etnografik ürünler, ikinci katında bölgelere göre sınıflandırılmıș halılar ve etnografik ürünler, üçüncü katında ise halı ressamlarına ait ünik eserler ve yașadığımız yüzyıla ait halı örnekleri sergilenmektedir.Bu çalıșmanın materyalini Azerbaycan Halı Müzesi’nde sergilenen halı ve düz dokuma örnekleri, fotoğrafları ve konuyla ilgili literatür olușturmaktadır. Çalıșmanın yöntemi Halı müzesi sergileme esasları dikkate alınarak müze katlarına göre ve Latif Kerimov’un bölgelere göre sınıflandırması esas alınarak, düz dokuma, halı örnekleri motif ve kompozisyon özellikleri bakımından incelenmiștir. Koleksiyon yönetimi, sergi tasarımı, eğitim çalıșmaları, koruma onarım laboratuarıyla bulunduğu coğrafyanın çağdaș müzelerine örnek olarak gösterebileceğimiz Azerbaycan Halı Müzesi aynı zamanda halı ve düz dokuma konusunda çalıșan uzmanlar için önemli bir araștırma ve uygulama merkezidir.Bu çalıșmada, halı müzesinde sergilenen düz dokuma ve halıların kompozisyon ve motif özellikleri incelenerek halı müzesi birimleri irdelenmiștir.

Anahtar Kelimeler

Etnografya Müzesi, Halı Müzesi, Kompozisyon, Motif, El Sanatı

Kaynakça

• 1. Abasova, A.(2018). Karşılıklı Görüşme. Kültür ve Eğitim Şube Müdürü. (Medeniyyet ve Tahsil Şöbesi).
• 2. Anonim, (2016). Bakü Müzeleri. Azerbaycan Cumhuriyeti Medeniyet ve Turizm Bakanlığı.
• 3. Anonim. (2018). Bakı Xalçaları. Yeni çeşniler. Zire Meddeniyet Merkezi- Eko park. Edt.:Leman Eliyeva.
• 4. Azerbaycan Kültürel Miras Örnekleri Unesco Listelerinde (turistler için kılavuz), 2013:21).Bakü: Golden book yayınevi.
• 5. Çoruhlu,Y.(2014). Türk Sanatı’nda Hayvan Sembolizmi(Proto- Türk Devrinden, M.S. 14. Yüzyıla Kadar Efsanevi ve Yırtıcı Hayvanların Sembolizmi Üzerine Bir Deneme).Şelale ofset., Kömen yayınları 112,I. Baskı. Konya.
• 6. Deniz,B.(2000). Türk Dünyasında Halı ve Düz Dokuma Yaygıları. Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları. Ststürk kültür Merkezi Yayın:215., Ankara.
• 7. Esadova, X.. (2013). Bakı Şirvan Qubq Xalçaları. Milli Azerbaycan Tarixi Muzeyinin Kolleksiyasından. Katalog hazırlayanlar: Abdulova, G., Şiriyev,T., Seyidzade, N., Quliyeva, A, Usubova, Ü., Esedli, V. [Edt. Naile Velixanlı], Bakı.
• 8. Hasanova,R.(2013). Azerbaycan’ın İlk Uzman Restoratörü Ferhat Hacıyev (Sanat Faaliyeti ve Ülke Restorasyonu Tarihindeki Yeri). Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi. Cilt 3,sayı 1,s:97-117.
• 9. Karataş,M.(2013). Türk Dilinde Yanış (motif) Adları-Anadolu Sahası-. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Yayınları Rektörlük Yayınları:88, Muğla.
• 10. Malikova,Ş.Y. (2016). Azerbaycan Xalça Muzeyinin Kolleksiyasından Latif Kerimov’un Müellif Eserleri. Latif Kerimov. Edt: Aytan Ahmedova, Alison Barker, Svetlana Yanitskaya.
• 11. Melişkova,S. Y., Mammadkhanova, Mammadova A.(2016). Azerbaijan Carpet Museum. Baku.
• 12. Muradov, L. (2011). Azerbyacan Xalçaları. Qarabağ Qrubu. Azerbaycan Milli Elmler Akademiyası, A.A. Bakıhanov adına Tarih Enstitüsü. Edt.Mahmudov,Y., Şükürov, K., Şireliyeva,A.
• 13. Muradov,L.(2012). Azerbaycan Xalçaları. Quba Qrubu. Azerbaycan Milli Elmler Akademiyası, A.A. Bakıhanov adına Tarih Enstitüsü. Edt.Mahmudov,Y., Şükürov, K., Elibeyli,E., Şireliyeva,A.[Lahihede Azerbaycan Respublikası Şahsi Kolleksiyon].
• 14. Selçuk,K.(2015). Nahçıvan Devlet Halı Müzesi’nde Sergilenen Kilim, Cicim ve Sumak Tekniği ile Yapılan Düz Dokuma Yaygılar. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi. Sayı:34,s:182-195.
• 15. Tağıyeva,R. (2006). Latif Kerimov Fenomeni. Bakü.Azerbaycan Respublikası Medeniyyet ve Truizm Nazirliyi. Latif Kerimov adına Azerbaycan Xalçası ve Xalq Tatbiqi Sanatı Dövlet Muzeyi. [Latif Kerimov adına Azerbaycan Halısı ve Halk Tatbiki Sanatı Devlet Müzesi].
• 16. Tağıyeva,R.(2015). Azerbaycan Xalçası Ensiklopediyası II. [Azerbaycan Halısı Ansiklopedisi]. Azerbaycan Cumhuriyeti Medeniyyet ve Turim Nazirliyi.JTİ yayıncılık.
• 17. Tağıyeva,R.(2015a). Azerbaycan Xalçası Ensiklopediyası I. [Azerbaycan Halısı Ansiklopedisi]. Azerbaycan Cumhuriyeti Medeniyyet ve Turim Nazirliyi.JTİ yayıncılık.