ŞAMANİST RİTÜELLER KAPSAMINDA ŞAMAN DAVULUNDA BULUNAN SEMBOLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 8, 102 - 117, 26.12.2019

Oğuz Bozdemir , Hüseyin Özçelik

Öz

Düğünler, ritüeller, büyüler, cenaze törenleri gibi uygulamaların Şamanizm’in geleneksel kültürünün temel parçaları olduğu söylenebilir. Şamanizm inancına sahip toplumlarda koruyucu ruhlar, yardımcı ruhlar, tedavi edici ruhlar, şaman toplumu, evrenin yapısı, değerleri ve hiyerarşileri müzik ile iç içe olarak ritüellerde kullanılmıştır. Şaman kültürünün önemli özelliklerinden biri de kendi mitolojilerini müzikle, müzik aletlerine ve müzik yaratıcısına bağlı mitolojilerle birlikte uygulamalarıdır. Şaman, sesin ve müziğin yardımıyla yardımcı ruhlarına seslenir ve şarkılar aracılığıyla onlarla konuşur. Ritüel melodileri ve taşıdıkları anlamlar, güçlü, kontrol edilemez, kutsal ve aynı zamanda keşfedilmemiş ruhani duygularla insanları bir araya getirir. Müziğin bu denli etkili olduğu Şamanizm felsefesinde en çarpıcı ve önemli ritüel objelerinden biri de davul olmuştur. Davulsuz bir ritüel ve davul kullanmayan bir şaman yoktur. Davulun önemli bir ritüel objesi olmasının yanında, davul üzerindeki semboller aracılığıyla şamanın düzenlediği ritüelin etkisi güçlenmekte ve ruhani alemlerde büyülü uçuşlarını gerçekleştirebilmektedir. Her şaman, yaşadıklarını ve deneyimlerini belirli objelerle ilişkilendirerek davulun üzerine resimsel olarak aktarmıştır. Davullar ve üzerilerindeki çizimler, atalardan alınıp gelecek nesillere aktarılmış ve bu resimler zamanla kalıcı semboller haline gelerek Şamanist efsanenin bir parçası haline gelmişlerdir. Bu nedenle Şamanizm’de davulun edindiği yer incelenmiş, davulun önemine dikkat çekilmiş, davul üzerindeki sembollerin anlamları üzerine durulmuştur. Şamanist felsefede önem verilen objelerden biri olan davul ile davulun üzerine işlenen semboller arasındaki ilişki araştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ses, Davul, Şaman, Sembol, Ritüel

Kaynakça

• Bayat, Fuzuli. (2006). Ana Hatlarıyla Türk Şamanlığı. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Çoruhlu, Yaşar. (2002). Türk Mitolojisinin Ana Hatları. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Eliade, Mircea. (1999). Şamanizm (İ. Birkan, Çev.). Ankara: İmge Kitapevi Yayınları.
• Hoppâl, Mihâly, Janos, Sipos. (2010). Shaman Songs. Budapeşte: Uluslararası Şaman Araştırmaları Topluluğu.
• Hoppâl, Mihâly. (2015). Şamanlar ve Semboller (F. Sel, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Lommel, Andreas. (1967). Shamanism- The Begening of Art. New York- Toronto: McGraw Book Company.
• Perrin, Michel. (2003). Şamanizm (B.Arıbaş, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Radloff, Wilhelm. (2008). Türklük ve Şamanlık (A. Temir, T. Andaç ve N. Uğurlu, Çev.). İstanbul: Örgün Yayınevi.
• Roux, Jan Paul. (1994). Türklerin ve Moğolların Eski Dini (A. Kazancıgil, Çev.). İstanbul: İşaret Yayınları.
• Yörükan, Yusuf Ziya. (2014). Müslümanlıktan Evvel Türk Dinleri: Şamanizm. İstanbul: Ötüken Neşriyat.