Okul Öncesi Öğretmenlerinin Bilişsel Kontrol Ve Esneklik İle Yansıtıcı Düşünme Becerilerinin İncelenmesi

Year 2023, Volume: 5 Issue: 3 - Türkiye Cumhuriyeti 100.Yıl Özel Sayısı, 609 - 620, 29.10.2023

Merve Temel , Emel Arslan

https://doi.org/10.38151/akef.2023.74

Abstract

Bu araştırmanın amacı okul öncesi öğretmenlerinin yansıtıcı düşünme beceriler puanları bilişsel kontrol ve esneklik becerileri puanlarını anlamlı düzeyde yordamakta mıdır? sorusuna cevap aramaktır. Okul öncesi öğretmenlerinin bilişsel kontrol ve esneklik ile yansıtıcı düşünme becerilerini inceleyen bu çalışma genel tarama modellerinden ilişkisel tarama modeli ile çalışılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2020-2021 öğretim yılında Konya il merkezinde Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapmakta olan ve basit seçkisiz örnekleme yöntemi ile belirlenen 417 okul öncesi öğretmeni oluşturmaktadır. Çalışmada araştırmacı tarafından hazırlanan ve okul öncesi öğretmenlerinin demografik bilgilerine ilişkin soruları içeren “Genel Bilgi Formu” uygulanmıştır. Okul öncesi öğretmenlerinin bilişsel esneklik düzeylerini belirlemek amacı ile Gabrys, Tabri, Anisman ve Matheson (2018) tarafından geliştirilen ve Türkçe’ ye uyarlanması Demirtaş (2019) tarafından yapılan “Bilişsel Kontrol ve Esneklik Ölçeği” kullanılmıştır. Ayrıca okul öncesi öğretmenlerinin yansıtıcı düşünme düzeylerini belirlemek amacıyla Nancy Lynelle Burrows (2012) tarafından geliştirilen ve Türkçe’ ye uyarlaması Aykar (2019) tarafından yapılmış olan “Öğretmenlerin Yansıtıcı Düşünme Becerilerini Ölçme Anketi” kullanılmıştır. Çalışma sonucunda okul öncesi öğretmenlerinin bilişsel kontrol ve esneklik beceri puan ortalamalarında ve yansıtıcı düşünme beceri puan ortalamalarında yaşlarına göre anlamlı bir farklılık olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Okul öncesi öğretmenlerinin bilişsel kontrol ve esneklik beceri puanları ile yansıtıcı düşünme beceri puanları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Okul öncesi öğretmenlerinin yansıtıcı düşünme beceri puanlarının bilişsel kontrol ve esneklik beceri puanlarını anlamlı düzeyde yordadığı görülmüştür.

Keywords

Yansıtıcı Düşünme, Bilişsel Kontrol, Esneklik, Okul Öncesi Öğretmeni

Examines The Cognitive Control and Flexibility and Reflective Thinking Skills of Preschool Teachers

Abstract

The aim of this research is to answer question: Do preschool teachers' reflective thinking skill scores significantly predict cognitive control and flexibility skill scores? This study, which examines the cognitive control and flexibility and reflective thinking skills of preschool teachers, was studied with the relational screening method that is one of the descriptive methods. The research group consists of 417 preschool teachers working in pre-school education institutions affiliated to the Ministry of National Education in the city centre of Konya in the 2020-2021 academic year. The sample group was determined by simple random sampling method. In the study, the "General Information Form" developed for demographic information of the participants by the researcher. The "Cognitive Control and Flexibility Scale" developed by Gabrys, Tabri, Anisman, and Matheson (2018) and adapted into Turkish context by Demirtaş (2019) was used to determine the cognitive flexibility levels of preschool teachers. In addition, to determine the reflective thinking levels of preschool teachers, the "Questionnaire for Measuring the Reflective Thinking Skills of Teachers" developed by Nancy Lynelle Burrows (2012) and adapted into Turkish context by Aykar (2019) was used. As a result of the study, a positive and significant relationship was found between preschool teachers' cognitive control and flexibility skill scores and reflective thinking skill scores. Reflective thinking skill scores of preschool teachers were significantly predicting cognitive control and flexibility skill scores.

Keywords

Reflective Thinking, Cognitive Control, Flexibility, Preschool Teacher

References

• Aktepe, R. (2019). Lise öğrencilerinin bilişsel esneklik düzeyleri ve mizah tarzları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Bursa Uludağ Üniversitesi.
• Altunkol, F. (2011). Üniversite öğrencilerinin bilişsel esneklikleri ile algılanan stres düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Çukurova Üniversitesi.
• Arslan, B. (2005). Yansıtıcı düşünmenin program geliştirme ve fen bilgisi öğretim programındaki yeri [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Aykar, A. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin yansıtıcı düşünmeleri ve öğretim uygulamalarındaki gelişiminin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Baron, J. (1981). Reflective thinking as a goal of education. Intelligence, 5(4), 291-309.
• Bilgin, M. (2009). Bilişsel esnekliği yordayan bazı değişkenler. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(36), 142-157.
• Burrows, N, L. (2012). Reflective Thinking by teachers and improvement in teaching practices, Doktora Tezi, Submitted to the Faculty of the Graduate Collage of the Oklahoma State Unıversty, Stillwater.
• Büyüköztürk, S., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, O. E., Karadeniz, S., & Demirel, F. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara Pegem Akademi.
• Canas, J. J., Fajardo, I., & Salmelon, L. (2006). Cognitive flexibility, in: Karwowski, W. (ed.): International Encyclopaedia of Ergonomics and Human Factors. USA: Taylor & Francis, 297-302.
• Dalgın, M. (2021). Okul öncesi öğretmenlerinin bilişsel esneklik ve mesleki tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Davranmaz, R. (2021). Okul öncesi öğretmenlerinin yansıtıcı düşünme eğilimleri ile eğitim inançları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Demirtaş, A. S. (2019). Stresli durumlarda bilişsel kontrol ve bilişsel esneklik: Bir ölçek uyarlama çalışması. Psikoloji Çalışmaları- Studies in Psychology, 39 (2), 345-368.
• Dennis, J. P., & Vander Wal, J. S. (2010). The cognitive flexibility inventory: Instrument development and estimates of reliability and validity. Cognitive therapy and research, 34(3), 241-253.
• Diamond, A. (2012). Activities and programs that improve children’s executive functions. Current directions in psychological science, 21(5), 335-341.
• Dindar, S. (2018). Okul öncesi öğretmen adaylarının sorgulama becerileri ile yansıtıcı düşünme eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Okan Üniversitesi.
• Erol, M., Erol, A., Çalışır, S. & Bozan, M. (2019). Öğretmenlerinin yansıtıcı düşünme eğilimleri ile yaratıcı düşünme düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Temel Eğitim Dergisi, 1(2), 20-29.
• Gabrys, R. L., Tabri, N., Anisman, H. & Matheson, K. (2018). Cognitive control and flexibility in the context of stress and depressive symptoms: The Cognitive Control and Flexibility Questionnaire. Frontiers in Psychology, 9, 1-19. http://dx.doi.org/10.3389/fpsyg.2018.02219
• George. D. & Mallery. P. (2019). IBM SPSS Statistics 26 step by step: A simple guide and reference. Routledge.
• Kannan. K. S. & Manoj. K. (2015). Outlier detection in multivariate data. Applied Mathematical Sciences. 47. 2317-2324. https://doi.org/10.12988/ams.2015.53213
• Karasar, N. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri (33. baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kendüzer, S. E. (2017). Öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının bilimsel tutum ve yansıtıcı düşünme becerilerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
• Kömbeci, E. S. (2021). Okul öncesi öğretmenlerinin çocuk sevme düzeyleri ile öğretmenlik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi.
• Lipman, M. (2003). Thinking in Education. (2nd ed.). Cambridge University Press.
• Martin, M. M. & Rubin, R. B. (1995). A new measure of cognitive flexibility. Psychological reports, 76(2), 623-626.
• Martin, M. M., & Anderson, C. M. (1998). The cognitive flexibility scale: Three validity studies. Communication Reports, 11(1), 1-9.
• Phan HP. (2009) “Exploring students‟ reflective thinking practice, deep processing strategies, effort, and achievement goal orientations”, Educational Psychology. 29(3), 297-313.
• Samur, E. & Altun Yalçın, S. (2021). Stem etkinliklerinin okul öncesi öğretmenlerinin yansıtıcı düşünme becerileri üzerine etkisi. Bilge Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(1), 65-76.
• Spiro, R. J. & Jehng, J. C. (1990). Cognitive flexibility and hypertext: theory and technology for the nonlinear and multidimensional traversal of complex subject matter. In Nix, D. & Spiro, R.J. (eds) Cognition, Education, and Multimedia: Exploring Ideas in High Technology (163- 205). Hillsdale: Lawrence Erlbaum Associates.
• Taggart, G. L. & Wilson, A. P. (2005). Promoting reflective thinking in teachers: 50 action strategies. Corwin Press.
• Trilling, B. & Fadel, C. (2009). 21st century skills: Learning for life in our times. Francisco: Jossey-Bass.
• Tunç, Y. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin yansıtıcı düşünme eğilimleri ile öz yeterlik inançları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Üzümcü, B. & Müezzin, E. E. (2018). Öğretmenlerin bilişsel esneklik ve mesleki doyum düzeyinin incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 8(1), 8-25.
• Yaşar Ekici, F. & Balcı, S. (2019). Okul öncesi öğretmen adaylarının bilişsel esneklik düzeyleri ve duygusal tepkisellik düzeylerinin incelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 9(1), 65-77. https://doi.org/10.5961/jhes.2019.310
• Zembat, R., Yılmaz, H. & Küsmüş, G. İ. (2019). Okul öncesi öğretmen adaylarının yansıtıcı düşünme eğilimleri ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 5(2), 172-186.