Amerikan Post-Apokaliptik Bilimkurgu Sinemasında Kıyamet İdeolojisi (1924-2000)

Year 2019, Issue: 31, 377 - 403, 30.06.2019

Mikail Boz , Dilek Takımcı

https://doi.org/10.31123/akil.591331

Cited By: 2

Abstract

Bu çalışma geleceğe dönük büyük çaplı küresel korkuların sinemada, 2000 öncesi Amerikan post-apokaliptik bilimkurgu filmlerinde nasıl temsil edildiğine odaklanmaktadır. Makale, temsil edilen ideolojilerin değişim ve dönüşümlerini anlamayı, kıyamet ideolojisinin ne türden bir gelecek tasavvuru olarak şekillendiğini göstermeyi amaçlamaktadır. Bu çerçevede ABD’de üretilmiş olan post-apokaliptik bilimkurgu filmleri tarihsel ve ideolojik bir perspektifle araştırılmıştır. Türün ortaya çıktığı yirminci yüzyılın ilk yarısındaki öncül filmler belirtildikten sonra, filmler türün yükselişe geçtiği İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra onar yıllık periyotlarla incelenmiştir. Bu zaman aralıklarında öne çıkan tema ve motifler, Klaus Koch’un tanımladığı kıyamet ideolojisi kavramı çerçevesinde, L. Giannetti’nin ideolojik film analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Bu yolla türün genel özellikleri ve uylaşımları tarihsel olarak filmler izlenerek ve betimlenerek ortaya konmuştur. Sonuç olarak her onar yıllık dönemde, filmlerin dönemin toplumsal ve siyasal sorunlarını yankılayacak biçimde tematik vurgulara sahip olduğu görülmüştür. “Son erkek” motifinden başlayarak, nükleer felaket sonrası dünyadaki yaşam, zaman yolculukları, distopik dünyadaki çatışma, çöl savaşları, kaos ve zamanda alternatif akışlar yaratma gibi genel eğilimler gözlenmiştir.

Keywords

Amerikan sineması, kıyamet ideolojisi, bilimkurgu, post-apokaliptik, ideoloji

References

• Baudou, J. (2005). Bilim-Kurgu (Birinci Baskı) (İ. Bülbüloğlu, Çev.). Ankara: Dost.
• Broderick, M. (1993). Surviving Armageddon: Beyond the Imagination of Disaster. Science Fiction Studies. 20(3), 362-382. Erişim adresi: http://www.jstor.org/stable/4240277.
• Boz, M. (2018). 2000 Sonrası Amerikan Post-Apokaliptik Bilimkurgu Sinemasında Kıyamet İdeolojisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Buckland, W. (2002). Film Studies. London: Hodder and Stoughton.
• Bø, K. (2013). Surviving The End (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). University of Tromsø, Tromsø.
• Cevizci, A. (1999). Paradigma Felsefe Sözlüğü (Üçüncü Baskı). İstanbul: Paradigma
• Chan, S. (2018, 25 Ocak). Doomsday Clock Is Set at 2 Minutes to Midnight, Closest Since 1950s. The New York Times. Erişim Adresi (28.01.2018): https://nyti.ms/2GiEPDU.
• Crutzen, P. J. (2002). Geology of mankind. Nature, 415(3). Erişim Adresi (17.12.2017): http://courses.geo.utexas.edu/courses/387H/PAPERS/Crutzen2002.pdf.
• Collins, J. J. (1998). The Apocalyptic Imagination: An Introduction to Jewish Apocalyptic Literature (Second Edition). Cambridge: Eerdmans.
• Collins, J. (2005). Apocalypse. L. Jones (Ed.), Encyclopedia of Religion (Second Edition) içinde (s. 409-414). Farmington: Thomson Gale.
• Curtis, C. P. (2010). Postapocalyptic Fiction and Social Contract: “We’ll Not Go Home Again”. Lanham, Boulder, New York, Toronto, Plymouth, UK: Lexington.
• Geraghty, L. (2009). American Science Fiction Film and Television (First Publishing). Oxford, New York: Berg.
• Gernsback, H. (1929). Science Wonder Stories. Science Wonder Stories. New York. 1(1).
• Giannetti, L. (2008). Understanding Movies (11. Edition). New Jersey: Pearson
• Grossman, J. R. (2011). Keeping The Lights On: Post-Apocalyptic Narrative, Social Critque, and The Cultural Politics of Emotion (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Colorado State University, Colorado.
• Enviroenment & Society (2019). Erişim Adresi (12.04.2019: http://www.environmentandsociety.org/tools/timeline#/id/3647
• Edwards, L. E. (2015), What is the Anthropocene?, Eos, 96, Erişim (12.04.2019): doi:10.1029/2015EO040297.
• Harris, E. A. (2016). The Post-Apocalyptic Film Genre in American Culture 1968-2013 (Yayımlanmamış Doktora Tezi). University of Leicester, Leicester.
• McGinn, B. (1979). Visions of the End: Apocalyptic Traditions in the Middle Ages. New York: Columbia University.
• Mishina, V. (2016). Imagining the End: Analysis of Post-Apocalyptic Genre (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Masaryk University, Brno.
• Moon, H. (2014). The Post-Apocalyptic Turn: a Study of Contemporary Apocalyptic and Post-Acpocalyptic Narrative. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). The University of Wisconsin-Milwaukee, Wisconsin-Milwaukee.
• Kermode, F. (2000). The Sense of an Ending. New York: Oxford University.
• Oskay, Ü. (2014). Çağdaş Fantazya. Popüler Kültür Açısından Bilimkurgu ve Korku Sineması. İstanbul: İnkilap.
• Özden, Z. (2004). Film Eleştirisi (2. Baskı). Ankara: İmge
• Post-Apocalyptic, (2017). Oxford Living Dictionaries. Erişim Adresi (18.12.2017): https://en.oxforddictionaries.com/definition/us/post-apocalyptic.
• Roberts, A. (2006). Science Fiction. (Second Edition). London and New York: Routledge.
• Roloff, B., ve SeeBlen, G. (1995). Ütopik Sinema. Bilimkurgu Sinemasının Tarihi ve Mitolojisi (Birinci Baskı)(V. Atayman, Çev.). İstanbul: Alan.
• Schlobin, R. C. (1981). Definitions of Science Fiction and Fantasy. M. B. Tymn (Der.), The Science Fiction Reference Book içinde (s. 496-511). Washington: Starmont House.
• Seed, D. (2011). Science Fiction, A Very Short Introduction (First Published). New York: Oxford University.
• Sobchack, V.C. (2001). Screening Space: The American Science Fiction Film (Second Edition, Fourth Printing). New Brunswick, New Jersey, London: Rutgers University.
• Sobchack, V. (2005). American Science Fiction Film: An Overview. A Companion to Science Fiction (First Publish). D. Seed (Ed.). s. 261-274 içindewerb. Oxford: Blackwell.
• Sontag, S. (2015). Yoruma Karşı (Birinci Basım). (O. Akınhay, Çev.). İstanbul: Agora.
• Suvin, D. (1979). Metamorphoses of Science Fiction. New Haven and London: Yale University.
• Telotte, J.P. (2004). Science Fiction Film. Cambridge: Cambridge University.
• Werblowsky, R.J. Z. (2005). Eschatology. L. Jones (Der.), Encyclopedia of Religion Vol 4 (Second Edition) içinde (s. 2383-2386). Farmington: Thomson Gale.