Yükseköğretimde Öğretimsel Liderlik: Bölüm Başkanlarının Görüşleri

Year 2019, Volume: 12 Issue: 3, 992 - 1012, 31.07.2019

Ayşenur Karaaslan Uğur Akın

https://doi.org/10.30831/akukeg.425597

Cited By: 2

Abstract

Bu araştırmanın amacı, üniversitelerdeki öğretimsel liderlik uygulamalarını bölüm başkanlarının görüşlerine dayalı olarak incelemektir. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmış, veriler katılımcılarla yüz yüze görüşülerek toplanmıştır. Çalışmanın örneklemi, bir Karadeniz ilindeki üniversitede bulunan altı farklı fakültede görev yapan 26 bölüm başkanından oluşmaktadır. Araştırma sonuçlarına göre, bölüm başkanları en fazla yönetim işlerine zaman ayırmaktadır. Öğretim elemanlarının mesleki gelişimini sağlamak için sosyal ve psikolojik destek çalışmalarına daha fazla önem verilmekte, öğretim programının etkili biçimde uygulanabilmesi için rehberlik ve denetim etkinliklerinin önemli olduğu vurgulanmaktadır. Bölüm başkanları, öğrenci başarısının artırılması için derslerin yapılandırmacı yaklaşımla işlenmesine dönük çalışmalar yaptıklarını belirtmektedir. Katılımcılar, öğrencilerin çok yönlü gelişmelerini sağlamak için daha çok sosyal, kültürel ve sportif etkinlikler düzenlendiğini belirtmişlerdir. Son olarak, bölüm başkanlarının etkili birer öğretimsel lider olabilmesi için alanında başarılı olması, kendini sürekli yenilemesi ve etkili iletişim becerisine sahip olması gibi olumlu liderlik özelliklerine sahip olmaları gerektiği vurgulanmıştır. Araştırma sonuçlarına dayalı olarak, bölüm başkanlarının doğrudan eğitim-öğretim etkinliklerine liderlik edebilmeleri için diğer alanlardaki iş yüklerinin azaltılması ve eğitim yönetimine ve öğretimsel liderliğe yönelik bir eğitim almaları öneri olarak getirilmiştir.

Keywords

yükseköğretim, öğretimsel liderlik, bölüm başkanı

Instructional Leadership in Higher Education: Views of Department Heads

Abstract

This study aims to investigate the instructional
leadership practices in universities by analyzing the views of department heads.
A qualitative method and a case design was used. Data were gathered through a
semi-structured interview form developed by researchers via face-to-face
interviews. The sample consists of 26 department heads from six different
faculties of a university in Karadeniz region of Turkey. Participants were
determined through maximum variety sampling technique. Results demonstrate that
department heads have spent most of their time for administrative issues. For
the professional development of the academicians, they give more importance to
social and psychological support studies. It is emphasized that guidance and
supervision activities are important for the effective implementation of the
curriculum. They work for ensuring the courses are being planned according to
constructivist approach. In order to provide students sophisticated
development, it is stated that social, cultural and sport activities are
usually carried out. In addition, it has been understood that department heads
should have positive leadership skills such as being successful in their field,
renewing themselves constantly and having effective communication skills in
order to be a good instructional leader. Based on the results, it is
recommended to decrease workloads and to train department heads about
educational administration and instructional leadership to support their
leadership roles. 

Keywords

higher education, instructional leadership, department head

References

• Aksoy, E., & Işık, H. (2008). İlköğretim okul müdürlerinin öğretim liderliği rolleri. Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 235-249. Aktan, C.C. (2007). Yükseköğretimde değişim: Global trendler ve yeni paradigmalar. İzmir: Yaşar Üniversitesi Yayını.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., & Yıldırım, E. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Sakarya: Sakarya Kitabevi.
• Aydın, İ. (2016). Akademik etik. Ankara: Pegem.
• Beck-Frazier, S., White, L. N., & McFadden, C. (2007). Perceived differences of leadership behaviors of deans of education: A selected study. Journal of Leadership Education, 6(1), 92-107.
• Bellibaş, M. Ş., Özaslan, G., Gümüş, E., & Gümüş, S. (2016) Examining department chairs’ needs in performing academic leadership in Turkish universities. Education and Science, (184), 91-103.
• Birnbaum, R. (2004). The end of shared governance: Looking ahead or looking back. New directions for higher education, 127, 5-22.
• Bolman, L. G., & Gallos, J. V. (2011). Reframing academic leadership. San Fransisco: John Wiley & Sons.
• Bostsford, J. (1997). We must empower our leaders to make a difference. Aorn Journal, 66(2), 213-214.
• Bryman, A. (2007). Effective leadership in higher education: A literature review. Studies in Higher Education, 32(6), 693-710.
• Celep, C. (2004). Eğitim örgütlerinde dönüşümsel liderlik. Ankara: Anı.
• Cemaloğlu, N. (2013). Liderlik. S. Özdemir (Ed.). Eğitim yönetiminde kuram ve uygulama (s. 131-177). Ankara: Pegem A.
• Çelik, V. (2000). Eğitimsel liderlik. Ankara: Pegem A.
• Daresh, J. C. (2001). Supervision as proactive leadership. Illinois: Waveland Press.
• Dimici,K., Seggie, F. N., Hacıfazlıoğlu, Ö., & Caner, A. (2016). Challenges of the professionalization of department heads in higher education: A qualitative study in Turkey. Education and Science, 184, 131-146.
• Erdem, E., & Demirel Ö. (2002). Program geliştirmede yapılandırmacılık yaklaşımı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 81-87.
• Eskici, M., & Aktaş, R. (2014). Üniversite öğrencilerinin öğrenci kulüplerine yönelik görüşleri. Asian Journal of Instruction, 2(1), 31-40.
• Faulkenberry, T.M. (1996). A comparison of teachers’ perceptions of key ınstructional leadership behaviors and ınstructional leadership behaviors identified in effective schools’ research. USA: UMI, Bell & Howell Co.
• Finch, K. Hansen, C., & Alexander, R. (2010). Internal communications: It’s not rocket science. Nova Scotia: Crown Copyright. Web: http://novascotia.ca/cns/pubs/ItsNotRocketScience.pdf adresinden alınmıştır.
• Fullan, M. (1998). Leadership for the 21st century: Breaking the bonds of dependency. Educational Leadership, 55(7), 6-10.
• Gümüş, E., & Gök, E. (2016). Eğitim fakültelerinde akademik mentorluk ve göreve yeni başlayan öğretim üyelerinin mentorluk ihtiyaçları. Yüksek Öğretim ve Bilim Dergisi. 6(2), 268-276.
• Gümüşeli, A. İ. (1996). İstanbul ilindeki ilköğretim okulu yöneticilerinin öğretim liderliği davranışları. Yüksek Lisans Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Hallinger, P. (2003). Leading educational change: Reflections on the practice of instructional and transformational leadership. Cambridge Journal of Education, 33(3), 329-352.
• Hanna, D. E. (2003). Building a leadership vision: Eleven strategic challenges for higher education. Educase Review, 38(4), 28-34.
• Hoy, W. K., & Miskel, C. G. (2008). Educational administration: Theory, research, and practice. London: McGraw Hill.
• Kalaycı, N. (2008). Yükseköğretimde proje tabanlı öğrenmeye ilişkin bir uygulama: Projeyi yöneten öğrenciler açısından analiz. Eğitim ve Bilim, 147, 85-105.
• Kış, A., & Konan, N. (2014). Okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışlarını gösterme düzeylerine ilişkin öğretmen görüşlerinin cinsiyetlerine göre meta analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(6), 2129-2145.
• Lunenberg, F. C., & Ornstein, A. C. (2000). Educational administration. USA: Wadswoth/Thomson Learning.
• McEwan, E. K. (2003). Seven steps to effective instructional leadership. Thousand Oaks California: Corwin Press.
• Memişoğlu, S. P. (2001, 7-9 Haziran). Yeni liderlik yaklaşımları ışığında eğitim örgütlerinde lider yöneticilere duyulan gereksinim. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi 10. Eğitim Bilimleri Kongresi’nde sunuldu, Bolu.
• Odabaşı, H., Fırat, M., İzmirli, S., Çankaya, S., & Mısırlı, Z. A. (2010). Küreselleşen dünyada akademisyen olmak. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(3), 127-142.
• Parker, R. (2014). Leadership tips for university department chairs: Setting the right tone and putting faculty first are key. Web: http://www.universityaffairs.ca/careeradvice/career-advice-article/leadership-tips-university-department-chairs/ adresinden alınmıştır.
• Robson, C. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri: Gerçek dünya araştırması. Ş. Çınkır ve N. Demirkasımoğlu (Çev. Ed.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sağır, M., & Memişoğlu, S. P. (2013). İlköğretim okulu yöneticilerinin öğretimsel liderlik rollerinde sorunla karşılaşma dereceleri ve karşılaştıkları sorunlar. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 39-56.
• Senge, P. M. (2000). The academy as learning community: Contradiction in terms or realizable future? In A. F. Lucas and associates (eds.). Leading academic change: Essential roles for department chairs. San Francisco: Jossey-Bass.
• Shaw, K. (2012). Leadership through instructional design in higher education. Online Journal of Distance Learning Administration, 12(3), Web: http://www.westga.edu/~distance/ojdla/fall153/shaw153.html adresinden alınmıştır.
• Stebick, D. M. (2009). A case study ınvestigating the implications of change as instructional leaders implement IDEA’s response to intervention policy. Unpublished doctoral dissertation. Cincinnati University, Ohio, USA.
• Şahin, S. (2011). Öğretimsel liderlik ve okul kültürü arasındaki ilişki (İzmir ili örneği). Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(4), 1909-1928.
• Şimşek, H., & Adıgüzel, T. (2012). Yükseköğretimde yeni bir üniversite paradigmasına doğru. Eğitim ve Bilim, 37(166), 250-261.
• Şişman, M. (2016). Factors related to instructional leadership perception and effect of instructional leadership on organizational variables: A meta-analysis. Educational Sciences: Theory & Practice, 16(5), 1761–1787.
• Tanrıöğen, A. (2000). Temeleğitim öğretmenlerinin okul müdürlerinden bekledikleri öğretimsel liderlik davranışları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, 61-66.
• Ünal, A., & Çelik, M. (2013). Okul yöneticilerinin öğretimsel liderlik davranışı ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışlarının analizi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 239-258.
• Üstünlüoğlu, E. (2016). Perceptions versus realities: Teaching quality in higher education. Education and Science. 41(84), 235-250.
• Yaman, E., & Ezer, Ö. (2016). Öğretmen algılarına göre ortaokul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları arasındakı ilişki. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 39-54.
• Yıldırım, A, & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yin, R. (2009). Case study research: Design and methods. USA: Sage.
• Yörük, S., & Akdağ, G. (2010). İlköğretim okul yöneticilerinin öğretimsel liderlik davranışlarının etkililiği ölçeğinin geliştirilmesi. Kuramsal Eğitimbilim, 3(1), 66-92.