Ölüm nedenleri, ülkelerin sağlık
sistemlerinin değerlendirilmesi ve İnsani Gelişme Düzeylerinin belirlenmesinde
kullanılan ölçütlerden birisidir. Ülkeler, ölüm nedenlerine bağlı olarak sağlık
politikaları geliştirmektedirler. Ölüm oranları ve ölüm nedenleri Birleşmiş
Milletler tarafından ülkeler için gelişmişlik göstergeleri arasında kabul
edilirken, toplum sağlığının iyileştirilmesi de küresel ölçekte bir hedef
olarak gösterilmektedir. Sağlık Ölçümleri ve Değerlendirme Enstitüsü (Institute
for Health Metrics and Evaluation) verilerine göre 2015 yılında 54.15 milyon
ölüm meydana gelmiş ve bu ölümlerin %71’i bulaşıcı olmayan hastalık, %20’si
bulaşıcı hastalıklar, yeni doğan ve beslenme hastalıkları, kalan %9’u ise yaralanmalardan
kaynaklanmıştır. Mevcut çalışmada, farklı ülkelerdeki kişilerin çeşitli ölüm
nedenleri dikkate alınarak ülkelerin gruplandırılması ve ölüm nedenleri ile ülkelerin
İnsani Gelişme Düzeyi arasında bir ilişkinin olup olmadığının incelenmesi
amaçlanmıştır. Analizde; 168 ülke ve bu ülkelerin ölüm nedenlerini gösteren 28
farklı değişkenin 2015 yılı verileri kullanılmıştır. Ülkelerin ölüm nedenlerine
göre gruplanması amacıyla k-ortalamalar yöntemi kullanılmış olup, Dünya Sağlık
Örgütü’nün hastalık, yaralanma ve ölüm nedenlerini sınıflandırmasından faydalanılarak
4 farklı model kurulmuştur. Kümeleme analizinden sonra ülkelerin İnsani Gelişme
Düzeylerine göre hangi kümede yer aldıkları incelenmiştir. Ayrıca ölüm
nedenleri ile ülkelerin İnsani Gelişme Düzeyi arasında bir ilişki olup olmadığı
da araştırılmıştır.
Causes of
death are one of the criteria used to assess countries’ health systems and
determine their Human Development Levels. Countries are developing health
policies based on the causes of death. While mortality rates and causes of
death are accepted as development indicators for countries by the United
Nations, improvement of public health is considered as a global target.
According to the Institute for Health Metrics and Evaluation, 54.15 million
deaths occurred in 2015, 71% of which were caused by non-communicable diseases,
20% were caused by communicable diseases, neonatal and nutritional diseases,
and the remaining 9% were caused by injuries. In this study, it is aimed to
group the countries by considering various causes of death of people in
different countries and to investigate whether there is a relationship between
the causes of death and the Human Development Level of the countries. In the
analysis; 2015 data of 168 countries and 28 different variables showing the
causes of death of these countries were used. K-means method was used to group
the countries according to causes of death and 4 different models were
established by making use of World Health Organization's classification of
illness, injury and causes of death. After the cluster analysis, in which
clusters the countries are located according to Human Development Level were
examined. It is also investigated that whether there is a relationship between
the causes of death and the Human Development Level of the countries.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Operation |
Journal Section | Articles |
Authors | |
Publication Date | June 30, 2020 |
Submission Date | July 8, 2019 |
Published in Issue | Year 2020 Volume: 8 Issue: 1 |
Alphanumeric Journal is hosted on DergiPark, a web based online submission and peer review system powered by TUBİTAK ULAKBIM.