LOZAN GÖRÜŞMELERİ SIRASINDA MECLİSTE ORTAYA ÇIKAN II. GRUP MUHALEFETİ VE BASINA YANSIMASI

Year 2013, , - , 01.09.2013

Bengül Salman Bolat , Tekin Demiraslan

https://doi.org/10.1501/Tite_0000000388

Cited By: 2

Abstract

Türk  Milli  Mücadelesi  sırasında,  23  Nisan  1920’de açılan Türkiye Büyük 

Millet  Meclisi,  vatanın  kurtuluşu  ve  milletin  bağımsızlığını  kendine  temel  amaç 

edinmiş milletvekillerinden oluşmakla birlikte, gerçekte bu milletvekilleri çok farklı 

görüş ve fikirlere sahiptiler.

Özellikle, Türk Milli Mücadelesinin zaferle sonuçlanmasından sonra, bu görüş 

ayrılıkları  daha  net  olarak  ortaya  çıkmış  ve  hemen  her  konuda  fikir  tartışmaları 

giderek  artmıştır.  Bu  durum  Meclis  çalışmalarını  yavaşlatmış  ve  Mustafa  Kemal 

Paşa’nın  hemen  her  alanda  hedeflediği  amaçlara  ulaşmasını  zorlaştırmaya 

başlamıştır.  Bu  nedenle,  kurtuluş  ve  kuruluş  aşamalarında  hızlı  karar  almak  ve 

uygulamanın  hayati  öneme  sahip  olduğu  bir  dönemde,  Mustafa  Kemal  Paşa  daha 

hızlı kararlar almak ve Türkiye’yi hedeflediği noktaya biran önce ulaştırmak adına 

10  Mayıs  1921’de  I.  Grup  da  denilen,  Anadolu  ve  Rumeli  Müdafaa-i Hukuk 

Grubunu kurmuştur. Buna karşın, muhalefette kalanlar, Erzurum Mebusu Hüseyin 

Avni  Bey  liderliğinde  bir  araya  gelmişlerdir.  Bu  oluşum  ise  II.  Grup  olarak 

adlandırılmıştır. 

İki  grup  arasında  hemen  her  konuda  yaşanan  tartışmalar  özellikle belli 

konularda yoğunlaşmıştır. Bunlardan birisi de Lozan Barış Görüşmeleri olmuştur. 

İki grup arasındaki bu tartışmalar, görüşmelerin başlaması ve heyet başkanı olarak 

İsmet  Paşa’nın  gönderileceği  kararından  başlayarak,  görüşmelerin  kesildiği  4 

Şubat- 23 Nisan 1923 tarihlerine kadar yoğun olarak devam etmiştir. Bu tartışmalar 

yoğunlukla  Musul  Meselesi  ile  iktisadi  ve  mali  meseleler  üzerinde  olmuştur. 

Tartışmalar  devam  ederken,   her  iki  grubunda  onayı  ile  1  Nisan  1923’te  Meclis 

seçimlerinin yenilenmesi kararı  alınmış  ve  seçimlerin  sonucunda  bağımsız  olarak 

seçimlere katılan II. Grup üyeleri başarısız olmuştur. 

Keywords

Lozan, II. Grup, Muhalefet

References

• Kitap ve Makaleler
• TBMM Gizli Celse Zabıtları, Devre I, Cilt 3–4.
• Arar, İsmail, Atatürk’ün İzmit Basın Toplantısı 16/17 Ocak 1923, Yenigün Yayınları, İstanbul 1997.
• Atatürk, Mustafa Kemal, Nutuk, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara 1997.
• Aydemir, Şevket Süreyya, Tek Adam Mustafa Kemal 1922–1938, Remzi Kitabevi, Cilt: 3, İstanbul 1999.
• LOZAN GÖRÜŞMELERİ SIRASINDA MECLİSTE ORTAYA ÇIKAN … 57
• Demiraslan, Tekin, 1923 Milletvekili Seçimleri ve Basın (Hâkimiyet-i Milliye, Tanin, Tevhid-i Efkâr), (Ahi Evran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi), Kırşehir 2013.
• Demirel, Ahmet, Birinci Mecliste Muhalefet İkinci Grup, İletişim Yayınları, İstanbul 2011.
• Goloğlu, Mahmut, Milli Mücadele Tarihi IV 1921–1922 Cumhuriyete Doğru, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2010.
• …………………, Milli Mücadele Tarihi V 1923 Türkiye Cumhuriyeti, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2011.
• Güneş, İhsan, I. TBMM’nin Düşünce Yapısı (1920–1923), Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul 2009.
• …………………,“Müdafaa-i Hukuk Cemiyetinden Halk Fırkasına Geçiş”,Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C.III, Sayı 8, Ankara 1987, s.427–442.
• Kürkçüoğlu, Erol,”1923 Seçimleri”, Atatürk Üniversitesi Atatürk Dergisi, Cilt: I, Sayı: 3, Erzurum 1989, s.121–145.
• Lozan Barış Konferansı, Tutanaklar, Belgeler, C.1–4, 3. Baskı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 1993.
• Temiz, Ahmet, Velid Ebuzziya’nın Mektuplarına Göre Lozan, (Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Türk Tarihi Anabilim Dalı, Cumhuriyet Tarihi Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi)
• Tunaya, Tarık Zafer, “Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti’nin Kuruluşu ve Siyasi Karakteri”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: XXIII, Sayı 3–4, 1958 s. 227–247.
• Tunçay, Mete, Türkiye Cumhuriyeti’nde Tek Parti Yönetiminin Kurulması 1923–1931, Cem Yayınevi, İstanbul 1992.
• Gazete Yazıları
• “Aradaki Ruh Hapis”, Hâkimiyet-i Milliye, 27 Şubat 1923.
• “Büyük Millet Meclisi’nin Katiyyen Kabul Etmeyeceği Mesail Hangileridir”, Tevhid-i Efkâr, 1 Mart 1923.
• “Erzurum Mebusu Hüseyin Avni Bey’in Beyanatı” Tevhid-i Efkâr, 30 Nisan 1923.
• “Hakimiyet-i Milliye ve Havi Celseler” Hâkimiyet-i Milliye,, 5 Mart 1923.
• “İkinci Bir Müzakereye Doğru”, Hâkimiyet-i Milliye, 8 Nisan 1923.
• “İkinci Grubun da Gayesi Misak-ı Milli’dir” Tevhid-i Efkâr, 2 Mart 1923.
• “Mebuslarımız Sulh Akdinden İstiklalimizin Tamamen Muhafazasını Düşünüyorlar” Tevhid-i Efkâr, 6 Mart 1923.
• BENGÜL SALMAN BOLAT-TEKİN DEMİRASLAN 58
• “Meclisin Feshi Hakkında”, Tan, 5 Nisan 1923.
• “Millet Meclisi’nde Bugünkü Mühim Müzakerat”,Tevhid-i Efkâr, 2 Mart 1923.
• “Millet Meclisi’nde Yeni İntihabat”,Tanin, 2 Nisan 1923.
• “Sulh İşleri” Tan, 1 Mart 1923.
• “Sulhün İmzasını Beklerken” Tevhid-İ Efkâr, 23 Temmuz 1923.
• “Sulh Meselesi Hakkında Ankara’da Münteşir Gazetelerin Neşriyatı”, Tevhid-i Efkâr, 6 Mart 1923.
• “Tanin’in Neşriyatı Ankara’da Fena Tesir Etti” Tevhid-i Efkâr, 2 Mart 1923.
• “Türkün Azim ve Himmetine Mağlup Oldular “, Tevhid-i Efkâr, 30 Temmuz 1923.
• “Türkiye - Lehistan Muahedesi Nasıl İmzalandı?”, Tevhid-i Efkâr, 29 Temmuz 1923.
• “Vatan Yolunda Birlik” Tan, 28 Şubat 1923.
• “Vüzuha Doğru”, Tan, 7 Mart 1923.
• “Yeni İçtima Senesi Münasebetiyle”, Tan, 1 Mart 1923.
• Cahit, Hüseyin, “iktisadi ve Mali Mesailler”, Tanin, 27 Şubat 1923.
• ……………......., “İntizar Devresi”, Tanin, 28 Şubat 1923.
• ………………..., “Millet Meclisi’nde” Tanin, 1 Mart 1923.
• ………………...., “Son Haberlere Göre”, Tanin, 2 Mart 1923.
• ……………...…, “Lord Cruzon ve Sulh”, Tanin, 7 Mart 1923.
• ………………..., “Cevabi Nota”,Tanin, 2 Nisan 1923.
• ........................., “İntihabat ve Sulh”,Tanin, 4 Nisan 1923.
• Ebuzziya,Velid, “Sulhün Sağlam Olması Lazımdır!”, Tevhid-i Efkâr, 1 Mart 1923
• ………...…., “İşleri Yine Karıştırdılar”, Tevhid-i Efkâr, 6 Mart 1923.
• …………………., “Sulh Misakımıza Doğru” Tevhid-i Efkâr, 7 Mart 1923.
• ………………..., “İyi mi fena mı?” Tevhid-i Efkâr, 2 Nisan 1923 . ………………...., “Yeni İntihabat”, Tevhid-i Efkâr, 3 Nisan 1923.
• ………………...., “Büyük Millet Meclisi”, Tevhid-i Efkâr, 4 Nisan 1923.
• …………………, “Grupların Fevkinde Vatan Vardır” Tevhid-i Efkâr, 7 Nisan 1923.
• ……………..….., “Yeni İntihabatta Umde-i Esasiyemiz Ne Olmalıdır”, Tevhid-i Efkâr, 8
• LOZAN GÖRÜŞMELERİ SIRASINDA MECLİSTE ORTAYA ÇIKAN … 59 Nisan 1923.
• ……………...…., “Sulh İşi Ne Oluyor” Tevhid-i Efkâr, 9 Nisan 1923.
• ………………...., “Sulhten Ziyade Sulhe Muhtacız” Tevhid-i Efkâr, 15 Nisan 1923.
• ……………..….., “Davamızı Nasıl Müdafaa Edebiliriz?” Tevhid-i Efkâr, 2 Mart 1923.
• Nadi,Yunus, “ Mesele Mecliste” Anadolu’da Yenigün, 27 Şubat 1923.
• Gazeteler
• Anadolu’da Yenigün
• Hâkimiyet-i Milliye
• Tan
• Tanin
• Tevhid-i Efkâr