TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NİN İLK YILLARINDA TURİZM VE TANITMA FAALİYETLERİ

Year 2014, , 0 - 0, 28.03.2014

Erol Evcin

https://doi.org/10.1501/Tite_0000000414

Cited By: 12

Abstract

Çağdaş  anlamıyla  19.  yüzyıl  ortalarından  itibaren  dünyada  yer  edinmeye 

başlayan  turizm  kavramı  günümüze  uzanan  süreç  içinde  siyasi,  iktisadi,  sosyal  ve 

kültürel  anlamda  birçok  ülkenin  geleceğine  yön  veren  olgulardan  biri  hâline 

gelmiştir. Sahip olduğu öneme binaen turizm faaliyetlerinin Osmanlı Devleti’nin son 

dönemlerinde ilgi görmeye başladığı,  ancak bu konuda yapılan ciddi çalışmaların 

Türkiye  Cumhuriyeti’nin  ilk  yıllarına  tekabül  ettiği  görülmektedir.  Bu  dönemde 

Türkiye’de  esaslı  bir  şekilde  ele  alınmaya  başlanan  turizm  ve  tanıtma  faaliyetleri 

devletin yol açıcı ve yön gösterici girişimleri ve desteğiyle yürütülmüş, ayrıca kültür 

ve turizm menşeli cemiyetler  ve hususi kesim tarafından da ilgi görmüştür. Yapılan 

propaganda  faaliyetleri  ile  Türkiye’nin  sahip  olduğu  tarihî,  tabii  ve  kültürel 

değerlerin  dünyaya  tanıtılması,  böylece  başta  komşu  ülkeler  olmak  üzere 

uluslararası  münasebetlerin  geliştirilmesi,  ülke  içi  ve  ülkeler  arası  seyahat  ve 

konaklama  faaliyetlerinin  artırılması  ve  bu  alanda  elde  edilen  iktisadi  gelirin

Türkiye’nin  kalkınmasında  etkin  bir  güç  olarak  kullanılması  esas  hedef  olarak 

ortaya  çıkmıştır.  Bu  münasebetle  girişilen  altyapı  çalışmalarının  kısa  sürede 

semerelerini vermeye başladığı ve gerek iç turizm gerekse dış turizm faaliyetlerinin 

ivme kazandığı görülmektedir.

Cumhuriyet’in ilk yıllarını kapsayan 1923-1938 tarihleri arasında Türkiye’de 

turizm ve tanıtma faaliyetleri konuyla ilgili olarak yapılan yasal düzenlemeler başta 

olmak  üzere  seyahat,  konaklama  ve  ulaştırma  hizmetleri,  uluslararası  toplantılar, 

eğitim, matbuat ve neşriyat faaliyetleri, kültür, tarih ve arkeoloji alanında yapılan 

araştırma, koruma ve müzecilik çalışmaları ile bütünlük arz etmiştir.  Bu yüzden söz 

konusu alanlarda yapılan çalışmalar makalemizin ana temasını oluşturmuştur.

Keywords

Turizm, Turist, Tanıtma, Seyahat, Konaklama, Müzecilik, Türk Seyyahîn Cemiyeti

References

• KAYNAKLAR
• I. Arşiv Belgeleri
• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi Belgeleri: Yararlandığımız arşiv belgelerine ait klasör, gömlek, belge, dosya, fon kodu ve yer numaraları metin içindeki ilgili yerlerde verildiği için burada ayrıca belirtilmemiştir.
• II. Resmî Yayınlar
• Resmî Gazete,“Âbidelerin Esaslı Tamiri İçin Vakıf Paralar İdaresinden İstikraz Akdi Hakkında Kanun”, 24/5/1939, S.4214, Kabul Tarihi: 17/5/1939, Kanun No:3609.
• _____, “Belediye Yapı ve Yollar Kanunu”, 21/6/1933, Kabul Tarihi: 17/5/1933, S.2433, Kanun No:2290.
• _____, “Beyne’l-Milel Yataklı Vagonlar Şirketine Ait Yataklı ve Yemekli Vagonların Gümrük Resminden Muafiyetine Dair Kanun”, 29/6/1926, S.407, Kanun No:917.
• _____, “Beyne’l-Milel Yataklı Vagonlar Şirketine Ait Yataklı ve Yemekli Vagonların Gümrük Resminden Muafiyetine Dair 8 Haziran 1926 Tarihli Kanuna Müzeyyel Kanun”, 21/5/1927, S.593, Kanun No:1020.
• _____, “Demiryollar ile Beyne’l-Milel Eşya ve Yolcu Nakliyatına Dair Olan C. I. M., C. I. V. Mukaveleleri’nin 23 Teşrinisani 1933’te Roma’da Kabul Olunan 244
• “Türkiye Turing ve Otomobil Klöbü Ne Yaptı?”, TTOK Belleteni,S.19/100, İstanbul, Haziran 1938, s.18; Türkiye’yi ziyaret eden turistlerin sayısı konusunda benzer veriler için bkz.; Arslan Yüzgün, “Türkiye Turizminin Boyutları”,Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, C.9, İletişim Yayınları, 1983, s.2566.
• Yeni Metinlerin Tasdiki Hakkında Kanun”, 1/1/1935, S.2895 ve 3/1/1935, S.2897, Kanun No:2641, Kabul Tarihi: 22/12/1934.
• _____, “Deniz Yolları ve A.K.A.Y. İşletmeleri ile Fabrika ve Havuzlar Teşkilatı Hakkında Kanun”, 8/6/1933, S.2422, Kanun No:2248, Kabul Tarihi: 31/5/1933.
• _____, “Devlet Demir Yolları İdaresince Trabzon-İran Yolu Üzerinde Otobüs, Kamyon ve Otomobil İşletilmesi Hakkında Kanun”, 11/5/1937, S.3601, Kanun No:3163, Kabul Tarihi:5/5/1937.
• _____, “Devlet Demir Yolları ve Limanları İdare-i Umumiyesinin Teşkilat ve Vezaifine Dair Kanun”, 31/5/1927, S.598, Kanun No:1042.
• _____, “Devlet Demir Yolları ve Limanları Umumî İdaresinin Teşkilat ve Vezaifine Dair 23 Mayıs 1927 Tarih ve 1042 Numaralı Kanunun Tadili Hakkında Kanun”, 4/6/1929, S.1207, Kanun No:1483.
• _____, “Devlet Hava Yolları Umum Müdürlüğü Teşkilât Kanunu”, 14/6/1938, S.3933, Kanun No:3424, Kabul Tarihi: 3/6/1938.
• _____, “Ecnebilerin Türkiye’de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun”, 16/71938, S.3961, Kanun No:3529, Kabul Tarihi: 29/06/1938.
• _____, “Gümrük Tarife Kanununa Müzeyyel Kanun”, 07/5/1930, No: 1490, Kabul Tarihi:7/5/1930.
• _____, “Gümrük Tarifesi Hakkındaki 1499 Sayılı Kanuna Ek Kanun”, 20/4/1937, S.3585, Kanun No:3152, Kabul Tarihi: 9/4/1937.
• _____, “Gümrük Tarifesi Kanununa Eklenen 1605 Sayılı Kanunun Birinci Maddesinin Değiştirilmesine Dair Kanun”, 2212/1934, S.2886, Kanun No:2608, Kabul Tarihi: 13/12/1934.
• _____, “Hava Yolları Devlet İşletme İdaresi Teşkilatı Hakkında Kanun”, 27/5/1933, S.2411, Kanun No: 2186, Kabul Tarihi: 20/5/1933.
• _____, “Hava Yolları Devlet İşletme İdaresi Teşkilatı Hakkındaki 2186 Sayılı Kanunun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine ve Kanuna Yeni Bazı Maddeler İlâvesine Dair Kanun”, 5/6/1935, S.3020, Kanun No:2744, Kabul Tarihi: 30/5/1935.
• _____, “İktisat Vekâleti Teşkilât ve Vazifeleri Hakkında Kanun”, 29/5/1934, S.2713, Kanun No: 2450, Kabul Tarihi:27/5/1934.
• _____, “İzmir Vilâyeti Turistik Yollarının İnşası Hakkında Kanun”, 9/7/1938, Kanun No:3477, Kabul Tarihi: 22/6/1938.
• _____, “Kültür Bakanlığı Merkez Örgütleri ve Ödevleri Hakkındaki 2287 Numaralı Kanunun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine ve Bazı Maddelerin Eklenmesine İlişkin Kanun”, 15/6/1935, S.3029, Kanun No: 2773, Kabul Tarihi:10/6/1935.
• _____, “Maarif Vekâleti Merkez Teşkilatı ve Vazifeleri Hakkında Kanun”, 22/6/1933, S.2434, Kanun No: 2287, Kabul Tarihi: 10/6/133.
• _____, “Nafia Vekâleti’nin Teşkilat ve Vazifelerine Dair Kanun”, 29/5/1934, S.2713, Kanun No:2443,Kabul Tarihi:26/5/1934.
• _____, “Otel, Pansiyon, Ticarethane ve sair Umumî Müesseselerde Oturan ve Çalışanların Hüviyet Varakası Vermeleri Mecburiyetine Dair Kanun”, 19/6/1930, S.1524, Kanun No:1704.
• _____, “Radiyoloji, Radiyom ve Elektrikle Tedavi ve Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Hakkında Kanun”, 28/4/1937, S.3591, Kanun No:3153, Kabul Tarihi: 19/4/1937.
• ______, “Seyr-i Sefain Müdüriyet-i Umumiyesinin Suret-i İdaresine Dair Kanun”, 14/4/1341, S.92, Kanun No:597.
• ______, “Sıcak ve Soğuk Maden Sularının İstismarı ile Kaplıcalar Tesisatı Hakkında Kanun”, 30/6/1926, S.408, Kanun No:927.
• ______, “Teşvik-i Sanayi Kanunu”, 15/6/1927, S.608, Kanun No:1055.
• ______, “Ticaret Vekâleti Teşkilât ve Vazifelerine Dair Kanun”, 31/5/1939, S.4220, Kanun No:3614, Kabul Tarihi: 27/5/1939.
• ______, “Turist Gemilerinden Alınan resimlerden Bazılarının Affına ve Bazılarının İndirilmesine Dair Kanun”, 18/121935, S.3185, Kanun No: 2864, Kabul Tarihi:13/12/1935.
• _____, “Türk Sahillerinde Nakliyatı Bahriye (Kabotaj) ve Limanlarla Kara Suları Dâhilinde İcrayı San’at ve Ticaret Hakkında Kanun”, Kanun No: 815, 29/4/1926, S.359, Kabul Tarihi: 19/4/1926.
• _____, “Türkiye İskele ve Limanları arasında Posta Seferleri Hizmetinin Devlet İdaresine Alınmasına Dair Kanun”, 17/7/1932, S.2151, Kanun No:2068, Kabul Tarihi:9/7/1932.
• _____, “Türkiye’deki Türk Vatandaşlarına Tahsis Edilen Sanat ve Hizmetler Hakkında Kanun”, 16/6/1932, S.2126; Kanun No:2007, Kabul Tarihi: 11/6/1932.
• _____, “Türkler ve Türk Şirketleri Tarafından İştira Olunan Buharlı Sefainin Gümrük Resminden İstisnasına Dair Kanun”, Kanun No:418, Kabul Tarihi: 20/2/1924.
• ______, “Buharlı Sefinelerin Gümrük Resminden İstisnasına Dair Kanun”, 17/6/1930, S.1522, Kanun No:1699.
• ______, “Limanlar Kanunu”, 20/4/1341, S.95, Kanun No: 618.
• ______,“Türk Ceza Kanunu”, 13/3/1926, S.320, Kanun No:765, Kabul Tarihi: 1/3/1926.
• ______,“Türk Kanunu Medenisi”, 4/4/1926, S.339, Kabul Tarihi:17/02/1926.
• ______,“24 Nisan 1926 Tarihinde Paris’te İmzalanan Otomobil Seyrüseferine Dair Beyne’l-Milel Mukavelenamenin Tasdiki Hakkında Kanun”, 26/1/1933, S.2314, Kanun No:2095, Kabul Tarihi 14/1/1933.
• ______,“Denizbank Kanunu”, 30/12/1927, S.3796, Kanun No:3295, Kabul Tarihi: 27/12/1937.
• ______,“Şose ve Köprüler Kanunu”, 12/6/1929, S.1211, Kanun No:1525.
• ______,“Belediye Kanunu”, 14/4/1930, S.1471, Kanun No:1580.
• ______,“Gümrük Tarifesi Kanununa Müzeyyel Kanun”, 7/5/1930, S.1490, Kanun No:1605.
• ______,“30 Mart 1931 Tarihinde Cenevre’de İmzalanan Ecnebi Otomobil Arabalarının Tâbi Olacakları Malî Mükellefiyet Hakkındaki Mukavelenin Tasdikine Dair Kanun”, 12/5/1934, S.2698, Kanun No: 2424, Kabul Tarihi: 3/5/1934.
• ______,“30 Mart 1931 Tarihinde Cenevre’de İmzalanan Yol İşaretlerinin Tevhidi Hakkındaki Mukavelenamenin Tasdikine Dair Kanun”, 24/4/1934, S.2683, Kanun No:2409, Kabul Tarihi: 14/4/1934.
• ______,“Pasaport Kanunu”, 15/7/1938, S.3960, Kanun No: 3519, Kabul Tarihi:28/6/1938.
• ______,“Türkiye Turing Kulübünün Menafi-i Umumiyeye Hadim Cemiyetler Meyanına İthali Hakkında Kararname”, 15/7/1930, S.1546, Kararname No:9069.
• ______, “Ecnebilerin Seyahat ve İkametleri Hakkındaki 2 Mart 1331 Tarihli Muvakkat Kanuna Ek Kanun”, 28/5/1937, S.3616, Kanun No:3177, Kabul Tarihi:20/5/1937.
• ______, “Denizyolları İşletme Kanunu”, 5/6/1933, S.2419, Kanun No:2239, Kabul Tarihi:29/5/1933.
• ______, “Gümrük Kanunu”, 11/4/1334, Referans No:3522, Tertip:2, C.10, ss.459.
• ______, “Sergi-i Umûmî-i Osmanî Sergisi Nizâmnâmesi”, 22 Aralık 1862.
• ______, “Ecnebi Seyyahlara Tercümanlık ve Rehberlik Edecekler Hakkında Kararname”, 3. Tertip, C.7, 4. Teşrinisani 1341-27 Teşrinievvel 1926, Türk Ocakları Merkez Heyeti Matbaası, 1927.
• ______, “Seyyahîne Tercümanlık Edenler Hakkında Nizâmnâme”, 27 Şubat 1310/11 Mart 1895, R.2232, Tertip.1, C.M, ss.188.
• ______, “Seyyahîne Tercümanlık Edenler Hakkında Nizâmnâme”, 29 Teşrinievvel 1306/10 Kasım 1890, R.1158, Tertip.1, C.6, ss.784.
• TBMM Kavanin Mecmuası, Devre: 3, İçtima: 3, Cilt ve Sayfa No:19-74, 212, 271, “Askerî Memnu Mıntıkalar Hakkındaki 1110 Numaralı Kanunun 7’nci Maddesinin Son Fıkrasının Tadiline Dair Kanunun 1, 2 ve 3’üncü Maddeler”, T.B.M.M. Matbaası, Ankara 1930.
• III. Resmî-Hususi Rapor ve Zabıtlar
• “TTOK Edirne Şubesi’nin 1938 Yılı Faaliyetini Gösteren Raporu”, TTOK Mecmuası, S.23/129, Nisan 1939, ss.12-14.
• “TTOK İzmir Şubesi 1937 Senesi Raporu”, TTOK Belleteni, S.19/100, Haziran 1938, ss.5.
• “TTOK İzmir Şubesi 1938 Senesi Raporu”, TTOK Belleteni, S.23/129, Nisan 1939, ss.14-15.
• Türkiye Turing Klöbü’nün 1930 Senesi Rapor ve Bilânçosu, Türkiye Turing ve Otomobil Klöbü, İstanbul, 1931.
• “TTOK’nın 1933 Senesine Dair Raporu”, TTOK Mecmuası, S.12/58, 22 Nisan 1934, ss.7-13.
• “TTOK’nın 1934 Senesine Dair Raporu”, TTOK Mecmuası, S.14/69, İstanbul, 1935, ss.7-12.
• TTOK’nın Umumî Heyetine Takdim Edilen Mesai Raporu, İstanbul, Uray Basımevi, 1936.
• “TTOK’nın 1936 Senesi Raporu”, TTOK Belleteni, S.15/87, 1 Nisan 1937, ss.5-8.
• “TTOK’nın 1937 Senesi Raporu”, TTOK Belleteni, S.18/98, Nisan 1938, ss.3-8.
• “TTOK’nın 9 Nisan 1938’de Pearapalas’ta Akdolunan Senelik İçtima Zabtı”,
• TTOK Belleteni, S.19/100, Haziran 1938, ss.3-4.
• Ergün, Süreyya, “Turizm Bakımından Bursa Bölgesi Hakkında Notlar”, Turizm Hakkında Raporlar, T.C. Ticaret Vekâleti Turizm Müdürlüğü No:2, Ankara, 1939, ss.45-57.
• Güleç, Fazlı ve Ardal, Cemal Ziya,“Otel Meselesi”, Turizm Hakkında Raporlar, T.C. Ticaret Vekâleti Turizm Müdürlüğü No:2, Ankara, 1939, ss.125-131. Kulat, Ragıp,“İstanbul’daki Başlıca Otellerin Durumu ve Islah Tedbirleri”, Turizm Hakkında Raporlar, T.C. Ticaret Vekâleti Turizm Müdürlüğü No:2, Ankara, 1939, ss.132-143.
• Manyas, Raufi,“Otelcilik Mektepleri”, Turizm Hakkında Raporlar, T.C. Ticaret Vekâleti Turizm Müdürlüğü Yayınları No:2, Ankara, 1939, ss.144-180. IV. Gazeteler
• Cumhuriyet,“Turing Kulübü”, 3/4/1930.
• __________, “Ecnebi Celbi”, 24/8/1929.
• __________, “9 Eylül Panayırı, Trenler ve Vapurlar Hâlâ Ziyaretçi Taşıyorlar”, 2/9/1934.
• __________, “Bizim Memlekette de Turizm Sanayii Olabilmek İçin”, 14/9/1934.
• __________, “İzmir Panayırı’ndan Dönüş”, 3/9/1936.
• ___________, “Seyyah Celbine Doğru Atılan ilk Adımlar”, 12/10/1936.
• ___________, “Mühim Memleket İşlerinden Otel, Han Meselesi”, 10/12/1936.
• ___________, “Simplon Ekspresinde Gümrük Muamelesi”, 26/12/1936.
• ___________, “Memlekete Seyyah Getirmek İçin”, 23/3/1937.
• İkdam, “Perapalas’ta Dünkü İçtima, Seyyahîn Cemiyeti Hükûmet’ten Yardım İstemeğe Karar Verdi”, 30/12/1929.
• Milliyet, “Cemiyet-i Belediye İctima’ Etti.”, 22/10/1925.
• ______,“Bir Senede 3 Milyon Lira Bıraktılar!”, 6/4/1931.
• Vakit, “Seyahat Etmek İstayenler İçin Millî Türk Seyahat Acentalığının Büyük Bir Teşebbüsü”, 14/11/1929.
• V. Telif-Tetkik Eserler
• Akçura, Gökhan, Türkiye Sergicilik ve Fuarcılık Tarihi, Tarih Vakfı Yayınları, (y.y.), Mart 2009.
• _______, Turizm Yıl Sıfır,Om Yayınevi, İstanbul, 2002.
• _______, Türkiye Turizminde 150 Yıl, OTI Holding Yayınları, (y.y.), (t.y.).
• Albayrak, İlyas, Dünden Bugüne Türk Hava Yolları (1933-1983), Ankara, 1983.
• Arık, Remzi Oğuz, Türk Müzeciliğine Bir Bakış, Milli Eğitim Bakanlığı Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü, İstanbul, 1953.
• As, Efdal, Cumhuriyet Dönemi Ulaşım Politikaları (1923-1960), AKDTYK Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 2013.
• Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, C.I, AKDTYK Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 1997.
• Atatürk’ün Tamim, Telgraf ve Beyannameleri IV, AKDTYK Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 1991.
• Aziz, İzmir Âsâr-ı Atîka Müzesi Rehberi, Âsâr-ı Atîka Muhibleri Cemiyeti Neşriyatı, Hafız Ali Matbaası, İzmir, 1927.
• Barda, Süleyman, Münakale Ekonomisi, Akgün Matbaası, İstanbul, 1958.
• Bursa Rehberi, İstanbul, 1923.
• Cumhuriyet Halk Partisi On Beşinci Yıl Kitabı, Cumhuriyet Halk Partisi Yayınları, Ankara, 1938.
• Çoruh, Selâhattin, Herkes İçin Turizm Bilgisi, Doğuş Matbaası, Ankara, 1954. Duran, Tülây, Türk Denizciliği ve Deniz Ticareti Kaynakları, Tarihî Araştırmalar Vakfı İstanbul Araştırma Merkezi, İstanbul, 2002.
• Ergün, Süreyya, Otelcilik ve Turizm Millî Kredisi, Başvekâlet Basın ve Yayın Umum Müdürlüğü Yayınları, (y.y.), 1944.
• Etnografya Müzesi Kılavuzu, Maarif Basımevi, Ankara, 1956.
• Eldem, Vedat, Osmanlı İmparatorluğu’nun İktisadi Şartları Hakkında Bir Tetkik, AKDTYK Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1994.
• Gülersoy, Çelik ve diğerleri, Ulusa Adanan Bir Cumhuriyet Anıtı Türkiye Turing Otomobil Kurumu/1923,Ankara, 2009.
• Haas, Hans, Turizm Bilgisi, Ticaret Vekâleti Turizm Müdürlüğü No:1, Ankara, 1939.
• Haussoullier, Bernard C., Bergama Tarihi ve Rehberi, İzmir ve Havalisi Âsâr-ı Atîka Muhibleri Cemiyeti, İzmir, 1929.
• İnan, Afet, Devletçilik İlkesi ve Türkiye Cumhuriyeti’nin Birinci Sanayi Planı 1933, TTK Yayınları, Ankara, 1972.
• ___, Türkiye Cumhuriyeti’nin İkinci Sanayi Planı 1936, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1973.
• İstanbul Otelciler ve Hancılar Cemiyeti, Tan Matbaası, İstanbul, 1937.
• İzmir Âsâr-ı Atîka Müzesi Rehberi, İzmir ve Havalisi, İzmir, 1927.
• İzmir Enternasyonal Fuarı ve İzmir Rehberi, İzmir Enternasyonal Fuarı, İzmir, 1937.
• İzmir Müzesi Rehberi, İzmir ve Havalisi Âsâr-ı Atîka Muhibleri Cemiyeti, İstanbul, 1932.
• İzmir Rehberi, İzmir ve Havalisi Âsâr-ı Atîka Muhibleri Cemiyeti, İzmir, 1934.
• Karayolları Tarihi, T.C. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Kara yolları Genel Müdürlüğü, (y.y.), Ağustos 2007.
• Kocatürk, Utkan, Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Kronolojisi (1918-1938), AKDTYK Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2000.
• Konya ve Rehberi, İstanbul, 1923.
• Kozak, Nazmi ve diğerleri, Genel Turizm İlkeler-Kavramlar, Detay Yayıncılık, Ankara, 2008. Köfteoğlu, Fehmi-Karabulut, Erol, 25. Yılında TURSAB, Dünyada ve Türkiye’de Turizm ve Seyahat Acenteliğinin Gelişim Tarihi, Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği, (y.y.), 1997.
• Mambory, Ernest, İstanbul Rehber-i Seyyahîn, İstanbul, 1925.
• Mehmet Yusuf, Konya Âsâr-ı Atîka Müzesi Rehberi, İstanbul, 1930.
• Necib, İstanbul Rehberi, İstanbul Şehremaneti, 1924.
• (Oğan), Aziz, Efesos-Ayasuluğ Rehberi, İzmir ve Havalisi Âsâr-ı Atîka Muhibleri Cemiyeti, İzmir, 1927.
• Şapolyo, Enver Behnan, Türkiye Turizm Rehberi ve Anıtlar Tarihi, Kültür Kitabevi, İstanbul, 1971.
• Şehitlikleri İmar Cemiyeti, Devlet Basımevi, İstanbul, 1938.
• Tekeli, İlhan-İlkin, Selim, 1929 Buhranında Türkiye’nin İktisadi Politika Arayışları, Orta Doğu Teknik Üniversitesi İdari Bilimler Fakültesi Yayın No:30, Ankara, 1977.
• Topkapı Sarayı Muhtasar Rehberi, Matbaa-ı Amire, İstanbul, 1341.
• Seyyahlara Bursa Rehberi, Bursa Vilayet Matbaası, Bursa, 1931.
• TBMM Albümü (1920-1950), C.1, TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü Yayınları, Ankara, 2010.
• Turistler İçin Konuşma Kitabı, Türkiye Turing Klöbü yayını, İstanbul, 1930.
• Turizm Kılavuzu, Türkiye Turing ve Otomobil Kulöbü, İstanbul, 1935.
• Tutel, Eser, Seyrisefain Öncesi ve Sonrası, İletişim Yayınları, İstanbul, 1997.
• Türk Seyyahîn Cemiyeti Nizâmnâme-i Esâsîsi, İstanbul, 1923.
• Türkiye Cumhuriyeti Maarifi (1923-1943), Maarif Vekâleti, Ankara, 1944.
• Türkiye Seyr-i Sefain İdaresi Rehberi, Matbaa-ı Ahmed İhsân, (y.y.), 1926.
• Türkiye Turing Klöbü Ne Yaptı, Kâatçılık ve Matbaacılık Anonim Şirketi, İstanbul, 1935.
• Türkiye Turing ve Otomobil Klöbü İstanbul Vilayeti’nin 23 Mart 1931 Tarihli ve 299 Numaralı İlmühaberile Musaddak, Tadil Olunmuş Nizâmnâmesi, İstanbul, 1931.
• Türkiye Turing ve Otomobil Kurumunun 50 Yılı (1923-1973), Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu, Kağıt ve Basım İşleri A.Ş., İstanbul, 1973.
• Türk-Macar Kılavuzu: Macaristan ve Budapeşte, Macar Turizm İşleri Müşavirliği, (y.y.), 1933.
• Uludağ, Osman Şevki, Bursa ve Uludağ Seyyahlara Rehber, Türk Seyyahîn Cemiyeti Yayınları, İstanbul, 1928.
• Yıldırım, İsmail, Cumhuriyet Döneminde Demir Yolları (1923-1950), ADTYK Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 2001.
• VI. Makaleler
• “1937 İzmir Enternasyonal Fuarı”, TTOK Belleteni, S.17/92, Ağustos 1937, ss.9. Abdülhak Şinasi, “Tarihî ve Millî Abidelerimiz”, Ülkü Halkevleri Mecmuası, S.6, C.1, Temmuz 1933, S.472. ss.467-475.
• Akçura, Gökhan, “Cumhuriyet’in İlk Yıllarında Seyahat Acenteciliği”, TÜRSAB Aylık Dergisi, S.35, Ağustos 1985, ss.7-29.
• Altıntaş, Ahmet-Şahin, Feyza Kurnaz, “Reşit Saffet Atabinen (1884-1965) ve Türk Turizmine Katkıları”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Araştırmaları Dergisi, C.26, S.22, 2007, ss.9-36.
• “Ankara’nın Otelleri ve Lokantaları Tarihçesi”, TÜRSAB Aylık Yayın Organı, S.45, Haziran 1986, ss. 30-32.
• Arık, Remzi Oğuz, “Tarih-Arkeoloji-Müzeler-Turizm”, Ülkü Halkevleri Mecmuası, S.19, 1934, ss.29-36.
• Atabinen, Reşit Saffet, “Turizm”, Ülkü Halkevleri Mecmuası, S.1, C.1, Şubat 1933, ss.63-70.
• Atay, Falih Rıfkı, “İç ve Dış Turizm”, TTOK Belleteni, S.19/100, Haziran 1938, ss.9-10.
• ____, “Kaybolan Kazançlarımız”,TTOK Belleteni, S.21/112, 29 Birinci Teşrin 1938, ss.18-19.
• Atay, Neşet Halil, “Vedat Tör ve Turizm”, TTOK Belleteni, S.20/105, Ağustos 1938, ss.13-14.
• “Beyne’l-Milel Mühim Bir Müessese Olan Vagonlı Sosyetesi’nin Teşkilatı ve Faaliyet Sahası”, TTOK Mecmuası, S.15/87, 1 Nisan 1937, ss.18-19.
• Çandar, Tevfik, “Halkevleri”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, C.4, İletişim Yayınları, 1983, ss.878-884.
• Çavuş, Şenol ve diğerleri, Türk Turizm Tarihi Yapısal ve Sektörel Gelişim, İçinde Şenol Çavuş ve Melek Ece Öncüer, “Türkiye’de Konaklama Sektörünün Gelişimi”, Ankara, 2009, s.91.
• _____, Türk Turizm Tarihi Yapısal ve Sektörel Gelişim, İçinde İsmet Kaya, “Türkiye’de Turizm Örgütlenmesi”, Ankara, 2009, s.208.
• “Çek ve Lehli Talebeler”, TTOK Mecmuası, S.17/92, Ağustos 1937, ss.14.
• “Dâhiliye Vekâleti’nin Mühim Bir Tamimi”, Belediyeler Dergisi, S.32, Nisan 1938, ss.6.
• Durukal, Hüsnü Sadık, “İstanbul’un Eski Meşhur Otelleri: Park Otel’e Ait Hatıralar”, İktisadi Yürüyüş, S.384, 30 Nisan 1960, ss.17.
• Erden, Fethi, “Reşit Saffet Atabinen (1884-1965)”,TTOK Belleteni, S.276/79, İstanbul, Ocak-Nisan 1965, ss.8-9.
• Esmer, A. Şükrü, “Turizmin İlerlemesi”,TTOK Mecmuası, S.14/69, 21 Nisan 1935, ss.14-16.
• Eyice, Semavi, “Reşit Saffet Atabinen (1884-1965)”,TTOK Belleteni, S.276/79, İstanbul, Ocak-Nisan 1965, ss.4-5.
• Gülersoy, Çelik, “Türkiye’nin İlk Oteli Hotel d’Angleterre”, TTOK Belleteni, S.61/340, Şubat 1978, ss.2-8.
• “İç Turizm İşleri ve Otelcilik Endüstrisi”, Belediyeler Dergisi, S.32. Nisan 1938, ss.7-9.
• “İzmir Fuarı”, TTOK Belleteni, S.20/105, Ağustos 1938, ss.17-18.
• Niyazi Hüsnü, “Cumhuriyet Münakaleciliğinin Milli Cemiyetleşmedeki Rolü”, Ülkü Halkevleri Mecmuası, S.9, C.2, Birinci Teşrin 1933, ss.241-244.
• Önder, Mehmet, “Atatürk ve Müzeler”, Kültür ve Turizm Bülteni, Ankara, Temmuz, 1985, ss.2-3.
• Şükrü Ali Bey, “Otelcilik Sanayii”, TTOK Belleteni, S.16/89, Haziran, 1937, ss.11-12.
• Tekeli, İlhan-İlkin, Selim, “Türkiye’de Ulaştırmanın Gelişimi”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, C.9, İletişim Yayınları, 1983, ss.2758-2768. Toprak, Zafer, “İstanbul’da Turizm Çabaları: Eğlence Kültürü”, http://www.obarsiv.com/etkinlik_vct_0304_zafert_turizm.html, (Erişim Tarihi: 3/4/2014).
• Tuna, Serkan, “1932 ve 1933 Yıllarında Çıkarılan Deniz Nakliyatı Kanunları”, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, S.2, 2002, ss.309-325.
• “Türkiye Turing ve Otomobil Klöbü Ne Yaptı?”, TTOK Belleteni, S.19/100, Haziran 1938, ss.18.
• Yaşar Nabi, “Turizm ve Propaganda”, TTOK Belleteni, S.20/105, ss.14-15.
• Yunus Nadi, “Turizme Biz Ne Vakit Özen Vereceğiz?”, TTOK Mecmuası, S.14/69, 21 Nisan 1935, ss.13-14.
• Yüzgün, Arslan, “Türkiye Turizminin Boyutları”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, C.9, İletişim Yayınları, 1983, ss.2565-2574.
• Ziyaeddin Fahri, “Folklor ve Turizm”, TTOK Belleteni, S.21/112, 29 Birinci Teşrin 1938, ss.17-18.
• VII. Yayınlanmamış Tezler
• Çal, Halit, Türkiye’nin Cumhuriyet Dönemi Eski Eser Politikası, C.I, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara, 1990.
• Durgu, Ümit, Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu’nun Türk İmajı İle Batılılaşmaya Verdiği Destek ve Türkiye’ye Kazandırdıkları (1923-1942), Yeditepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2010.
• İnan, Burak, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Turizmi ve Bir Turizm Modeli Önerisi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 2009.