Abstract
Türkiye için siyasi ve iktisadi bakımdan en buhranlı dönemlerden olan biri II. Dünya
Savaşı (1939-1945) esnasında, ülkede çok sayıda yardım kuruluşu faaliyet göstermiştir.
Başta Kızılay ve Çocuk Esirgeme Kurumu olmak üzere çeşitli yardım cemiyetleri,
muhtaçlara yardım amacıyla çalışmıştır. Yazılı kaynaklardan yapılan incelemelerde bu
faaliyetlerin belirli bir bölümüne ilişkin çeşitli araştırmaların bulunduğu görülmektedir.
Ancak, 1940 yılında faaliyete başlayıp 1947 yılına kadar etkili çalışmaları olan
“İstanbul İlkokullarında Okuyan Yoksul Çocuklara Yardım Cemiyetleri Birliği”
hakkında aydınlatıcı ve güncel bir bilgiye rastlanmamıştır. Oysa bu dönemde iktidarda
olan CHP, II. Dünya Savaşının ülkede yarattığı ekonomik sarsıntıları gidermek
amacıyla büyük çaba göstermektedir. Bütün parti örgütleriyle; bir yandan halkın
yoksulluk şartlarından etkilenmemesi için uğraşılırken, diğer yandan girişilen eğitim
seferberliğinin de hedefine ulaşabilmesi amacıyla büyük bir gayret sarf edilmiştir. Bu
çalışmada; CHP İstanbul Vilayet Örgütünün yardım çabalarından biri olan İstanbul
İlkokullarında Okuyan Yoksul Çocuklara Yardım Cemiyetleri Birliğinin faaliyetleri,
ilgili arşiv belgelerinden faydalanılarak incelenmiştir.