Algılanan Aile İşlevselliği Ölçeği'nin (AAİÖ) Geliştirilmesi: Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 53 - 72, 31.12.2021

Nilüfer Özabacı , Serdar Körük

Öz

Bu çalışmanın amacı Türk kültürü bağlamında aile işlevselliğini ölçmeyi amaçlayan Algılanan Aile İşlevselliği Ölçeği’nin (AAİÖ) geliştirilmesidir. Araştırmanın çalışma grubu 180'i kadın, 75'i erkek olmak üzere toplam 255 yetişkin katılımcıdan oluşmuştur. Yürütülen açımlayıcı faktör analizi sonucunda 32 maddelik ve dört alt faktörde ölçüm yapan nihai ölçeğe ulaşılmıştır. Faktörler sırasıyla aile içi iletişim ve olumlu duygulanım, çatışmalar ve olumsuz duygular, kurallar ve sınırlar olarak adlandırılmıştır. Ölçeğin güvenirliği için iç tutarlılık katsayısı hesaplanmıştır. Dört alt faktörün güvenirlik katsayılarının .60 ile .97 arasında değerler aldığı görülmüştür. Bu değer ölçeğin tamamı için .85 olarak bulunmuştur. Ölçüt geçerliğinin belirlenmesinde Aile Değerlendirme Ölçeği (ADÖ) ve Covid-19 Korkusu Ölçeği ile olan korelasyonlar incelenmiştir. Korelasyonlar AAİÖ’nün ölçüt geçerliğine sahip olduğunu göstermiştir. Araştırma sonucunda Algılanan Aile İşlevselliği Ölçeği'nin akademik ve saha çalışmalarında kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme ve veri toplama aracı olduğu belirlenmiştir. Elde edilen bulgular alan yazın çerçevesinde tartışılmış ve çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Aile işlevselliği, Ölçek geliştirme, Aile

Kaynakça

• Ahorsu, D. K., Lin, C.-Y., Imani, V., Saffari, M., Griffiths, M. D., & Pakpour, A. H. (2020). The fear of COVID19 scale: development and initial validation. International Journal of Mental Health and Addiction, Epub ahead of print. doi:10.1007/s11469-020-00270-8.
• Amado, S. (2005). Emotional well-being of first year university students: family functioning and attachment styles (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ortadoğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bakioglu, F., Korkmaz, O., & Ercan, H. (2020). Fear of COVID-19 and positivity: Mediating role of intolerance of uncertainty, depression, anxiety, and stress. International Journal of Mental Health and Addiction. doi: 10.1007/s11469-020-00331-y
• Bulut, I. (1990). Aile Değerlendirme Ölçeği. Ankara: Özgüzel Matbaası.
• Byles, J., Byrne, C., Boyle, M. H., & Offord, D. R. (1988). Ontario child health Study: reliability and validity of the general functioning subscale of the McMaster Family Assessment Device. Family Process, 27(1), 97-104. doi: 10.1111/j.1545-5300.1988.00097.x
• Dunst, C. J., Trivette, C. M., & Deal, A. G. (1989). Enabling and empowering families: Principles and guidelines for practice. Cambridge, MA: Brookline Books.
• Epstein, N. B., Bishop, D. S., & Levin, S. (1978). The McMaster model of family functioning. Journal of Marital and Family therapy, 4(4), 19 31. doi: 10.1111/j.1752-0606.1978.tb00537.x
• Epstein, N. B., Baldwin, L. M., & Bishop, D. S. (1983). The McMaster family assessment device. Journal of Marital and Family Therapy, 9(2), 171-180. doi: 10.1111/j.1752-0606.1983.tb01497.x
• Epstein, N. B., Bishop, D. S., Ryan, C., Miller, I., & Keitnor, G., (1993). The McMaster Model: View of healthy family functioning (pp. 138-160). In F. Walsh (ed.), Normal family processes (2nd ed.). New York: Guilford Press.
• Feizi, A., Najmi, B., Salesi, A., Chorami, M., & Hoveidafar, R. (2014). Parenting stress among mothers of children with different physical, mental, and psychological problems. Journal of Research in Medical Sciences, 19(2), 145–152.
• Gladding, S. T. (2007). Family therapy: History, theory, and practice (4th ed.). Upper Saddle River, NJ: Prentice-Hall
• Hallaç, S., & Öz, F. (2014). Aile kavramına kuramsal bir bakış. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 6(2), 142-153. doi: 10.5455/cap.20130625102321
• Kline, R. B. (2011). An easy guide to factor analysis. New York: The Guildford Press.
• Koren, P., DeChillo, N., & Friesen, B. (1992). Measuring empowerment in families whose children have emotional disabilities: A brief questionnaire. Rehabilitation Psychology, 37, 305–321. doi: 10.1037/h0079106
• Krysan, M., Moore, K. A., & Zill, N. (1990). Identifying successful families: An overview of constructs and selected measures. Washington,DC: Child Trends.
• Miller, I. W., Ryan, C. E., Keitner, G. I., Bishop, D. S., & Epstein, N. B. (2000). The McMaster approach to families: Theory, assessment, treatment and research. Journal of Family Therapy, 22(2), 168-189. doi: 10.1111/1467-6427.00145
• Nadir, U. (2010). Examination of the roles of familiy functioning, coping styles and basic personality characteristic on depression and anxiety symptoms of mothers (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ortadoğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Nazlı, S. (2001). Aile danışmanlığı. Ankara: Nobel.
• Nichols, M. P. (2013). Aile terapisi kavramlar ve yöntemler (1. basım) (O. Gündüz, Çev.). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Olson, D. (1993). Olson, D. H. (1993). Circumplex model of marital and family systems: Assessing family functioning. In F. Walsh (Ed.), Guilford family therapy series. Normal family processes (pp. 104–137). New York, NY: Guilford.
• Sabatelli, R. M., & Bartle, S. E. (1995). Survey approaches to the assessment of family functioning: Conceptual, operational, and analytical issues. Journal of Marriage and the Family, 57(4)1025-1039. doi: 10.2307/353420
• Sabatelli, R. M., & Bartle Haring, S. (2003). Family of origin experiences and adjustment in married couples. Journal of Marriage and Family, 65(1), 159-169. doi: 10.1111/j.1741-3737.2003.00159.x
• Satir, V. (2001). İnsan yaratmak (S. Yeniçeri, Çev.). İstanbul: Beyaz Yayınları.
• Vetere, A. (2001). Structural family therapy. Child Psychology and Psychiatry Review, 6(3), 133-139. doi: 10.1017/S1360641701002672
• Schumacher, S., & McMillan, J. (2006). Research in education: Evidence based inquiry. Boston: Pearson.
• Yanardağ, U., & Selçuk, O. (2020). Covid-19 pandemi sürecinde sosyal hizmet. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(1), 1-2.