KADIN YÖNETİCİLERİN KARİYER ENGELLERİ HAKKINDA BİR DOKÜMAN ANALİZİ

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 285 - 304, 31.12.2021

Pınar Mert , Fatma Topcu

Öz

Kadınlar 20. yüzyıldan itibaren çalışma hayatında daha fazla görünmelerine rağmen, karşılaştıkları zorluklar da bu oranda artmıştır. Çalışan kadınlar özellikle nitelik ve kariyer gerektiren mesleklerde çeşitli zorluklara karşı varlıklarını devam ettirebilmek için mücadele etmişler ve erkek çalışanlara oranla daha fazla güç harcamak zorunda kalmışlardır. Bu zorluklar çalışan kadınların yönetim kadrolarında yeterince yer alamamaları sonucunu doğurmuştur. Çalışma hayatında kadın yöneticiler toplumsal, bireysel ve örgütsel birçok kariyer engeliyle baş etmek zorunda kalmaktadır. Bu çalışmada cam tavan olarak adlandırılan engellerin araştırmalar içerisindeki boyutlarını belirlemek ve farklı değişkenler ile ilgili dağılımlarını ortaya koymak amacıyla, nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yoluyla 2010-2019 yılları arasında YÖK Ulusal Tez Merkezi tabanında yayınlanmış olan 18 tez taranmış betimsel analiz ile çözümlenmiştir. Betimsel analiz sırasında araştırmaların yılları, danışman unvanları, yöntemi, örneklemi, veri toplama araçları, çalışılan alanlar; kadın yöneticilerin kariyer engelleri yaşa, medeni, eğitim ve deneyim durumuna göre incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kariyer, kadın yönetici, kariyer engelleri, kadın yönetici engelleri, cam tavan

A DOCUMENT ANALYSIS ON CAREER BARRIERS OF WOMEN MANAGERS

Öz

Since the 20th century, women have been more visible in working life and the difficulties they face have increased at this rate. Working women have struggled to maintain their responsibilities against various challenges, especially in qualification and career professions, and they have to spend more power than male workers. In working life, female managers have to cope with many career barriers, social, individual and organizational. On this research, 18 theses at the base of the YOK National Thesis Center between 2010-2019 were analyzed with a scanned descriptive analysis. The aim is revealing the researches of the glass ceiling syndrome and their distributions related to different variables. During the descriptive analysis, the years of the research, the titles of the consultant, the method, the sample, the data collection tools, the fields worked; Career barriers of female managers were analyzed according to age, marital status, education and experience.

Anahtar Kelimeler

career,, women manager, career barriers, women manager barriers, glass ceiling

Kaynakça

• Alaçam, B. (2014). Akademisyen hemşirelerin kariyer engelleri. Yüksek lisans tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Altan, Ş. ve Eröz, A. (1994). Kadının çifte yükümlülüğü. KSGM Bülteni, 2.
• Arslan, Ü. (2013). Okul müdürlerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin iş doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi.
• Aysu Evran, A. (2011). Devlet ve özel ilköğretim okullarında çalışan 4. ve 5. sınıf öğretmenlerinin iş memnuniyeti ve benlik algısı düzeylerinin karşılaştırılması. İstanbul: Maltepe Üniversitesi.
• Aytaç, S. (1999). Çalışma yaşamında kadın ve kariyer. Türkiye’de kadın işgücü seminerleri I-II, TİSK Yayınları.
• Bayrak, S. ve Yücel, A. (2000). Kadın cinsiyet, yöneticilik ve güç bir paradoks mu?. 8. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi. Nevşehir.
• Barutçugil, İ. (2009). Yüzyılda yönetim ve kadın yönetici. İstanbul: Kariyer Yayınları.
• Bayrı, H. (2006). Ortaöğretim kurumlarında çalışan psikolojik danışman\rehberlik öğretmenlerinin iş doyumlarına ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi.
• Bilimoria, D. and Liang, X. F. (2007). The representation and experience of women faculty in stem fields. Edit. Burke, R. Mattis, M. Women and Minorities in Science, Technology, Engineering and Mathematics: Upping the Numbers. Northampton: Edward Elgar Publishing.
• Bingöl,D., Aydoğan, E., Şenel, G. ve Erden. P. (2011). Cam tavan sendromu ve kadınların hiyerarşik yükselmelerindeki engeller: TC. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Ankara Merkez Teşkilatı örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 12(1). BKSSGM. (1999). İşgücü yetiştirme kurslarının kadın istihdamına katkısı. BKSSGM Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem akademi.
• Çağatay, P. (1994). Meta-analiz ve sağlık bilimlerinde bir uygulaması. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Çelik, B., Baştuğ, Ö. ve Özbek, Y. (2011). İlköğretimde öğretmen, müdür ve müfettişlerin kadın yöneticilere yönelik tutumları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(1), 63-76.
• Çetin, M. ve Atan, E. (2012). İlköğretim okullarında görev yapan kadın okul yöneticilerinin cam tavana ilişkin algılarının incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 125.
• Demir, N. (2007). Örgüt kültürü ve iş tatmini. İstanbul: Türkmen Kitapevi.
• Erdoğmuş, N. (2003). Kariyer geliştirme: kuram ve uygulama. Ankara: Nobel Yayınları.
• Früh, W. (2001). Inhaltsanalyse. Theorie und praxis. 5th Uberarbeitete Auflage, Konstanz: UVK.
• Gökçe, O. (2006). İçerik analizi: kuramsal ve pratik bilgiler. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Karaca, A. (2007). Kadın yöneticilerde kariyer engelleri: cam tavan sendromu üzerine uygulamalı bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karadağ, E., Başaran, A. ve Korkmaz, T. (2009). İlköğretim okulu öğretmenlerinin algıladıkları liderlik biçimleri ile iş doyumları arasındaki ilişki. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(21), 32-45.
• Karasar, N. (1991). Bilimsel araştırma yöntemleri. (Dördüncü basım). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• KSSGM. (2000). Sağlık sektöründe kadın. Ankara: KSSGM Yayınları.
• Merriam, S. (1998). Qualitative research and case study applications in education. Revised and expanded from case study research in education. USA: JB Printing.
• Mert, P. ve Levent, A. F. (2020). Female teachers’ problem to be the manager: glass ceiling syndrome ın Turkey. International Journal of Eurasian Education and Culture, 10, 1547- 1587.
• Negiz, N. ve Yemen, A. (2011). Kamu örgütlerinde kadın yöneticiler: Yönetici ve çalışan açısından yönetimde kadın sorunsalı. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (24).
• Onay, M. (2014). Kadın ve erkek yöneticilerin liderlik davranışları arasındaki farklılıklar. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(2), 73- 85.
• Öğüt, A. (2006). Türkiye'de kadın girişimciliğin ve yöneticiliğin önündeki güçlükler: cam tavan sendromu. 18 Mart Üniversitesi Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi.
• Örücü, E., Kılıç, R. ve Kılıç, T. (2008). Cam tavan sendromu ve kadınların üst düzey yönetici pozisyonuna yükselmelerindeki engeller: Balıkesir ili örneği. Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2).
• Pamukoğlu, E. (2004). Duygusal zekânın yönetici etkinliğindeki rolünün kadın yöneticiler bağlamında incelenmesi ve bir araştırma. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi.
• Reyhan, S. (2012). Türkiye’de profesyonel liglerde görev yapan futbol hakemlerinin hakemlik yaş gruplarına göre benlik saygısı, kaygı ve mesleki doyum düzeylerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi.
• Rob,G., and Nigel, N. (1994) Career development in male and female managers convergence or collapse? Women in management: current research ıssues, (Eds: Marilyn J. Davidson, Ronald J. Burke), London: Paul Chapman Publishing.,
• Savaşkan, E. (2019). Kadın yöneticiler açısından toplumsal cinsiyet eşitsizliği üzerine kavramsal bir çalışma. AÇÜ Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2).
• Sertkaya, Ö., Onay, M. ve Ekmekçi, R. (2013). Spor örgütlerinde kadın yöneticilere yönelik tutumların belirlenmesi. Pamukkale Spor Bilimleri Dergisi,4(4).
• Sümer, H.C. (2006). Women in management: still waiting to be full members of the club. Sex Roles, 55, 63-72.
• Şahin, H. ve Dursun, A. (2009). Okul öncesi öğretmenlerin iş doyumları: Burdur örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (18), 160174.
• Taşkın, E. ve Çetin, A. (2012). Kadın yöneticilerin cam tavan algısının cam tavanı aşma stratejilerine etkisi: Bursa Örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (33).
• Türkkahraman, M. ve Şahin, K. (2010). Kadın ve kariyer. Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 1(2), 75-88.
• Yılmaz, E. ve Izgar, H. (2009). İlköğretimde çalışan öğretmenlerin iş doyumlarının okullardaki örgütsel yaratıcılık açısından incelenmesi. İlköğretim Online, 8(3), 943-951,
• Yüksel, İ. (2005). İş-aile çatışmasının kariyer tatmini, iş Tatmini ve iş davranışları ile ilişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(2).