BURDUR İLİ AĞLASUN İLÇESİ YILDIZLI ZİLİ BELGELEME ÇALIŞMASI

Year 2019, Issue: 15, 6 - 17, 25.12.2019

Gözde Uzgidim

https://doi.org/10.34242/akmbaris.2019.125

Abstract

Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde hala gün yüzüne çıkmamış, kayıt altına alınmamış çok fazla düz dokuma yaygılar bulunmaktadır. Dönem özelliklerinin incelenebilmesi ve koruma çalışmaları yapılabilmesi için bu eserlerin belgeleme çalışmaları yapılmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Burdur ili Ağlasun ilçesi Yeşilbaş köyünden Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi Geleneksel Türk Sanatları bölümüne bağışlanan Yıldızlı Zili, yöreye ait etnografik bilgiler içermektedir. Bu özelliğinden dolayı araştırmaya konu olan zili’nin teknik, desen ve koruma yönünden incelenmesi araştırmanın amacını oluşturmaktadır. Zili’de uygulanan teknik, renk, motif ve kompozisyon özellikleri, günümüzde ki durumu, renk analizleri ve korunmasına yönelik çalışmalar ele alınmış ve bu bağlamda belgeleme çalışması yapılmıştır.
Çeşitli analitik yöntemler ile belgeleme çalışması güçlendirilmiştir. Portable XRF cihazı ile yapılan elementel analiz sonuçlarına göre eserde çeşitli kimyasallara rastlanmıştır. ColorQA Pro System programını içeren portatif renk ölçer ile renk analizi yapılmıştır. Renk analiz verilerinde eserin ön ve arka yüzündeki aynı renk ipliklerde farklı sonuçlara ulaşılmıştır. Koruma sürecinde ise aktif ve pasif müdahalelerde bulunulmuştur. Eser çok tozlu ve kirli durumda olduğundan dolayı kilim laboratuarında esere ıslak temizlik yöntemi uygulanmıştır. Araştırmaya konu olan zili, elde edilen veriler ve sahip olduğu motif ve kompozisyon özelliklerinin Teke Yöresi kültürünü yansıtmasından dolayı önem taşımaktadır. Gelecek nesillere aktarılabilmesi açısından belgeleme ve koruma sürecinin doğru yapılması gerekmektedir.

Keywords

Dokuma, Koruma, Belgeleme, Burdur, Yıldızlı Zili

References

• Akan, Meral; Hidayetoğlu, H.Melek ve Türktaş, Zuhal (2010). Çankırı Belediyesi Dr. Rıfkı Kamil Urga Araştırma Merkezinde Korunan Düz Dokuma Yaygılar, Çankırı: Yeni Gün Ofset Matbaacılık.
• Karamağaralı, Beyhan (1997).“Türk Halı Sanatındaki Motiflerin Yorumu Üzerine”, Arış Dergisi, Aralık, s. 28-39.
• Kaynar, Hülya ve Tonus, Emine (2014). “Sivas Altınyayla (Tonus) İlçesi Düz Dokuma Örnekleri’nin Motif Yönünden İncelenmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, S. 13, s. 53-83.
• Ortaç, Hülya Serpil (2010). “Çankırı Kızılırmak İlçesi Kuzeykışla ve Güneykışla Köyü Kilim Dokuma- ları”, Milli Folklor Dergisi, S.86, s. 140-148.
• Soysaldı, Aysen (1998). “Düden Köyü Camii Yanışlı Kilimleri”, Türk Soylu Halkların Halı, Kilim ve Cicim Sanatı Uluslar arası Bilgi Şöleni Bildirileri, (27-31 Mayıs 1996). Kayseri, s.277-287.
• Soysaldı, Aysen (2018).“Türklerde Yıldız Motifi ve Teke Yöresi Yıldızlı Zili (Burdur Müzesi) Örnekleri”, 9. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi, Ankara, s.425-439.
• Uzgidim, Gözde (2018). Gazi Üniversitesi Prof. Ülker Muncuk Müzesinde Bulunan Metal İşlemeli Tekstil Ürünlerinde Oluşan Bozulmalar, Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• http://www.aglasun.gov.tr/tarihce (24.06.2019/ 14:50) tarihinde alınmıştır.