TÜRKİYE’DE GÖÇ YÖNETİMİNDE SİVİL TOPLUM KURULUŞLARININ ROLÜ

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 29, 218 - 230, 31.05.2023

Fatih Çelik , Nazlı Yücel Batmaz

Öz

Dünyada ve Türkiye’de sivil toplum kuruluşlarına verilen önem her geçen gün artmaktadır. Özellikle göç gibi çok boyutlu kamu politikası yürütülen bir alanda çeşitli aktörlerin sürece katılması hem yönetimin demokratik niteliğini artırırken hem de kamu politikalarının etkin ve verimli yürütülmesine olanak sağlamaktadır. Türk kamu yönetiminde Osmanlı İmparatorluğu’ndan tevarüs edilen miras çerçevesinde bürokrasi başat aktör olarak kamu politikalarını belirleyip uygulamaktadır. Bu nedenle Türk siyasal hayatında sivil toplum kuruluşları zaman zaman etkili olsalar da kamu politikası gündeminde etkili bir aktör olamamışlardır. 1999 yılında yaşanan Gölcük depremi, Türkiye’de sivil toplum kuruluşlarının gündeme gelmesinde öncü olaylardan biri olmuştur. Deprem sürecinde sivil toplum kuruluşlarının oynadıkları rol, ön plana çıkmalarında etkili olmuştur. Akabinde de Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne üyelik süreci sivil toplum kuruluşlarının gelişmesinde önemli bir dönüm noktasıyken, 2011 yılında Türkiye’ye yönelik başlayan yoğun göç hareketliliği neticesinde ihdas edilen 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu göç yönetimine ve göç politikası sürecine sivil toplum kuruluşlarını dahil etmiştir. Bu çalışmada sivil toplum kuruluşlarının göç yönetiminde etkili olup olmadıklarını anlamak amacıyla durum çalışması yapılmıştır. Bu bağlamda Ankara merkezli olup da Türkiye’nin çeşitli illerinde faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşlarıyla yarı yapılandırılmış mülakat yapılmıştır. Sivil toplum kuruluşlarının göç yönetiminde özellikle göç politikası yapımında etkilerinin çok sınırlı olduğu fakat sahada kamu kurumlarının yanında etkili bir aktör oldukları sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

bürokrasi, Göç yönetimi, göç politikası, sivil toplum kuruluşları

The Role of Non-Governmental Organizations in Migration Administration in Türkiye

Öz

In the world and in Türkiye, the importance of non- governmental organizations is rising. The involvement of diverse players in the process, particularly in multifaceted public policy areas like migration, not only improves the democratic quality of governance but also makes it possible for policies to be implemented effectively and efficiently. Within the framework of the legacy inherited from the Ottoman Empire in Turkish public administration, the bureaucracy is the dominant actor of determination and implementation of public policies. For this reason, although non-governmental organizations have been effective in Turkish political life from time to time, they have not been an effective actor in the public policy agenda. The Gölcük Earthquake in 1999 was one of the pioneering events in bringing non-governmental organizations to the agenda in Türkiye. The role played by non-governmental organizations in the post-earthquake process was effective in bringing them to the forefront. Subsequently, while Türkiye's accession process to the European Union was an important turning point in the development of civil society organizations, the Law No. 6458 on Foreigners and International Protection, which was enacted as a result of the intense migration mobility towards Türkiye in 2011, included non-governmental organizations in migration policy process and migration administration. In this study, a case study was conducted to understand whether the relevant non-governmental organizations are effective in migration policies. In this context, semi-structured interviews were conducted with non-governmental organizations centered in Ankara and operating in various provinces of Türkiye. It was concluded that the influence of non-governmental organizations in migration administration especially in policy making is very limited, but they are an effective actor alongside public institutions in field.

Anahtar Kelimeler

Migration administration, migration policy, non-governmental organizations, bureaucracy.

Kaynakça

• ACAR, M. (2015). Kamu politikası perspektifinden sivil toplum-devlet ilişkileri: Bir çerçeve önerisi. Yasama Dergisi, (29), 58-83.
• AHMAD, F. (1995). Modern Türkiye’nin oluşumu (Çev. Y. Algan). Sarmal Yayınevi, İstanbul.
• AKBAŞ DEMİREL, C. (2021). Türkiye’de göç ve iltica alanında çalışan sivil toplum aktörleri: bir ağ yaklaşımı (Doktora Tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• BOSSWICK, W. ve BORKERT, M. (2011). The case of Germany. In Migration Policymaking in Europe. The Dynamics of Actors and Contexts in Past and Present (pp. 95-128) Amsterdam: AUP.
• BRUQUETAS CALLEJO, M. M., GARCÉS-MASCAREÑAS, B., MORÉN-ALEGRET, R. ve RUIZ-VIEYTEZ, E. (2008). Immigration and integration policymaking in Spain, IMISCOE Working Paper.
• CAROTHERS, T., ve BARNDT, W. (1999). Civil society. Foreign Policy, 18-29.
• CİHAN, A. ve DOĞAN, İ. (2007). Osmanlı toplum yapısı ve sivil toplum, 3F Yayınevi.
• ÇAHA, Ö. (1994). Osmanlı'da sivil toplum. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 49(3), 79-99.
• ÇELİK, F. (2023). Türkiye’de göç yönetiminde sivil toplum kuruluşlarının rolü (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• ERDOĞAN TOSUN, G. (2005). Türkiye’de devlet-sivil toplum ilişkisi ve demokrasinin pekişmesinin önündeki engeller, içinde L. Sunar (Ed),Sivil toplum ve demokrasi (s. 123-143). Kaknüs Yayınları.
• ERDOĞAN, M. M. (2018). Türkiye'deki Suriyeliler: Toplumsal Kabul ve Uyum. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• ERDOĞAN, M. M. (2020). Suriyeliler Barometresi-2019: Suriyelilerle Uyum İçinde Yaşamın Çerçevesi: SB 2019. Orion Kitabevi.
• GÖKSEL, D. N. ve GÜNEŞ, R. B. (2005). The role of NGOs in the European integration process: The Turkish experience. South European Society and Politics, 10(1), 57-72.
• GÜLDALI, O. (2022). STK Perspektifinden İzmir’de Göçmen ve Sığınmacılara Yönelik Ayrımcılık ve Sosyal Dışlanma: Sosyal Hizmetin Temel İlkeleri Bağlamında Bir Değerlendirme (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• HEPER, M. (2012). Türkiye’de Devlet Geleneği, Çev. Nalan Soyarık, DoğuBatı Yayınları, 4. Baskı.
• İNTERNET 1: https://www.frenchrefugeecouncil.com/integration-workshops (Erişim Tarihi: 11/04/2022).
• İNTERNET 2: https://www.entraide-pierrevaldo.org/en/our-association/our-project/ (Erişim Tarihi: 11/04/2022).
• İNTERNET 3: https://www.dako-ev.de/en/ (Erişim Tarihi: 15/04/2023).
• İNTERNET 4: https://www.solidaritynow.org/en/orama-praxi/ (Erişim Tarihi: 18/04/2023).
• İNTERNET 5: https://acoge.org/quienes-somos/ (Erişim Tarihi:28/04/2023).
• İNTERNET 6: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/04/20130411-2.htm (Erişim Tarihi: 31/03/2023).
• KEYMAN, E. F. (2004). Avrupa’da ve Türkiye’de sivil toplum. Sivil toplum ve demokrasi Konferens Yazıları, (3).
• KÖKSAL, I. (2020). Hak Savunusu Yapan Sivil Toplum Kuruluşlarının Suriyeli Mülteciler Odağında Sosyolojik Analizi (Yüksek Lisans Tezi). Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• NAJAM, A. (2000). The four C's of government third Sector‐Government relations. Nonprofit Management and Leadership, 10(4), 375-396.
• PAPADOPOULOS, A. G., CHALKIAS, C. ve FRATSEA, L. M. (2013). Challenges to immigrant associations and NGOs in contemporary Greece. Migration Letters, 10(3), 342-358.
• SEYREK, D. M. (2010). The Roots of Turkish civil society: The Ottoman period, Turkish Studies, Vol 5/4 1421-1447.
• SPENCER, S. (2017). Migration policy making in europe: challenges and opportunities for civil society. a short review for the social change ınitiative. Spring.
• ŞAYLAN, G. (1974). Türkiye’de kapitalizm bürokrasi ve siyasal ideoloji, Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayınları.
• TOPRAK, B. (1988). The state, politics, and religion in Türkiye. In Metin Heper ve Ahmet Evin (Ed.), State, Democracy, and the Military in the 1980s (pp. 119-136). Walter de Gruyter.
• TOPRAK, B. (1996). Civil society in Türkiye. In Ed Augustus Richard Norton Civil Society in the Middle East, Volume 2 (pp. 87-118). E. J. Bril, Leiden.
• YILMAZ DAĞCI, A. (2021). Sivil Toplum Kuruluşları Aracılığıyla Türkiye'deki Mülteci Kadın Güçlenmesine Uzmanların Görüşler (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü