SU ÜRÜNLERİ KOOPERATİFLERİNİN BALIKÇILIK YÖNETİMİ İÇERİSİNDEKİ ROLÜ: MARMARA DENİZİ ÖRNEĞİ, TÜRKİYE

Year 2017, , 102 - 119, 19.04.2017

Mustafa Zengin , Günay Güngör

https://doi.org/10.18864/TJAS201709

Abstract

Bu çalışmada Marmara denizindeki balıkçı kooperatiflerinin
balıkçılık yönetimi içerisindeki rolü, balıkçılığın yapısı ve ortakların
profili açısından irdelenerek; balıkçılık aktivitelerinin denizel ekosistemlere
ve bu alanlardaki balıkçıların sosyoekonomik yaşamları üzerine olan etkileri
tanımlanmıştır. 2010 yılı itibariyle Marmara denizinde 56 kooperatife kayıtlı
toplam 3557 balıkçı tespit edilmiştir. Bu balıkçıların %62.8’i bu
kooperatiflere ortaktır. Ortakların da %72.2’si aktif olarak balıkçılık mesleği
ile iştigal etmektedir. İncelenen balıkçı kooperatiflerinin balıkçılık yönetimi
üzerinde herhangi bir etkisinin bulunmadığı görülmüştür. Buna karşın ortakların
kooperatiflerden beklentileri arasında; doğrudan veya dolaylı olarak balıkçılık
yönetimine yönelik bazı önemli taleplerinin olduğu tespit edilmiştir. Bunlar
sırasıyla; ‘illegal avcılık-denetim yetersizliği’ (%41.9), ‘karaya çıkarılan
avın kayıt altına alınamayışı’ (%34.9), ‘yakın kıyı sularının büyük teknelerin
avcılığına yasaklanması’ (%18.6), ‘sirkülerdeki av yasaklarının yetersizliği’
(%16,3), ‘kooperatiflere avcılık kontrol yetkisinin verilmesi’ (%9.3) ve ‘büyük
kapasitedeki balık bulucu cihazların yasaklanması’ (%9.3) gibi alt başlıkları
içermektedir. Bu çalışmadan elde edilen sonuçlara göre; bugün Marmara denizinde
faaliyet gösteren kooperatiflerin balıkçıların mesleki ihtiyaçlarını karşılayacak
düzeyde olmadığı görülmüştür. Marmara denizindeki kooperatifçiliğin gelişememesi büyük
ölçüde kooperatif bilincinin arttırılmasına, sağlam bir organizasyon yapısının
kurulmasına, pazarla ilgili piyasa araştırmalarına, balıkçılıkla ilgili altyapı
sorunlarının giderilmesine ve avcılıkla ilgili otokontrol sisteminin
geliştirilmesine bağlıdır. Diğer taraftan balıkçıların balık stoklarının
yönetiminde söz sahibi olacak, sorumluluk üslenecek bir hukuki yapıya
kavuşturulmaları önemle gerekmektedir.  

Keywords

Marmara Denizi, balıkçı kooperatifleri, balıkçılık yönetimi problemleri

ROLE OF FISHERY COOPERATIVES IN FISHERIES MANAGEMENT; THE CASE OF MARMARA SEA, TURKEY

Abstract

In this
study it was aimed to determine the role and efficiency of fishery cooperatives
on fisheries management, impact of fishing activities on marine ecosystems and
socio-economic life of the fishermen by the characteristics of the fisheries
and members profile.  According to the data provided, total number of
fishermen is 3557 from 56 cooperatives by 2010. The rate of member of the
cooperatives is 2.8% of which 72.2% are actively working professional fishermen No definite effect of focused
cooperatives was observed on the fish stock management process. On the other
hand members have some direct and indirect expectations regarding fish stock
management. These are; illegal fishing-lack of monitoring, surveillance and
control (41.9%), failures to record landings 
(34.9%), no fishing zones in the near coastal band for the big fishing
vessels 18.6(%), insufficient management measures for fishing activities
(16.3%), demand to take part in fisheries control system by 9.3 (%), and
restriction of high ranged fish finders in the fishing fleet  (9.3%), respectively. According to the
results of this survey, it was concluded that fisheries cooperatives as the
most important professional fisheries groups have not been at the level to
cover the needs of fisheries. The reason of the undeveloped state of fishery
cooperatives have insufficient financial
support to empower cooperatives, lack of auto-control and inspections, as legal, financial, structural and
social based problems. 

Keywords

Sea of Marmara, Fisheries cooperative, Fisheries management issues

References

• Anonim, (2014). T.C. Kalkınma Bakanlığı, Onuncu Kalkınma Planı: 2014-2018, Su Ürünleri Özel İhtisas Komisyonu Raporu, T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı. Yayın No: KB: 2871 - ÖİK: 721, 97 s.
• Arland, K. & Bjorndal, T. (2002). Fisheries management in Norway-an overview. Marine Policy 26 (2002) 307–313.
• Asada, Y., Hirasava, Y. & Nagazaki, F. (1992). Fishery Management in Japan. FAO Fisheries Technical Paper, No: 238, Rome, 27 p.
• Baticados, D.B. (2004). Fishing cooperatives’ participation in managing nearshore resources: the case in Capiz, Central Philippines. Fisheries Research, 67, 81-91.
• Barrett, G. & Okudaira, T. (1995). The limits of fishery cooperatives? Community development and rural depopulation in Hokkaido, Japan. Economic and Industrial Democracy, 16, 201-232.
• Cassandra, De Y., Charles, A., Hjort, A. (2008). Human dimensions of the ecosystem approach to fisheries: an overview of context, concepts, tools and methods. FAO Fisheries Technical Paper: 165 p. Rome, Italy.
• Cudney-Bueno, R. & Basurto, X. (2009). Lack of cross-scale linkages reduces robustness of community-based fisheries management. PLoSONE 4(7), e6253.
• Çeliker, A., Korkmaz, Ş., Demir, A., Gül, U., Dönmez, D., Demir, A. & Kalanlar, Ş. (2006). Karadeniz Bölgesi Su Ürünleri Avcılığının Sosyo-Ekonomik Analizi. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Ekonomik Araştırmalar Enstitüsü, Stok No: 143, 122 s.
• Çeliker, A., Korkmaz, Ş., Demir, A., Gül, U., Dönmez, D., Özdemir., İ. & Kalanlar, Ş. (2008). Ege Bölgesinde Su Ürünleri Avcılığı Yapan İşletmelerin Sosyo Ekonomik Analizi. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Ekonomik Araştırmalar Enstitüsü, Stok No: 168, 107 s.
• Çıkın, A. & Kızıldağ. N. (1997). Agricultural cooperative movement in Turkey and European Union, (in Turkish). Bülten. Kooperatifçilik Özel Sayısı. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi.
• Degnbol, P. (2009). The Common Fisheries Policy reform and the ecosystem approach Sea change: Securing a future for Europe’s seas. London, 8-9 December 2009, DG Maritime Affairs and Fisheries European Commission http://ec.europa.eu/fisheries/reform
• Fujita, R.M., Hong, K.T., Morris, A., Wilson, J.R. & Rusell, H. (2010). Cooperative Strategies in Fisheries Management: Integrating Acros Scules. Bulletin of Marine Science, 86(2), 251-271.
• Gilmour, P.W., Dwyer, P.D., Day, R.D. (2011). Beyond individual quotas: The role of trust and cooperation in promoting stewardship of five Australian abalone fisheries. Marine Policy, 35, 692-702.
• Güngör, H., Güngör, G., Zengin, M. & Demirkol, C. (2012). Marmara Denizi Balıkçılığının Sosyal Profili ve Balıkçılığı Etkileyen Dinamikler. Marmara Denizi Balıkçılığı: Kaynakların Yönetimi, Sektörel Sorunlar ve Gelecek için Stratejiler Paneli. 02 Ekim 2010, Silivri, İstanbul. Bildiriler Kitabı, Silivri Belediyesi, Trabzon SÜMAE, s:113-122.
• Hannesson, R. (1998). A fisherman’s Organizations and their Role in Fisheries Management: Theoretical Considerations and Experiences from Industrialized Countries. FAO Fisheries Tech. Pap. No: 300, Rome.
• Hazar, N. (1990). History of Cooperation (in Turkish). Publications of Turkish Cooperatives Foundation, Ankara.
• ICA (2005). International Co-operative Alliance. International Co-operative Information Centre http://www.wisc.edu/uwcc/icic (2005, June 7).
• İnan, H. (2008). Türkiye’de Tarımsal Kooperatifçilik ve AB Modeli, İstanbul Ticaret Odası Yayınları, No: 2008-73, İstanbul, 2008.
• Knudsen, S. (2001). Entangled knowledge of the Black Sea. Confrontation and Convergence between Turkish fishermen and marine scientists. Ph. D. thesis. Department of Social Anthropology, University of Bergen, Norway, 406 p.
• Miran, B. (2002). Temel İstatistik, Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir, 288 s.
• Sayın, B. & Sayın, C. (2004). Türkiye’de Tarımsal Üretici Örgütlenmesi, AB’ye Uyum Hazırlıkları Tarımsal Üretici Birlikleri Kanunu. Türkiye VI. Tarım Ekonomisi Kongresi, 16-18 Eylül, Tokat.
• Taşdan, K., Çeliker, A., Arısoy, H., Ataseven, Y., Dönmez, D., Gül, U. & Demir, A. (2010). Akdeniz Bölgesinde Su Ürünleri Avcılığı Yapan İşletmelerin Sosyo Ekonomik Analizi. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Ekonomik Araştırmalar Enstitüsü, TAGEM Proje No: TAGEM/HAYSÜD/2009/09/04/01, TEAE Yayın No: 179, 120 s.
• TÜİK (2011). Su Ürünleri İstatistikleri, Fisheries Statistics. Türkiye İstatistik Kurumu, Yayın No: 3876, Ankara
• TÜİK (2012). Su Ürünleri İstatistikleri, Fisheries Statistics. Türkiye İstatistik Kurumu, Yayın No: 4119, Ankara.
• Ünal, V. & Yercan, M. (2006). Türkiye’de Su Ürünleri Kooperatifleri ve Balıkçılar İçin Önemi. Ege University Journal of Fisheries & Aquatic Sciences, 23(1-2), 221–227.
• Ünal, V., Güçlüsoy, H., Franquesa, R. (2009). A comparative study of success and failure of fisheries cooperatives in the Aegean, Turkey. Journal of Applied Ichthyology, 25, 394-400.
• Ünal, V. & Franquesa, R. (2010). A comparative study of social-economic indicators and viability in small-scale fisheries of six districts along the Turkish coasts. J. Appl. Ichthyology., 26 (26-34).
• Ünal, V., Göncüoğlu, H., Sarı, H. M. (2011). Ege Bölgesi İçsu Kooperatiflerinin Mevcut Durumu, Problemleri ve İleriye Yönelik Projeleri. Ege University Journal of Fisheries & Aquatic Sciences, 28(2), 47-52.
• Üstündağ, E. (2013). Karadeniz'de Balıkçılık Yönetimi Uygulamalarının Balıkçılığımıza olan Etkilerinin Değerlendirilmesi, Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, 219 s.
• Wielgus, J. & Fujita, R. (2013). Cooperatives in Small-scale Fisheries: Collective Fisheries Management for Achieving Ecological, Economic, and Social Goals. GCFI:65 (2013). Page 43.
• Yagi, N. (2002). Draft Country Note on Fisheries’ Management Systems, Japan. Submitted by, Fisheries Agency, 1-2-1 Kasumigaseki, Chiyoda-ku, Tokyo Japan, 10 p. Email: [e-mail]
• Yercan, M. (1997). Management problems in cooperative enterprises, (in Turkish). Bülten. Kooperatifçilik Özel Sayısı. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi.
• Yurtsever, N. (1984). Deneysel İstatistik Metodlar. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları. Yayın No: 121. 623 s.
• Zengin, M. & Mutlu, C. (2000). Marmara Denizindeki Balıkçılığın Son Durumu ve Stokların Geleceğine İlişkin Öneriler, Bildiriler, Marmara Denizi 2000 Sempozyumu, 11-12 Kasım, TUDAV Yay. No: 5, İstanbul, s: 411-425.
• Zengin, M., Güngör, H., Güngör, G., Demirkol, C., İnceoğlu, H., Düz, G., Benli, K., Dağtekin, M. & Kocabaş, E. (2011). Marmara Denizi Balıkçılığının Sosyo-Ekonomik Yapısı ve Yönetim Stratejilerinin Belirlenmesi Projesi (MARBAL), Proje No: TAGEM HAYSÜD/2008/09/04/01. Proje Sonuç Raporu, Trabzon Su Ürünleri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü.
• Zengin, M. (2012). Marmara Denizi’ndeki Ticari Balıkçılık Kaynakları ve Bu Kaynakların Yönetim Stratejileri. Marmara Denizi Balıkçılığı: Kaynakların Yönetimi, Sektörel Sorunlar ve Gelecek için Stratejiler Paneli. 02 Ekim 2010, Silivri, İstanbul. Bildiriler Kitabı, Silivri Belediyesi, Trabzon SÜMAE, s:21-33.