A REVIEW REGARDING TO THE LEGAL STATUS OF SYRIANS IN TURKEY

Year 2017, Volume: 4 Issue: 7, 43 - 66, 01.07.2017

Lâle Ayhan İzmirli

Abstract

Turkey face with a mass influx from Syria since 2011. When we look to the current statistical data, the large part of the Syrians, who left his/her country, are in Turkey in the present situation. Various notions are used, such as “refugee”, “asylum seeker”, “displaced person”, “forced immigrant”, in order to indicate approximately 3 million Syrians in Turkey. While there’s no uniformity on these notions, in actual fact, mostly these notions are not reflect the legal status of Syrians in Turkey. Using different notions not only cause contraction in terms, but also generate question marks regarding their rights and obligations in Turkey. This is because the legal results of these notions such as refugee, asylum seeker, temporary protection are largely different from each other. Thereby their rights differ depending on their legal status in Turkey. In this study, those notions will be clarified, then the criteria of those notions will be explained, and lastly we will make a remark in general.

Keywords

Refugee, Asylum Seeker, Syrians, Temporary Protection, International Cooperation

TÜRKİYE’DEKİ SURİYELİLERİN HUKUKİ DURUMUNA İLİŞKİN BİR DEĞERLENDİRME

Abstract

Türkiye 2011 yılında itibaren Suriye’den gelen kitlesel göç akımlarıyla karşı karşıya bulunmaktadır. Eldeki istatistiki veriler incelendiğinde, 2011 yılından sonra ülkesini terk eden Suriyelilerin önemli bölümünün Türkiye’de bulunduğu görülmektedir. Türkiye’deki yaklaşık 3 milyon Suriyeliyi belirtmek üzere “mülteci”, “sığınmacı”, “yerinden edilmiş kişiler”, “zorunlu göçmen” gibi kavramlar kullanılmaktadır. Bu kişilerin hukuki durumuna ilişkin olarak kullanılan kavramlarda yeknesaklık bulunmadığı gibi, özellikle medyada ve bir çok resmi makam nezdinde kullanılan kavramlar Suriye’den Türkiye’ye gelenlerin hukuki statüsünü doğru olarak belirleyememektedir. Farklı kavramlar kullanılması hem kavram kargaşasına yol açmakta, hem de bu kişilerin Türkiye’de sahip olacakları haklar ve yükümlülükler noktasında soru işaretleri doğurmaktadır. Zira mülteci, sığınmacı, geçici koruma statüsü sahibi gibi kavramların her birisine bağlanan hukuki sonuçlar birbirinden çok farklıdır. Dolayısıyla kişinin hangi hukuki durumda bulunduğuna bağlı olarak, Türkiye’de sahip olacağı haklar da farklılaşacaktır. Çalışmada öncelikle Türk hukuku çerçevesinde konuyla ilgili kavramlar kısaca açıklanacak, daha sonra ilgili kavramların hangi kriterlerle belirleneceği üzerinde durulacak ve nihayetinde konuyla ilgili genel bir değerlendirme yapılacaktır

Keywords

Mülteci, Sığınmacı, Suriyeliler, Geçici Koruma, Uluslararası İşbirliği

References

• AFAD, Türkiye’deki Suriyeli Sığınmacılar, 2013 Saha Araştırması Sonuçları, AFAD, https://www.afad.gov.tr/upload/Node/3925/xfiles/syrian-refugees-in-turkey- 2013_baski_30_12_2013_tr.pdf, Erişim tarihi: 13.04.2017. Erişim adresi
• AITA, Samir: “Syria: Aspirations and Fragmentations”, Arab Spring: Negotiating in the Shadow of the Intifadat, Ed: I. William ZARTMAN, University of Georgia Press, 2015, ss.291-331
• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü: Avrupa’da Geçici Koruma Rejimi Örnekleri, Aralık 2015.
• BBC,”Suriyeli Mülteciler Dosyası: Misafirlik Uzadı mı?”, Haz. Selin Girit, http://www.bbc.com/turkce/haberler/2015/10/151005_suriyeli_multeciler, Erişim tarihi: 10.4.2017.
• AKÇABAY, Ceren: “Mülteciler ve Hukuk Politikası: Suriyeli Sığınmacılara Tanınan Geçici Koruma”, Diskar, ss.126-133, Erişim adresi: http://disk.org.tr/wp- content/uploads/2016/07/cerenakcabay.pdf, Erişim tarihi: 10.4.2017.
• CASTILLO, Manuel Angel/HATHAWAY, James C.: ‘‘Temporary Protection’’, Refugee, Vol.15, No.1, January 1996, ss.10-11.
• ÇELİKEL, Aysel: Yabancılar Hukuku, 23. Bası, Beta Yayınevi, 2017.
• ÇİÇEKLİ, Bülent: Yabancılar ve Mülteci Hukuku, 6.Bası, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2016.
• ÇÖRTOĞLU KOCA, Sema/KAVŞAT, F.Candan: “Geçici Koruma Yönetmeliği Uyarınca Geçici Koruma Kararının Kapsamı, Alınması ve Sona Ermesi”, Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2015, 1(1), ss.329-366, s.329, http://hukuk2.baskent.edu.tr/dergi/arsiv/sayi-1/8.semaçörtoğlu-candankavşat.pdf, Erişim tarihi:11.4.2017.
• DABASHI, Hamid: The Arab Spring: The End of Postcolonialism, Zed Books, London, 2012.
• DİNÇER, Osman Bahadır/FEDERICI, Vittoria/FERRIS, Elizabeth/KARACA, Sema/KİRİŞÇİ, Kemal/ÖZMENEK ÇARMIKLI, Elif: Suriyeli Mülteciler Krizi ve Türkiye: Sonu Gelmeyen Misafirlik, Brookings Enstitüsü, Kasım 2013.
• DİZMAN, Ali Osman: “Geçici Koruma Politikası ve Türkiye’ye Sığınan Suriyeliler”, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı, Değerlendirme Notu, Ağustos 2012, Erişim adresi: http://www.tepav.org.tr/upload/files/1346221434- 0.Gecici_Koruma_Politikasi_ve_Turkiye_ye_Siginan_Suriyeliler.pdf, Erişim tarihi: 10.4.2017.
• DOĞAN, Vahit: Türk Yabancılar Hukuku, Savaş Yayınevi, Ankara, 2016.
• DURIEUX, Jean-François / McADAM, Jane: ‘‘Non-Refoulement Through Time: The Case for a Derogation Clause to the Refugee Convention in Mass Influx Emergencies, International Journal of Refugee Law, Vol.16, no 1, 2004, ss.4-24.
• EDWARDS, Alice: “Temporary Protection, Derogation and the 1951 Refugee Convention”, Melbourne Journal of International Law, Vol.13, 2012, ss.1.-41.
• EKŞİ, Nuray: Yabancılar ve Uluslararası Koruma Hukuku, 4. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul, 2016.
• ELÇİN, Doğa: ‘‘Türkiye’de Bulunan Suriyelilere Uygulanan Geçici Koruma Statüsü 2001/55 sayılı Avrupa Konseyi Yönergesi ile Geçici Koruma Yönetmeliği Arasındaki Benzerlik ve Farklılıklar’’, TBB Dergisi 2016 (124), ss.9-80
• ERDOĞAN, Murat/ÜNVER, Can: Türk İş Dünyasının Türkiye’deki Suriyeliler Konusundaki Görüş, Beklenti ve Önerileri, TİSK, 2015
• GHANEM, Hafez: The Arab Spring: Five Years Later, Toward Greater Inclusiveness Vol.1, Brookings Institutions Press, 2016.
• Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, “Geçici Korumanın Unsurları”, Erişim adresi: http://www.goc.gov.tr/icerik6/gecici-korumanin-unsurlari_409_558_1095_icerik, Erişim tarihi: 11.4.2017.
• GRAHL-MADSEN, Atle: Territorial Asylum, Almqvist&Wiksell International, Stockholm, Sweden, 1980.
• HALİLOĞLU, Naciye Betül: “Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Konumu”, UYP-Refugee https://uyprefugeeproject.wordpress.com/2016/10/23/turkiyedeki-suriyelilerin- hukuki-konumu/, Erişim tarihi: 8.4.2017. Erişim adresi
• HUGO: Türkiye’deki Suriyeliler: Toplumsal Kabul ve Uyum Araştırması, Hacettepe Üniversitesi HUGO Yayınları, Aralık 2014.
• KAP, Derya: “Suriyeli Mülteciler: Türkiye’nin Müstakbel Vatandaşları”, Akademik Perspektif, Aralık 2014, ss.30-35.
• KERBER, K: ‘‘The Temporary Protection Directive’’, European Journal of Migration and Law, no: 4, 2002, ss.193-214.
• KILIÇ, Taner: ‘‘Türkiye’de Mültecilerin Hukuki Durumu, Uyum Meselesi’’, Suriyeli Göçmenlerin Sorunları Çalıştayı Sonuç Raporu, Mersin Üniversitesi Bölgesel İzleme Uygulama Araştırma Merkezi, Mersin, 2014, ss.7-25, Erişim adresi: biamer.mersin,edu.tr/raporlar/suriyeliler.pdf, Erişim tarihi: 11.04.2017.
• KULA, Cansu: “Uluslararası Belgelerle İltica Hukuku ve Ülkemizdeki Suriyelilerin Hukuki Statüsü”, Hukuk Gündemi, 2015/2, ss.42-54, s.49
• LAUTERPACHT, Sir Elihu/BETHLEHEM, Daniel: ‘‘The Scope and Content of the http://www.unhcr.org/419c75ce4.pdf, Erişim tarihi: 13.04.2017. of
• Non-Refoulement: Opinion’’, Erişim adresi
• MANDAL, Ruma: Protection Mechanism Outside of the 1951 Convention (“Complementary Protection”), UNHCR Legal and Protection Policy Research Series, 2005, Erişim Adresi: http://www.unhcr.org/protection/globalconsult/435df0aa2/9- protection-mechanisms-outside-1951-convention-complementary-protection.html, Erişim tarihi: 06.04.2017.
• ÖZKAN, Işıl: Göç, Sığınma ve İltica Hukuku, 2.Baskı, Seçkin Yayıncılık, İzmir, 2017.
• PARMAKSIZOĞU, Zeynep Gönenç: “Türkiye’deki Suriyeli Sığınmacıların Hukuki http://www.sosyaldemokratdergi.org/?p=2036, Erişim tarihi: 8.04.2017. Sosyal Demokrat Dergi, Erişim Adresi
• SARAÇLI, Murat: Uluslararası Hukukta Yerinden Edilmiş Kişiler, Adalet Yayınevi, Ankara, 2011.
• SDAM (Strateji Düşünce ve Analiz Merkezi), Türkiye’de Suriyeli Mültecilerin Hukuksal http://www.stratejidusunce.org/Detay/Haber/979/turkiyede-suriyeli-multecilerin- hukuksal-statu-problemi.aspx, Erişim tarihi: 21.03.2017. Erişim adresi
• ŞAHİN, Okan: “Suriyeli Mültecilerin Hukuki Durumu ve Toplumumuza Etkileri”, Erişim adresi: http://www.stratejikortak.com/2016/04/suriyelilerin-hukuki- durumu.html, Erişim tarihi: 8.4.2017.
• TOPAL, Ahmet Hamdi: “Geçici Koruma Yönetmeliği ve Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Statüsü”, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 2 (1), Bahar 2015, ss.5-22. UNHCR, Gerçekler & http://www.unhcr.org/turkey/uploads/root/tr(64).pdf, Erişim tarihi: 06.04.2017. Rakamlar, Erişim adresi
• UNHCR, Protection of Refugees in Mass Influx Situations: Overall Protection Framework, http://www.unhcr.org/protection/globalconsult/3ae68f3c24/protection-refugees-mass- influx-situations-overall-protection-framework.html, Erişim tarihi: 18.04.2017. (Mass Influx) 2001, Erişim adresi: UNHCR, Syrian Refugees http://data.unhcr.org/syrianrefugees/regional.php, Erişim tarihi: 30.03.2017. Response, Erişim adresi
• UNHCR, Guidelines on Temporaray Protection or Stay Arrangements, 2014, Erişim temporary-protection-stay-arrangements.html, Erişim tarihi: 18.04.2017. (Temporary Protection)
• http://www.unhcr.org/protection/expert/5304b71c9/guidelines
• UNHCR, Mechanisms of International Cooperation to Share Responsibilities and Burdens in Mass Influx Situations, Global Consultations on International Protection, 19 February 2001, Erişim adresi: http://www.unhcr.org/56fa38986.pdf, Erişim tarihi: 19.04.2017. (International Cooperation)
• Vatan Gazetesi, ‘‘Suriye’de İnsani Yardıma İhtiyacı Olanların Sayısı 13.5 Milyona Ulaştı’’, Erişim adresi: http://www.gazetevatan.com/-suriye-de-insani- yardima-ihtiyaci-olanlarin-sayisi-13-5-milyona-ulasti--878233-gundem/, Erişim tarihi: 30.03.2017.
• WHITTAKER, David J.: Asylum Seekers and Refugees in the Contemporary World, Routhledge, 2006.
• WILSON, Gary/PANARA, Carlo (Eds.): The Arab Spring: New Patterns for Democracy and International Law, Nijhoff Publishers, Boston, 2013. İnternet Siteleri www.afad.gov.tr www.goc.gov.tr www.mevzuat.gov.tr
• www.resmigazete.gov.tr
• www.syrianrefugees.eu www.unhcr.org