COVİD 19’UN ÇEVRESEL GÜVENLİK BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Year 2022, Volume: 9 Issue: 2, 238 - 255, 30.04.2022

Sonay Şahin

Abstract

2019 yılının sonunda başlayan ve hala devam eden Covid 19 salgını, tüm dünyada yaklaşık 5 milyon kişinin ölmesine neden olmuş, küresel, bölgesel ve yerel düzeyde beklenmedik toplumsal ve ekonomik krizleri tetiklemektedir. Bu durum işsizlik, yoksulluk ile yaşam kalitesinin azalması, ölüm ve hastalık endişesi, salgın karantinalarının getirdiği psikolojik baskı altında sosyal ve politik çatışma riskini oluşmaktadır. Dolayısıyla Çin’de başlayan ve tüm dünyayı etkisi altına alan covid 19 salgını, bir sağlık sorunu olduğu kadar, birçok açıdan ele alınması gereken ayrıca bir güvenlik konusu olarak karşımıza çıkmaktadır. Kaynağı hala belirlenememiştir. Ancak bazı araştırmacılar tarafından insanlığın varoluşundan bu yana görülen salgın hastalıklarının çoğunun temelinde olduğu gibi bu salgının çevresel faktörlerden kaynaklandığı dillendirilmektedir.
Yüzyıllar boyunca çevresel varlıkların sürdürülemez, ölçüsüz kullanımından ve kaynak çatışmasından dolayı dünya, son yıllarda birçok çevresel sorun ile karşı karşıya kalmıştır. Çevre felaketleri, biyoçeşitliliğin azalması, iklim değişikliği, terör, mülteci, kıtlık ve salgın hastalıklar vs. gibi tek devletin baş edemeyeceği ve her biri bir güvenlik tehdidi olan bu sorunlar güvenlik literatüründe çevresel güvenlik kavramı risk ve tehditleri olarak değerlendirilmektedir. Covid 19 salgınını çevresel güvenlik bağlamında neden olabilecek çevresel faktörlerin araştırılması, salgının getirdiği ekonomik, sosyal, politik tehditlerin belirlenmesi, bu hususta politikalar üretilmesi ve gelecekte yaşanabilecek pandemilerde alınacak önlemler için önem arz etmektedir.
Bu çalışmada covid 19 örneğinde salgın hastalıkların çevresel güvenlik risk ve tehditleri bağlamında çevre ile ilişkisi ve muhtemel sonuçları dolaylı ve alıntısal araştırma yöntemi ile incelenmiştir.

Keywords

salgın, covid 19, çevresel güvenlik, tehdit

References

• Atasoy, Sevilay, Bu mücadele bir genetik dedektiflik öyküsüdür https://npistanbul.com/koronavirus/prof-dr-sevil-atasoy-bu-mucadele-bir-genetik-dedektiflik-oykusudur, (Erişim Tarihi: 16.11.2021).
• Bakan Selahaddin, Şahin, Sonay, “Uluslararası Güvenlik Yaklaşımlarının Tarihsel Dönüşümü ve Yeni Tehditler”, The Journal of Internatıonal Lingual Social and Educational, Sciences, Cilt: 4, Sayı: 2, 2018.
• Bozoğlu, Baran (2020), Kovid-19 salgını ve Çevre İlişkisi, Kovid-19 salgını ve çevre ilişkisi | Independent Türkçe (indyturk.com), (Erişim Tarihi: 16.11.2021).
• Briggs, Helen, (2020), Koronavirüs- Bilim insanlarından uyarı: 'Yeni salgınlar bir çevre sorunu, salgınlara doğanın istismarı yol açıyor, https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-52221197.
• Çetinkaya, Şeref, (2012-2103), “Güvenlik Algılaması ve Uluslararası İlişkiler Teorilerinin Güvenliğe Bakış Açıları”, 21. Yüzyılda Sosyal Bilimler, S. 2, s. 241-260, (Aralık, Ocak Şubat).
• Dedeoğlu, Beril, (2008), Uluslararası Güvenlik ve Strateji, Yeni Yüzyıl Yayınları, İstanbul.
• Dıamond, Jared, Tüfek, Mikrop ve Çelik, TÜBİTAK Popüler Bilim Yayınları, Ankara, 2010.
• Espejo, Winfred, José E. Celis, Gustavo Chiang, Paulina Bahamonde, (2020), Environment and COVID-19: Pollutants, impacts, dissemination, management and recommendations for facing future epidemic threats, Science of the Total Environment 747 (2020) 141314.
• İkinci, Murat, (2020), Covid-19 Sonrası Güvenlik ve Yeni Savunma Algısı, Kriter Dergisi,https://kriterdergi.com/dosya-insani-guvenlik/covid-19-sonrasi-guvenlik-ve-yeni-savunma-algisi, (Erişim Tarihi: 17.11.2021).
• Kızılsümer, Deniz Özer, Çok Taraflı Çevre Sözleşmeleri, Usak Yayn.,2009, Ankara.
• Küçükşahin, Hüseyin, (2006), “Güvenlik Bağlamında Risk ve Tehdit Kavramları Arasındaki Farklar Nelerdir ve Nasıl Belirlenmelidir?”, Stratejik Araştırmalar Enstitüsü, Güvenlik Stratejileri Dergisi, Yıl: 2, S. 4, s.7-10.
• Mesjasz, Czeslaw, (2004), “Securıty as an Analytıcal Concept”, Paper presented at the 5th Pan-European conference on International Relations, in The Hague, 9-11 September 2004, Cracow Unıversity of economics, Cracow, Poland.
• Nar, Mehmet Şükrü, (2020), “Covıd-19 Salgını ve Dönüşümün Etkisi: Şimdi ve Sonrası”, 4 (7): 363- 382. Özdemir, İbrahim, “Çevre Sorunlarının Antroposentrîk Karakteri”, Felsefe Dünyası Dergisi,1998, Sayı:27:68-80.
• Uğurlu, Örgen, (2009), “Türkiye’de Çevresel Güvenlik Bağlamında Sürdürülebilir Enerji Politikaları”, Örgün Yayınevi, Bilim Dizisi, İstanbul.
• Tezel, Mustafa, (2020) Covıd-19 Pandemisinden Öğrendiklerimiz, Gelecek Öngörüleri ve Yarının Planlanması, Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği, TÜSAD Kitapları, İstanbul.
• Tan, irfan, (2020), Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Platformu-SD Desrgisi, Sayı.56., https://www.sdplatform.com/Dergi/1343/COVID-19-pandemisi-biyolojik-savas-mi.aspx, (Erişim Tarihi: 17.11.2021).
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Dünya Ekonomisindeki Son Gelişmeler Bülteni, Ekonomik Modelleme ve Konjontür Değerlendirme Genel Müdürlüğü, 2021(Ocak-Mart),
• Tolunay, Doğanay, (2020), Salgın Hastalıklar, Ekosistem Tahribatları ve İklim Değişikliği ile İlişkili mi? https://www.iklimhaber.org/salgin-hastaliklar-ekosistem-tahribatlari-ve-iklim-degisikligi-ile-iliskili-mi/.(ErişimTarihi: 16.11.2021).
• Tuna, Gülgün, Küresel Ekonomik, Ekolojik ve Sosyal Tehditler: Yeni Güvenlik, Nobel Yay. Dağt., Ankara,2003.
• Ünay, Sadık, (2020), Pandemi Sonrası Dünya Ve Ekonominin Geleceği, https://www.aa.com.tr/tr/analiz/pandemi-sonrasi-dunya-ve-ekonominin-gelecegi/1898368, (Erişim Tarihi: 17.11.2021).
• Wolfers, Arnold, (1952), “National Security" as an Ambiguous Symbol Political Science Quarterly, Vol. 67, No. 4., pp. 481-502.
• http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_yanlis&view=yanlis&kelimez=381, (Erişim Tarihi: 21.08.2014).
• https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL, Erişim Tarihi: (15.11.2021).
• https://www.env-health.org/wp-content/uploads/2021/01/Tek-Saglik-Bilgi-Notu.pdf, (Erişim Tarihi: 16.11.2021).
• https://www.biyologlar.com/biyolojik-silahlarin-tarihcesi, (Erişim Tarihi: 16.11.2021).
• https://www.dw.com/tr/rapor-vir%C3%BCs-biyolojik-silah-olarak-geli%C5%9Ftirilmedi/a-59012246, (Erişim Tarihi: 17.11.2021).