Türkiye’nin İleri Yaş Sağlık Turizmi Alanındaki Avantajlarının Değerlendirilmesi

Year 2025, Volume: 36 Issue: 1, 1 - 13

Yeter Uslu , Erman Gedikli , Emre Yılmaz , Serra Aygın , Ebrar Özyalvaç

https://doi.org/10.17123/atad.1450735

Abstract

Bu çalışmada, Türkiye’nin ileri yaş sağlık turizminde küresel pazardaki gelişimini desteklemek ve pazar payını artırmak için çözüm önerilerinin sunulması hedeflenmektedir. Bu doğrultuda, Türkiye’nin bu alandaki öne çıkan avantajlarını belirleyip, bu avantajların önem derecelerini sıralanması amaçlanmıştır. Alanyazın tarandığında Türkiye’nin ileri yaş sağlık turizminde avantajları arasında sayılabilecek vize kolaylığı, coğrafi konum, ulaşım altyapısı, uygun iklimsel koşullar, bekleme sürelerinin kısa olması, kültürel miras ve doğal güzellikler, nitelikli hekim ve diğer sağlık personeli, sağlık tesislerindeki yüksek sağlık teknoloji imkanları, düşük maliyetli tanı ve tedavilerin uygulanabilmesi, bütünleşik tedavi hizmetlerinin sunulabilmesi ve sigorta ile hastaların güvence altına alınması olmak üzere toplam 11 kriter belirlenmiştir. Sağlık yönetimi ve/veya sağlık turizmi alanında en az 10 yıllık deneyime sahip farklı meslek gruplarından altı uzmanın değerlendirmesi alınmıştır. SWARA (Step-Wise Weight Assessment Ratio Analysis) tekniği analizi sonuçlarına göre; kriterlerin en önemli olanları sırasıyla %16’lık ağırlık ile “kalifiye hekim ve diğer sağlık personeli”, %14’lük ağırlık ile “bütünleşik tedavi hizmetlerinin sunulabilmesi” ve %13’lük ağırlık ile “düşük maliyetli tanı ve tedavilerin uygulanabilmesi” olarak tespit edilmiştir. En düşük öneme sahip kriter ise %4 ağırlıkla “ülke içi ulaşım altyapısı”dır.

Keywords

İleri yaş sağlık turizmi, SWARA, Türkiye

Evaluation of Türkiye’s Advantages in the Field of Elderly Age Health Tourism

Abstract

The aim of this study is to provide solutions to support Türkiye’s development in the global market of elderly health tourism and to increase its market share. The aim of this study is the identification of Turkey’s outstan- ding advantages in this field and the ranking of their importance. When the literature was reviewed, a total of 11 criteria were identified, including ease of visa, geographical location, transportation infrastructure, favo- rable climatic conditions, short waiting times, cultural heritage and natural beauties, qualified physicians and other healthcare personnel, high health technology opportunities in healthcare facilities, low-cost diagnosis and treatment, integrated treatment services, and insurance to secure patients. Six people with at least ten years of experience in health management and/or health tourism were included in the evaluation. According to the results of the SWARA technique, the most prioritized criteria are “qualified physicians and other healt- hcare personnel” with a weight of 16%, “ability to provide integrated treatment services” with a weight of 14% and “ability to apply low-cost diagnosis and treatments” with a weight of 13%. The criterion with the lowest priority is “in-country transportation infrastructure” with a weight of 4%.

Keywords

Elderly health tourism, SWARA, Türkiye

References

• Ağaoğlu, F. O., Karagöz, N. ve Zabun, S. (2019). Sağlık Turizmi Uygulamaları ve Türkiye’ye Getirilerine İlişkin Bir Değerlendirme, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20 (2): 428-450.
• Akbolat, M. ve Deniz, N. G. (2017). Türkiye’de Medikal Turizmin Gelişimi ve Bazı Ülkelerle Karşılaştırılması, Uluslararası Global Turizm Araştırmaları Dergisi, 1 (2): 123-139.
• Aktepe, C. (2013). Sağlık Turizminde Yeni Fırsatlar ve Türkiye’de Yerleşik Sağlık İşletmelerinin Pazarlama Çabaları, İşletme Araştırmaları Dergisi, 5 (1): 170-188.
• Araja, D., Krumina, A., Berkis, U., Nora-Krukle, Z. ve Murovska, M. (2023). Integrative Approach as a Dormant Element of Integrated Healthcare. International Journal of Integrated Care, 23(S1): 760.
• Aslanova, K. (2013). Türkiye’de Sağlık Turizmi ve Sağlık Turizmi Hukuku, Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 3 (3): 129-145.
• Aydemir, E. ve Şahin, Y. (2019). Evaluation of Healthcare Service Quality Factors Using Grey Relational Analysis in a Dialysis Center, Grey Systems: Theory And Application, 9 (4): 432-448.
• Aydın, O. (2012). Türkiye'de Alternatif Bir Turizm; Sağlık Turizmi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2012 (2): 91-96.
• Başol, R. Ö. (2019). Türkiye ve AB Ülkelerinde Yaşlı Nüfusun Görünümü, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (37): 35-46.
• Bayar, K. (2019). Dünya’da ve Türkiye’de Sağlık Turizminin Önemi ve Gelişimi: Antalya Yöresi Araştırması (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Antalya: Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bektaş, G. ve Şimşek, F. (2016). İleri Yaş Sağlık Turizminde Mobil Sağlık Hizmetlerinin Önemi, Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 3 (4): 179-185.
• Bostan, I., Roman, T., Lazar, C. ve Manolica, A. (2016). The Current Trends and Opportunities in the Industry of Medikal Turizm, Revista de Turism-Studi si Cercetari in Turism, (22): 58-63.
• Bulgan, G. (2015). Dünyada ve Türkiye’de Engelli Turizmi ile İlgili Yapılan Çalışmalar, Akademik Bakış Dergisi, 50: 102-125.
• Büyüközkan, G., Mukul, E. ve Kongar, E. (2021). Health Tourism Strategy Selection via SWOT Analysis and Integrated Hesitant Fuzzy Linguistic AHP-MABAC Approach, Socio-Economic Planning Sciences, 74: 100929.
• Camara, A. ve Develi, E. İ. (2023). Türkiye'den Sağlık Hizmeti Alan Yabancıların Hizmet Alma ve Araştırma Süreçlerindeki Tercih Etme Motivasyonları Hakkında Derinlemesine Görüşme, İstanbul Ticaret Üniversitesi Dış Ticaret Dergisi, 1(4): 90-111.
• Campbell, S., Greenwood, M., Prior, S., Shearer, T., Walkem, K., Young, S., Bywaters ve Walker, K. (2020). Purposive Sampling: Complex or Simple? Research Case Examples, Journal of Research in Nursing, 25(8): 652-661.
• Candan, G. ve Toklu, M.C. (2021). Determining Solar Power Plant Location Using Hesitant Fuzzy AHP Method, Alphanumeric Journal, 9 (1): 25-34.
• Çolakoğlu, Ü. (2023). Sağlık Turizminde Müşteri Tatmininin Elektronik Kulaktan Kulağa Pazarlama (E-Wom) ve Tekrar Ziyaret Etme Niyetine Etkisi; Kuşadası’nda Bulunan Yerli ve Yabancı Turistler Üzerine Bir Araştırma (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Dalkıran, G. B. (2017). Bir Sağlık Turizmi Destinasyonu Olarak Trakya Bölgesi, Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 6 (4): 162-178.
• Demir Uslu, Y., Gedikli, E., Yılmaz E., Özbey, Y. ve Çakmak, I. (2024). Determining Risk Management Priorities and Suggesting Strategies in the Management of Family Health Centres, TJFMPC, 18 (2): 181-7.
• Demir Uslu, Y., Kedikli, E., Yılmaz, E., Çiçek, A., Karataş, M. ve Aydin, S. (2021). Türkiye’nin Sağlık Turizmi Pazar Payını Arttırıcı Stratejilerin Bulanık AHP Yöntemi Kullanılarak Geliştirilmesi, Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 10 (2):159-171.
• Demir Uslu, Y., Yılmaz Alarçin, E. Yılmaz, E. ve Gedikli, E. (2022). Türk Sağlık Sisteminin Markalaşmasına Stratejik Bir Bakış, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (23): 207-225.
• Demirci, Ç. (2018). Sağlık Turizminde Algılanan Değerin Müşteri Tatmini ve Sadakatine Etkisi: Sağlık Turistlerine Yönelik Bir Araştırma (Basılmamış Doktora Tezi). Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Desai, M. M., Zhang, P. ve Hennessy, C. H. (1999). Surveillance for Morbidity and Mortality Among Older Adults—United States, 1995–1996, Morbidity and Mortality Weekly Report: Cdc Surveillance Summaries, 7-25.
• Durak, İ., Yıldız, M.S., Olgaç Akar, Y. ve Yemenici A.D. (2017). Warehouse Site Selection in Retail Sector: Application AHP (Analytical Hierarchy Process) and VIKOR Methods, International Journal of Business and Management Invention (IJBMI), 6 (12): 65- 73.
• Edinsel, S. ve Adıgüzel, O. (2014). Türkiye’nin Sağlık Turizmi Açısından Son Beş Yıldaki Dünya Ülkeleri İçindeki Konumu ve Gelişmeleri, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2): 167-190.
• Efesoy, C. (2023). Dünyada 2050'de 6 kişiden 1'i, 65 yaş üstü olacak, Anadolu Ajansı, https://www.aa.com.tr/tr/yasam/dunyada-2050de-6-kisiden-1i-65-yas-ustu-olacak/3004522 Erişim Tarihi: 06.02.2024.
• Göçer, İ. ve Aydın, N. (2016) Türkiye’de Sağlık Değişkenlerinin Turizm Gelirine Etkisi: Çoklu Yapısal Kırılmalı Bir Analiz, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1): 777-800
• Gu, X., Hunt, C. A., Jia, X. ve Niu, L. (2022). Evaluating Nature-Based Tourism Destination Attractiveness with a Fuzzy-AHP Approach, Sustainability, 14 (13): 7584.
• Haddad, A., Skelton-Macedo, M., Abdala, V., Bavaresco, C., Mengehel, D., Abdala, C. ve Harzheim, E. (2015). Formative Second Opinion: Qualifying Health Professionals for the Unified Health System Through the Brazilian Telehealth Program, Telemedicine Journal and E-Health, 21(2): 138-142.
• Hashemkhani Zolfani, S. ve Bahrami, M. (2014). Investment Prioritizing in High Tech Industries Based on Swara-Copras Approach, Technological and Economic Development of Economy, 20 (3): 534-553.
• Hashemkhani Zolfani, S. ve Saparauskas, J. (2013). New Application of SWARA Method in Prioritizing Sustainability Assessment Indicators of Energy System [SWARA Metodo Taikymas Nustatant Energetikos Sistemos Darnos Prioritetinius Rodiklius], Engineering Economics, 24(5): 408-414.
• Hashemkhani Zolfani, S., Aghdaie, M. H., Derakhti, A., Zavadskas, E. K. ve Morshed Varzandeh, M. H. (2013). Decision Making On Business Issues With Foresight Perspective: An Application of New Hybrid Mcdm Model in Shopping Mall Locating, Expert Systems With Applications, 40 (17): 7111-7121.
• Hashemkhani Zolfani, S., Salimi, J., Maknoon, R. ve Simona, K. (2015). Technology Foresight about R&D Projects Selection, Application of SWARA Method at the Policy Making Level, Engineering Economics, 26 (5): 571-580.
• Hashemkhani Zolfani, S., Yazdani, M. ve Kazimieras Zavadskas, E. (2018). An Extended Stepwise Weight Assessment Ratio Analysis (Swara) Method for Improving Criteria Prioritization Process, Soft Computing, (22): 7399-7405.
• Hu, M. ve Su, F. (2023). Blockchain-Enabled Cross-Chain Collaboration Model for Elderly Health Information from a Whole Process Perspective, Frontiers in Public Health, 11: 1081539.
• Hu, Y., ve Ritchie, J. B. (1993). Measuring Destination Attractiveness: A Contextual Approach, Journal of Travel Research, 32 (2): 25-34.
• Işık, A. T. ve Adalı, E. A. (2016). A New Integrated Decision Making Approach Based on SWARA and Ocra Methods for the Hotel Selection Problem, International Journal of Advanced Operations Management, 8(2): 140-151.
• İlban, M. O., Uğuz, S. Ç., Bezirgân, M., Pekbay, K. N. ve Liceli, M. T. (2019). Burhaniye Turizmi 2023 Stratejileri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Kedikli, E., Yılmaz, E., Demir Uslu, Y. ve Yiğit, P. (2021). Developing Strategies for Hospitals from Patient and Personnel Perspective with DEMATEL. İçinde; H. Dinçer ve S. Yüksel (Editörler) Management Strategies to Survive in a Competitive Environment (ss. 1-15). Springer Cham.
• Keršulienė, V., Zavadskas, E. K. ve Turskis, Z. (2010). Selection of Rational Dispute Resolution Method by Applying New Step‐Wise Weight Assessment Ratio Analysis (SWARA), Journal of Business Economics and Management, 11(2): 243-258.
• Kızıl, F. ve Gürbüz, F. (2022). Bireysel Müşteriler İçin İ̇nternet Hizmeti Sağlayıcısının ve İnternet Paketi Seçiminin Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri ile Belirlenmesi, Bilişim Teknolojileri Dergisi, 15 (2): 119-137.
• Kirkwood, T. A. (2008). Systematic Look at an Old Problem, Nature, 451: 644–647.
• Körükcü, Ö. ve Kabukcuoğlu, K. (2021). Health Promotion Among Home-Dwelling Elderly Individuals in Turkey. İçinde; G. Haugan ve M. Eriksson (Editörler) Health Promotion in Health Care–Vital Theories and Research (ss. 313-327). Gewerbestrasse: Springer.
• Kutsal, Y. G. (2012, 22-23 Eylül). Yaşlanan Dünya ve Yaşlanan İnsan, Birinci Basamak için Temel Geriatri. Ankara Tabip Odası 1. Basamak İçin Temel Geriatri Sempozyumu, Ankara.
• Lee, C. F., Huang, H. I. ve Yeh, H. R. (2010). Developing An Evaluation Model for Destination Attractiveness: Sustainable Forest Recreation Tourism in Taiwan, Journal of Sustainable Tourism, 18(6): 811-828.
• Liu, Y., Li, L., Miao, G., Yang, X., Wu, Y., Xu, Y., Gao, Y., Zhan, Y., Zhong, Y. ve Yang, S. (2022). Relationship between Children’s Intergenerational Emotional Support and Subjective Well-Being among Middle-Aged and Elderly People in China: The Mediation Role of the Sense of Social Fairness, International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(1), 389. https://doi.org/10.3390/ijerph19010389
• Ozan-Rafferty, M. E., Johnson, J. A., Shah, G. H. ve Kursun, A. (2014). In the Words of The Medical Tourist: An Analysis of Internet Narratives by Health Travelers to Turkey, Journal of Medical Internet Research, 16(2): e2694.
• Öcel, Y. ve Karaca, Ş. (2023). Sağlık Turizminde Kent Rekabetçiliği Öncüllerinin Elmas Modeli Kullanılarak İrdelenmesi, In Traders International Trade Academic Journal, 6(2): 174-200.
• Önel, C.B. ve Çetik, O. (2016). Bulanıp AHP ile Personel Seçimi ve Adana İlinde Uygulaması, Ç.Ü. Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 34 (5): 95-104.
• Öztürk, M. ve Bayat, M. (2011). Uluslararası Turizm Hareketlerinde Sağlık Turizminin Rolü ve Kalite Çalışmalarının Önemi Bir Literatür Çalışması, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1 (2): 135-156.
• Pirzada, N. (2022). The Expansion of Turkey’s Medical Tourism Industry, Voices in Bioethics, 8: 1-7.
• Rani, P., Mishra, A. R., Mardani, A., Cavallaro, F., Štreimikienė, D. ve Khan, S. A. R. (2020). Pythagorean Fuzzy SWARA–VIKOR Framework for Performance Evaluation of Solar Panel Selection. Sustainability, 12(10), 4278. https://doi.org/10.3390/su12104278
• Rodrigues M., Facchini L., Thumé E. ve Maia F. (2009). Gender and Incidence of Functional Disability in the Elderly: A Systematic Review, Cad. Saúde Pública, Rio De Janeiro, 25 (3): 464- 476.
• Sağ, I. ve Zengül, F. (2019). Why Medical Tourists Choose Turkey as a Medical Tourism Destination?, Journal of Hospitality and Tourism Insights, 2 (3): 296-306.
• Seçilmiş, C. (2011). Ziyaretçilerin Gözüyle Eskişehir Turizminin Gelişmesini Etkileyen Sorunlar, İşletme Araştırmaları Dergisi, 3 (3): 37-57.
• Shi, S. (2023). Spatial Matching Relationship Between Health Tourism Destinations and Population Aging in the Yangtze River Delta Urban Agglomeration, Environmental Research Communications, 5(9): 095001.
• Singh, R. ve Modgil, S. (2020). Supplier Selection Using SWARA and WASPAS – A Case Study of Indian Cement Industry, Measuring Business Excellence, 24 (2): 43-265.
• Soysal, A. (2017). Sağlık Turizmi̇: Tehdit ve Fırsatlar Bağlamında Türkiye Açısından Bir Durum Değerlendirmesi̇, Çatalhöyük Uluslararası Turizm ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, (2): 169-188.
• Stanujkić, D., Karabašević, D. ve Zavadskas, E. K. (2015). A Framework for the Selection of A Packaging Design Based on the SWARA Method, Engineering Economics, 26 (2). https://doi.org/10.5755/j01.ee.26.2.8820
• Şahin, Ö. U. ve Şahin, M. (2018). Türkiye'de Sağlık Turizminin Potansiyeli ve Geleceği: SWOT Analizi, Journal of Awareness, 3 (5): 287-300.
• Şak, Ü. N. (2021). Sağlık Turizmi ve Ekonomik Büyümede Asimetrik Etkiler: Türkiye Uygulaması, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 17 (3): 781-799.
• Şengül, H. ve Bulut, A. (2019). Sağlık Turizmi Çerçevesinde Türkiye’de Termal Turizm; Bir Swot Analizi Çalışması, Estüdam Halk Sağlığı Dergisi, 4 (1): 55-70.
• Tontuş, H. Ö. (2017). Sağlık Turizmi Nedir?, SATURK Yayınları, https://dosyamerkez.saglik.gov. tr/Eklenti/10944, 02pdf, Erişim Tarihi: 12.03.2024.
• Tontuş, H.Ö. (2019). Dünyada Sağlık Turizmi, SATURK, 14.
• Tontuş, H.Ö. (2022). Sağlık Turizminde Türkiye Vizyonu, SATURK, http://www.saturk.gov.tr/images/pdf/tyst/05.pdf , Erişim Tarihi: 29.02.2024.
• TÜBA. (2020). TÜBA Jeotermal Enerji Teknolojileri Raporu, Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları, TÜBA Raporları No:41.
• WHO. (2022). Ageing, World Health Organization, https://www.who.int/health-topics/ageing#tab=tab_1, Erişim Tarihi: 01.03.2024.
• Yalçın, B. (2013). Antalya İli Sağlık Turizmi Potansiyeli Araştırması (Basılmamış Doktora Tezi). Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yardan, E.D., Dikmetaş, H., Us, N.C. ve Yabana, B. (2014). Türkiye ve Dünya'da Sağlık Turizmi, Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 8 (2): 27-42.