Antalya’da 1930 Belediye Seçimleri Ve Yansımaları

Year 2018, Volume: 22 Issue: 2, 1075 - 1091, 25.06.2018

İhsan Sabri Balkaya

Abstract

1930 yılı Eylül
ayında başlayıp Ekim ayının yirmisinde tamamlanması planlanan belediye
seçimleri Türkiye Cumhuriyeti Tarihi açısından olduğu kadar Türk vatandaşları
içinde oldukça önemli bir yere sahiptir. Çünkü, bu seçim cumhuriyet tarihinde
iki partinin katıldığı ilk seçim olma özelliği taşımaktadır. Türk vatandaşları
1923’den itibaren ilk defa bir seçimde farklı bir partiye oy verme fırsatı
bulmuşlardır. Bu seçimi önemli kılan ikinci bir husus ise Türk kadının ilk defa
bu seçimlerde aday olma ve oy kullanma hakkına kavuşmuş olmasıdır. 1930
belediye seçimleri çok partili hayata geçiş denemelerinin ikinci adımını oluşturan
Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın tamda kurulma aşamasında gerçekleşmiştir. Bu
vesileyle 12 Ağustos 1930’da kurulan SCF daha 18 günlük bir parti iken bu
seçimlere katılma kararı almıştır. SCF bir taraftan ülke genelinde
teşkilatlanma çalışmalarını sürdürürken diğer taraftan da belediye seçimlerine
hazırlanmıştır. SCF ülkenin önemli şehirlerinden biri olan Antalya’da da
teşkilatlarını kurmuş ve belediye seçimlerine katılmıştır. Ülke genelinde olduğu gibi Antalya’da
da bu seçim sürecinde arzu edilmeyen olaylar ve gelişmeler yaşanmıştır. Bu çalışmada konu Ali
Fethi Okyar’ın özel arşivinde bulunan SCF'ye ait resmi arşiv belgelerine dayalı
olarak ele alınacaktır. Antalya ve çevresinde SCF ve CHF arasında seçimin nasıl
cereyan ettiği, özellikle Antalya’da vali, kaymakam, emniyet ve jandarma gibi
bürokratların nasıl hareket ettiklerini kayıt altına alan belgeler ışığında
değerlendirilecektir.

Keywords

Scf, Chf, Belediye Seçimleri, Antalya

References

• Serbest Cumhuriyet Fırkası Ali Fethi Okyar Özel Arşivi
• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi.
• İhsan Sabri BALKAYA, Serbest Cumhuriyet Fırkası Arşiv Belgelerine Göre 1930 Belediye Seçimleri, Güneş Vakfı Yayınları, 2006, Erzurum.
• T.C. Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü 28 Teşrinievvel 1927, Umumi Nüfus Tahriri Fasikül 1, Hüsnütabiat Matbaası Ankara 1929, s. 5-23
• Muhammet Güçlü,”Antalya’da Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın Faaliyetleri”, Ege Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Tarih İncelemeleri Dergisi, 1994, s.327-337.