Üretim, Dağıtım ve Tüketim Kavramlarının Öğretimine İlişkin Bir Eylem Araştırması

Year 2019, Volume: 23 Issue: 3, 1389 - 1406, 15.10.2019

İlker Dere , İbrahim Aktaşlı

Abstract

Bu çalışmanın amacı, üretim, dağıtım ve tüketim
kavramlarının öğretimine ilişkin yapılan etkinliklerin katkılarını ortaya
çıkarmaktır. Çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden eylem araştırması desenine
göre tasarlanmıştır. Amaçlı örnekleme yöntemine göre belirlenen çalışma
grubunda, Konya ilinde hizmet veren bir devlet ortaokulunda öğrenim gören 24
öğrenci yer almıştır. Çalışmanın verileri; ön bilgi değerlendirme ve son bilgi
değerlendirme formları ile ders video kayıtlarından toplanmıştır. Toplanan
veriler, içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırma sürecinde
öncelikle ön bilgi değerlendirme formu uygulanmış ve öğrencilerin kavramlar
hakkındaki bilgileri tespit edilmiştir. Daha sonra öğrencilerin eksik ya da
yanlış bilgileri dikkate alınarak, üretim, dağıtım ve tüketim ağı, edebi
ürünler ve kavram bulmacaları etkinlikleri yapılmıştır. Eylem araştırmasının
sonunda son bilgi değerlendirme formu uygulanmıştır. Araştırmanın sonuçları,
yapılan etkinliklerin öğrencilerin üretim, dağıtım ve tüketim kavramlarını daha
iyi öğrenmelerini ve kavram yanılgılarını gidermelerini sağladığını
göstermiştir.

Keywords

Sosyal bilgiler, kavram öğretimi

References

• Akdağ, Ş. (2010). İlköğretim 6. Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersi “Yeryüzünde Yaşam” Ünitesindeki Kavram Yanılgıları (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyonkarahisar: Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akengin, H. ve İbrahimoğlu, Z. (2010). "Sosyal Bilgiler Dersinde Karikatür Kullanımının Öğrencilerin Akademik Başarısına ve Derse İlişkin Görüşlerine Etkisi". Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 1-19.
• Akgün, İ. H. (2014). "Sosyal Bilgiler Dersi 7. Sınıf Kültür ve Miras Öğrenme Alanı Türk Tarihine Yolculuk Ünitesinde Geçen Kavramların Öğrenilme Düzeyi". Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(5),105-116.
• Akgün, İ. H. ve Arıkan, İ. (2015). "Altıncı Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersi Üretim, Dağıtım ve Tüketim Öğrenme Alanına Yönelik Akademik Başarılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi". Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(40), 11-518.
• Akşit, İ. ve Dinç E. (2015), "Sosyal Bilgiler Dersinde İskân Kavramının Öğretimi Üzerine Bir Eylem Araştırması". Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 78-87.
• Akyol-Gök, Ö. (2014). 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde, Ülkemizin Kaynakları Ünitesinde Kavram Haritası Tekniğinin Başarı, Tutum ve Kalıcılığa Etkisinin Belirlenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Baloğlu-Uğurlu, N. (2005). "İlköğretim 6. Sınıf Öğrencilerinin Dünya ve Evren Konusu İle İlgili Kavram Yanılgıları". Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 229-246.
• Baysen, E., Güneyli, A., ve Baysen, F. (2012). "Kavram Öğrenme-Öğretme ve Kavram Yanılgıları: Fen Bilgisi ve Türkçe Öğretimi Örneği". International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education (IJTASE), 1(2), 108-117.
• Bitlisli, N. (2014). 6. Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersi Yeryüzünde Yaşam Ünitesinde Geçen Coğrafî Kavramları Algılama Düzeyleri ve Kavram Yanılgıları (Bayburt Örneği). (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Giresun: Giresun Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Coştu, B., Karataş, F. Ö. ve Ayas, A. (2003). Kavram Öğretiminde Çalışma Yapraklarının Kullanılması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(14), 33-48.
• Çakmak, F. (2006). İlköğretim 6. Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersi Nüfus ve Yerleşme Konusunda Geçen Kavramları Anlama Düzeyleri ve Kavram Yanılgıları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyonkarahisar: Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çolak, R. (2010). Kavram Haritalarının Sosyal Bilgiler Eğitimi Çerçevesinde Tarihsel Kavramların Öğretiminde Kullanılması: Kavram Haritası İle Yapılan Öğretim İle Tutum, Başarı ve Kalıcılık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Doğanay, A. (2005). "Öğretimde Kavram ve Genellemelerin Geliştirilmesi". Öztürk C. ve Dilek, D. (Ed.). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi (ss. 265-296). Ankara: Pegem Akademi.
• Ecevit, T. ve Şimşek, P. Ö. (2017). "Öğretmenlerin Fen Kavram Öğretimleri, Kavram Yanılgılarını Saptama ve Giderme Çalışmalarının Değerlendirilmesi". İlköğretim Online, 16(1),129-150.
• Flick, U. (2018). Designing Qualitative Research. London: Sage.
• Gencer, B. P. (2006). İlköğretim Altıncı Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Coğrafya Konularında Kavram Haritalarının Öğrenci Başarısına Etkisi (Erzurum İli Ömer Nasuhi Bilmen İlköğretim Okulu Örneği). (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gömleksiz, M. N. (2018). "Öğretim İlkeleri ve Yöntem Seçimi". Gömleksiz, M. N. (Ed.). Öğretim İlke ve Yöntemleri (ss. 73-100). Elazığ: Asos Yayınları.
• Gümüş, N. ve Avcı, G. (2016). "Altıncı Sınıflarda Sosyal Bilgiler Dersinde Öğrencilerin Coğrafi Kavramları Anlama Düzeyleri ve Kavram Yanılgılarının Belirlenmesi". The Journal of Academic Social Science Studies, 47, 191-206.
• Kambouri, M. (2010). Teachers and Children’s Misconceptions In Science. In British Educational Research Association Annual Conference, University of Warmick.
• Kılıçoğlu, G. (2011). Sosyal Bilgiler Derslerinde Kavramsal Değişim Metinlerinin Kavram Yanılgılarını Giderme Üzerine Etkisi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kılıçoğlu, G. ve Akhan, N. E. (2014). "Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Ekonomi Kavramlarını Anlama Düzeyleri". Electronic Journal of Social Sciences, 13(51), 209 225.
• Kısa, F. (2007). İlköğretim 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Beyin Fırtınası Tekniğiyle Kavram Öğretiminin Öğrencilerin Akademik Başarı Düzeylerine Etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kızıl, Ö. (2015). Sosyal bilgiler 6. Sınıf “Ülkemizin Kaynakları” Ünitesinin Kavram Bulmacası Etkinlikleri Yoluyla Öğretiminin Akademik Başarı Üzerindeki Etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Manisa: Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kowalski, P., & Taylor, A. K. (2009). "The Effect of Refuting Misconceptions In The Introductory Psychology Class". Teaching of Psychology, 36(3), 153-159.
• Lucariello, J., & Naff, D. (2015). How Do I Get My Students Over Their Alternative Conceptions (Misconceptions) For Learning? Retrieved from https://www.apa.org/education/%20k12/misconceptions
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Patton, Q. M. (2018). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. (Çeviri Editörleri: Bütün, M. Demir, S. B.). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Şahin, E. (2018). 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı. Ankara: Anadol Yayıncılık.
• TDK. (2019). “Kavram”. Büyük Türkçe Sözlük. 10.07.2019 tarihinde https://sozluk.gov.tr/ adlı siteden alınmıştır.
• TDK. (2019). “Şey”. Güncel Türkçe Sözlüğü. 10.07.2019 tarihinde https://sozluk.gov.tr/ adlı siteden alınmıştır.
• Tekkaya, C., Çapa, Y., ve Yılmaz, Ö. (2000). "Biyoloji Öğretmen Adaylarının Genel Biyoloji Konularındaki Kavram Yanılgıları". Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(18), 140-147.
• Tok, Ş. (2017). "Öğretme-Öğrenme Strateji ve Modelleri". Doğanay, A. (Ed.), Öğretim İlke ve Yöntemleri (ss. 129-160). Ankara: Pegem Akademi.
• Tokcan, H. (2015). Sosyal Bilgilerde Kavram Öğretimi. Ankara: Pegem A Yayınları.
• Ülgen, G. (2004). Kavram Geliştirme, Kuramlar ve Uygulamalar. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Yazıcı, H. ve Samancı, O. (2003). "İlköğretim Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Ders Konuları İle İlgili Bazı Kavramları Anlama Düzeyleri". Milli Eğitim Dergisi, 158, 2-6.
• Yel, S. (2015). "Kavram Geliştirme Öğretimi". Öztürk C. (Ed.). Sosyal bilgiler öğretimi (ss. 111-143). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, K. ve Çiviler. M. (2012). "İlköğretim 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi “Yeryüzünde Yaşam” Ünitesinde Yer Alan Tarih Kavramlarının Öğretiminde Karşılaşılan Kavram Yanılgıları Üzerine Bir Eylem Araştırması". Türk Tarih Eğitimi Dergisi, 1(1), 1-31.
• Yılmaz, K. ve Çeltikçi, C. (2013). "İlköğretim 3. Sınıf Öğrencilerine Soyut ve Çok Boyutlu Kavramların Kazandırılması: Bir Eylem Araştırması". Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature And History Of Turkish Or Turkic, 8(6), 895-924.