BibTex RIS Cite

Dondurulmuş Sığır Embriyolarının Transferinden Elde Edilen Gebelik Oranı Üzerine Taşıyıcı Senkronizasyon Protokolünün Etkisi

Year 2012, Volume: 7 Issue: 3, 185 - 192, 03.01.2013

Abstract

Bu çalışmada, dondurulmuş-çözündürülmüş embriyo transfer edilen ineklerde gebelik oranı üzerine farklı östrüs
senkronizasyon yöntemlerinin etkilerinin karşılaştırılması amaçlandı. Bu amaçla taşıyıcıların östrüsleri (n=50) iki farklı
yöntemle senkronize edildi. Birinci gruptaki (PG grubu, n=24) taşıyıcılara 11 gün ara ile 500 g cloprostenol kas içi yolla
uygulandı. İkinci gruptaki (İmplant grubu, n=14) taşıyıcıların kulak derisi altına 10 gün süreyle 3 mg norgestomet içeren
implant yerleştirildi. Bununla birlikte aynı zamanda 3 mg norgestomet+5 mg östradiol valerate kas içi uygulandı.
Uygulamanın 9. gününde 500 g cloprostenol kas içi enjekte edildi. Spontan östrüs gösteren inekler üçüncü grubu (Kontrol,
n=12) oluşturdu. Embriyolar östrüs sonrası 7. günde epidural anestezi altında korpus luteumun bulunduğu taraftaki kornu
uteriye bırakıldı (östrüs 0). Gebelik tespiti, östrüs sonrası 30, 60 ve 90. günlerde yapıldı. Gebelik oranı PG, İmplant ve Kontrol
gruplarında 30. günde sırasıyla %66.6, %64.3 ve %33.3 oldu. Embriyonik ölümler sadece 30-60. günler arasında PG (n=4) ve
İmplant (n=2) gruplarında belirlendi. Gruplar arasında gebelik oranları açısından önemli farklılık belirlenmedi. Sonuç olarak,
doğal östrus gösterenlere kıyasla senkronize edilen ineklerde daha yüksek gebelik oranları elde edildi ve iki farklı
senkronizasyon protokolu arasında istatistik fark bulunamadı.

References

  • Alaçam E., 1997. Üremenin Denetlenmesi. Evcil Hayvanlarda Doğum ve İnfertilite”, Ed., E Alaçam, Medisan Yayınevi, Ankara, Türkiye.
  • Ball PJH., Peters AR., 2004. Artificial control of the oestrous cycle. In “Reproduction in Cattle” Ed., PJH Ball, AR Peters, Blackwell Publishing Company.
  • Bech-Sábat G., López-Gatius F., Yániz JL., García-Ispierto I., Santolaria P., Serrano B., Sulon J., De Sousa NM., Beckers JF., 2008. Factors affecting plasma progesterone in the early fetal period in high producing dairy cows. Theriogenology, 69, 426–432.
  • Bényei B., Komlósi I., Pécsi A., Pollott G., Marcos CH., Campos AO., Lemes MP., 2006. The effect of internal and external factors on bovine embryo transfer results in a tropical environment. Anim. Reprod. Sci., 93, 268–279.
  • Bülbül B., Ataman MB., 2005. Saha şartlarındaki ineklerde farklı östrüs senkronizasyon yöntemlerinin fertilite üzerine etkisinin araştırılması. Vet. Bil. Derg., 21, 1522.
  • Bülbül B., Dursun Ş., Kırbaş M., Köse M., Ümütlü S., 2010. Düvelerde embriyo transferi öncesi flunixin meglumin uygulamasının gebelik oranı üzerine etkisi. Kafkas Univ. Vet. Fak. Derg., 16, 105-109.
  • Chagas E Silva J., Lopes Da Costa L., Silva JR., 2002. Plasma progesterone profiles and factors affecting embryofetal mortality following embryo transfer in dairy cattle. Theriogenology, 58, 51-59.
  • Chase CC., Vargas CA., Hammond AC., Olson TA., Griffin JL., Murphy CN., Tewolde A., Fields MC., 2009. Embryo transfer in Angus and Brahman recipient cows: effect of two methods of estrus synchronization on induced estrus and pregnancy. Revista Científica, 6, 630 – 638.
  • Chebel RC., Demétrio DGB., Metzger J., 2008. Factors affecting success of embryo collection and transfer in large dairy herds. Theriogenology, 69, 98–106.
  • Çoyan K., 2002. İneklerde Hormonların Reprodüktif Kullanımı. In “Evcil Hayvanlarda Dölerme ve Suni Tohumlama”, Ed., K Çoyan, S. Ü. Vet. Fak. Yayınları, Ünitesi, Konya, Türkiye.
  • Diskin MG., Murphy JJ., Sreenan JM., 2006. Embryo survival in dairy cows managed under pastoral conditions. Anim. Reprod. Sci., 96, 297–311.
  • Dochi O., Yamamoto Y., Saga H., Yoshlba N., Kano N., Maeda J., Miyata K., Yamauchi A., Tomminaga K., Oda Y., Nakashima T., Inohae S., 1998. Direct transfer of bovine embryos frozen-thawed in the presence of propylene glycol or ethylene glycol under on-farm conditions in an integrated embryo transfer program. Theriogenology, 49, 1051-1058.
  • Dursun Ş., Köse M., Kırbaş M., Bülbül B., Ümütlü S., 2007. Etilen glikolle dondurulmuş sığır embriyosu transferinde çözdürme-transfer aralığının gebelik oranı üzerine etkisi. IV. Ulusal Reprodüksiyon ve Suni Tohumlama Kongresi, Antalya, Türkiye.
  • Hasler JF., 2001. Factors affecting frozen and fresh embryo transfer pregnancy rates in cattle. Theriogenology, 56, 1401-1415,.
  • Hasler JF., 2004. Factors influencing the success of embryo transfer in cattle. 23rd World Buiatrics Congress, Quebec City, Canada.
  • Hasler JF., 2010. Bovine embryo transfer: Are efficiencies improving? Applied Reproductive Strategies Conference Proceedings, Nashville.
  • Hidalgo CO., Gómez E., Prieto L., Duque P., Goyache F., Fernández L, Fernández I., Facal N., Díez C., 2004. Pregnancy rates and metabolic profiles in cattle treated with propylene glycol prior to embryo transfer. Theriogenology, 62, 664–676.
  • Jones AL., Lamb GC., 2008. Nutrition, synchronization, and management of beef embryo transfer recipients. Theriogenology, 69, 107–115.
  • Kırbaş M., Dursun Ş., Köse M., Bülbül B., Çolak M., Mutlu H., 2010. İneklerde embriyo transferinde farklı prostaglandin F2α protokolleri ile taşıyıcı senkronizasyonu. Eurasian J. Vet. Sci., 26, 39-43.
  • Kızıl SH., Akyol N., Karaşahin T., Satılmış M., 2011. Etilen glikol ile direkt transfer metoduna göre dondurulan in vivo sığır embriyolarının transferi. Kafkas Üniv. Vet. Fak. Derg., 17 (5), 721-724.
  • Kubisch HM., Sirisathien S., Bosch P., Hernandez-Fonseca HJ., Clements G., Liukkonen JR., Brackett BG., 2004. Effects of developmental stage, embryonic interferon-s secretion and recipient synchrony on pregnancy rate after transfer of in vitro produced bovine blastocysts. Reprod. Dom. Anim., 39, 120– 124.
  • Looney CR., Nelson JS., Schneider HJ., Forrest DW., 2006. Improving fertility in beef cow recipients. Theriogenology, 65, 201-209.
  • López-Gatius F., Santolaria P., Yániz J., Rutllant J., LópezBéjar M., 2002. Factors affecting pregnancy loss from gestation day 38 to 90 in lactating dairy cows from a single herd. Theriogenology, 57 (4), 1251-61.
  • Mapletoft RJ., Bó GA., Baruselli PS., 2009. Control of ovarian function for assisted reproductive technologies in cattle. Anim. Reprod., 6, 114-124.
  • Mc Millan WH., 1998. Statical Models predicting embryo survival to term in cattle. Theriogenology, 50, 10531070.
  • Nasser LF., Reis EL., Oliveira MA., Bó GA., Baruselli PS., 2004. Comparison of four synchronization protocols for fixed-time bovine embryo transfer in Bos indicus × Bos taurus recipients. Theriogenology, 62, 1577– 1584.
  • Nogueira MFG., Melo DS., Carvalho LM., Fuck EJ., Trinca LA., Barros CM., 2004. Do high progesterone concentrations decrease pregnancy rates in embryo recipients synchronized with PGF2a and eCG? Theriogenology, 61, 1283–1290.
  • Odde KG., 1990. A review of synchronization of estrus in postpartum cattle. J. Anim. Sci., 68, 817-830. Purcell SH., Beal WE., Gray KR., 2005. Effect of a CIDR insert and flunixin meglumine, administered at the time of embryo transfer, on pregnancy rate and resynchronization of estrus in beef cattle. Theriogenology, 6, 867–878.
  • Rathbone MJ., Macmillan KL., Inskeep K., Burggraaf S., Bunt CR., 1998. Fertility regulation in cattle. J. Control. Release, 54, 117–148.
  • Rodrigues CA., Teixeira AA., Ferreira RM., Ayres H., Mancilha RF., Souza AH., Baruselli PS., 2010. Effect of fixed-time embryo transfer on reproductive efficiency in high-producing repeat-breeder Holstein cows. Anim. Reprod. Sci., 118, 110–117.
  • Sağırkaya H., 2009. Sığırlarda embriyo transfer uygulaması ve Türkiye açısından önemi. Uludağ Üniv. Vet. Fak. Derg., 28, 11-19.
  • Sağırkaya H., Bağış H., 2003. Memeli embriyolarının kriyoprezervasyonu. Uludağ Üniv. Vet. Fak. Derg., 22, 127-135.
  • Santos JEP., Thatcher WW., Chebel RC., Cerri RLA., Galvão KN., 2004. The effect of embryonic death rates in cattle on the efficacy of estrus synchronization programs. Anim. Reprod. Sci., 82–83, 513–535.
  • Sartori R., Gumen A., Guenther JN., Souza AH., Caraviello DZ., Wiltbank MC., 2006. Comparison of artificial insemination versus embryo transfer in lactating dairy cows. Theriogenology, 65, 1311–1321.
  • Scenna FN., Hockett ME., Towns TM., Saxton AM., Rohrbach NR., Wehrman ME., Schrick FN., 2005. Influence of a prostaglandin synthesis inhibitor administered at embryo transfer on pregnancy rates of recipient cows. Prostaglandins & Other Lipid Mediators, 78, 38–45.
  • Spell AR., Beal WE., Corah LR., Lamb GC., 2001. Evaluating recipient and embryo factors that affect pregnancy rates of embryo transfer in beef cattle. Theriogenology, 56, 287-297.
  • Vargas CA., Hammond AC., Olson TA., Griffin JL., Murphy CN., Tewolde A., Fields MJ., 2009. Embryo transfer in Angus and Brahman recipient cows: Effect of two methods of estrus synchronization on induced estrus and pregnancy. Revista Científica, 19, 630638.
  • Vasconcelos JLM., Demétrio DGB., Santos RM., Chiari JR., Rodrigues CA., Sá Filho OG., 2006. Factors potentially affecting fertility of lactating dairy cow recipients. Theriogenology, 65, 192–200.
  • Weaver LD., Galland J., Sosnik U., Cowen P., 1986. Factors affecting embryo transfer success in recipient heifers under field conditions. J. Dairy Sci., 69, 27112717.
  • Xu ZZ., Burton LJ., 1999. Reproductive performance of dairy heifers after estrus synchronization and fixedtime artificial insemination. J. Dairy Sci., 82, 910917.
Year 2012, Volume: 7 Issue: 3, 185 - 192, 03.01.2013

Abstract

References

  • Alaçam E., 1997. Üremenin Denetlenmesi. Evcil Hayvanlarda Doğum ve İnfertilite”, Ed., E Alaçam, Medisan Yayınevi, Ankara, Türkiye.
  • Ball PJH., Peters AR., 2004. Artificial control of the oestrous cycle. In “Reproduction in Cattle” Ed., PJH Ball, AR Peters, Blackwell Publishing Company.
  • Bech-Sábat G., López-Gatius F., Yániz JL., García-Ispierto I., Santolaria P., Serrano B., Sulon J., De Sousa NM., Beckers JF., 2008. Factors affecting plasma progesterone in the early fetal period in high producing dairy cows. Theriogenology, 69, 426–432.
  • Bényei B., Komlósi I., Pécsi A., Pollott G., Marcos CH., Campos AO., Lemes MP., 2006. The effect of internal and external factors on bovine embryo transfer results in a tropical environment. Anim. Reprod. Sci., 93, 268–279.
  • Bülbül B., Ataman MB., 2005. Saha şartlarındaki ineklerde farklı östrüs senkronizasyon yöntemlerinin fertilite üzerine etkisinin araştırılması. Vet. Bil. Derg., 21, 1522.
  • Bülbül B., Dursun Ş., Kırbaş M., Köse M., Ümütlü S., 2010. Düvelerde embriyo transferi öncesi flunixin meglumin uygulamasının gebelik oranı üzerine etkisi. Kafkas Univ. Vet. Fak. Derg., 16, 105-109.
  • Chagas E Silva J., Lopes Da Costa L., Silva JR., 2002. Plasma progesterone profiles and factors affecting embryofetal mortality following embryo transfer in dairy cattle. Theriogenology, 58, 51-59.
  • Chase CC., Vargas CA., Hammond AC., Olson TA., Griffin JL., Murphy CN., Tewolde A., Fields MC., 2009. Embryo transfer in Angus and Brahman recipient cows: effect of two methods of estrus synchronization on induced estrus and pregnancy. Revista Científica, 6, 630 – 638.
  • Chebel RC., Demétrio DGB., Metzger J., 2008. Factors affecting success of embryo collection and transfer in large dairy herds. Theriogenology, 69, 98–106.
  • Çoyan K., 2002. İneklerde Hormonların Reprodüktif Kullanımı. In “Evcil Hayvanlarda Dölerme ve Suni Tohumlama”, Ed., K Çoyan, S. Ü. Vet. Fak. Yayınları, Ünitesi, Konya, Türkiye.
  • Diskin MG., Murphy JJ., Sreenan JM., 2006. Embryo survival in dairy cows managed under pastoral conditions. Anim. Reprod. Sci., 96, 297–311.
  • Dochi O., Yamamoto Y., Saga H., Yoshlba N., Kano N., Maeda J., Miyata K., Yamauchi A., Tomminaga K., Oda Y., Nakashima T., Inohae S., 1998. Direct transfer of bovine embryos frozen-thawed in the presence of propylene glycol or ethylene glycol under on-farm conditions in an integrated embryo transfer program. Theriogenology, 49, 1051-1058.
  • Dursun Ş., Köse M., Kırbaş M., Bülbül B., Ümütlü S., 2007. Etilen glikolle dondurulmuş sığır embriyosu transferinde çözdürme-transfer aralığının gebelik oranı üzerine etkisi. IV. Ulusal Reprodüksiyon ve Suni Tohumlama Kongresi, Antalya, Türkiye.
  • Hasler JF., 2001. Factors affecting frozen and fresh embryo transfer pregnancy rates in cattle. Theriogenology, 56, 1401-1415,.
  • Hasler JF., 2004. Factors influencing the success of embryo transfer in cattle. 23rd World Buiatrics Congress, Quebec City, Canada.
  • Hasler JF., 2010. Bovine embryo transfer: Are efficiencies improving? Applied Reproductive Strategies Conference Proceedings, Nashville.
  • Hidalgo CO., Gómez E., Prieto L., Duque P., Goyache F., Fernández L, Fernández I., Facal N., Díez C., 2004. Pregnancy rates and metabolic profiles in cattle treated with propylene glycol prior to embryo transfer. Theriogenology, 62, 664–676.
  • Jones AL., Lamb GC., 2008. Nutrition, synchronization, and management of beef embryo transfer recipients. Theriogenology, 69, 107–115.
  • Kırbaş M., Dursun Ş., Köse M., Bülbül B., Çolak M., Mutlu H., 2010. İneklerde embriyo transferinde farklı prostaglandin F2α protokolleri ile taşıyıcı senkronizasyonu. Eurasian J. Vet. Sci., 26, 39-43.
  • Kızıl SH., Akyol N., Karaşahin T., Satılmış M., 2011. Etilen glikol ile direkt transfer metoduna göre dondurulan in vivo sığır embriyolarının transferi. Kafkas Üniv. Vet. Fak. Derg., 17 (5), 721-724.
  • Kubisch HM., Sirisathien S., Bosch P., Hernandez-Fonseca HJ., Clements G., Liukkonen JR., Brackett BG., 2004. Effects of developmental stage, embryonic interferon-s secretion and recipient synchrony on pregnancy rate after transfer of in vitro produced bovine blastocysts. Reprod. Dom. Anim., 39, 120– 124.
  • Looney CR., Nelson JS., Schneider HJ., Forrest DW., 2006. Improving fertility in beef cow recipients. Theriogenology, 65, 201-209.
  • López-Gatius F., Santolaria P., Yániz J., Rutllant J., LópezBéjar M., 2002. Factors affecting pregnancy loss from gestation day 38 to 90 in lactating dairy cows from a single herd. Theriogenology, 57 (4), 1251-61.
  • Mapletoft RJ., Bó GA., Baruselli PS., 2009. Control of ovarian function for assisted reproductive technologies in cattle. Anim. Reprod., 6, 114-124.
  • Mc Millan WH., 1998. Statical Models predicting embryo survival to term in cattle. Theriogenology, 50, 10531070.
  • Nasser LF., Reis EL., Oliveira MA., Bó GA., Baruselli PS., 2004. Comparison of four synchronization protocols for fixed-time bovine embryo transfer in Bos indicus × Bos taurus recipients. Theriogenology, 62, 1577– 1584.
  • Nogueira MFG., Melo DS., Carvalho LM., Fuck EJ., Trinca LA., Barros CM., 2004. Do high progesterone concentrations decrease pregnancy rates in embryo recipients synchronized with PGF2a and eCG? Theriogenology, 61, 1283–1290.
  • Odde KG., 1990. A review of synchronization of estrus in postpartum cattle. J. Anim. Sci., 68, 817-830. Purcell SH., Beal WE., Gray KR., 2005. Effect of a CIDR insert and flunixin meglumine, administered at the time of embryo transfer, on pregnancy rate and resynchronization of estrus in beef cattle. Theriogenology, 6, 867–878.
  • Rathbone MJ., Macmillan KL., Inskeep K., Burggraaf S., Bunt CR., 1998. Fertility regulation in cattle. J. Control. Release, 54, 117–148.
  • Rodrigues CA., Teixeira AA., Ferreira RM., Ayres H., Mancilha RF., Souza AH., Baruselli PS., 2010. Effect of fixed-time embryo transfer on reproductive efficiency in high-producing repeat-breeder Holstein cows. Anim. Reprod. Sci., 118, 110–117.
  • Sağırkaya H., 2009. Sığırlarda embriyo transfer uygulaması ve Türkiye açısından önemi. Uludağ Üniv. Vet. Fak. Derg., 28, 11-19.
  • Sağırkaya H., Bağış H., 2003. Memeli embriyolarının kriyoprezervasyonu. Uludağ Üniv. Vet. Fak. Derg., 22, 127-135.
  • Santos JEP., Thatcher WW., Chebel RC., Cerri RLA., Galvão KN., 2004. The effect of embryonic death rates in cattle on the efficacy of estrus synchronization programs. Anim. Reprod. Sci., 82–83, 513–535.
  • Sartori R., Gumen A., Guenther JN., Souza AH., Caraviello DZ., Wiltbank MC., 2006. Comparison of artificial insemination versus embryo transfer in lactating dairy cows. Theriogenology, 65, 1311–1321.
  • Scenna FN., Hockett ME., Towns TM., Saxton AM., Rohrbach NR., Wehrman ME., Schrick FN., 2005. Influence of a prostaglandin synthesis inhibitor administered at embryo transfer on pregnancy rates of recipient cows. Prostaglandins & Other Lipid Mediators, 78, 38–45.
  • Spell AR., Beal WE., Corah LR., Lamb GC., 2001. Evaluating recipient and embryo factors that affect pregnancy rates of embryo transfer in beef cattle. Theriogenology, 56, 287-297.
  • Vargas CA., Hammond AC., Olson TA., Griffin JL., Murphy CN., Tewolde A., Fields MJ., 2009. Embryo transfer in Angus and Brahman recipient cows: Effect of two methods of estrus synchronization on induced estrus and pregnancy. Revista Científica, 19, 630638.
  • Vasconcelos JLM., Demétrio DGB., Santos RM., Chiari JR., Rodrigues CA., Sá Filho OG., 2006. Factors potentially affecting fertility of lactating dairy cow recipients. Theriogenology, 65, 192–200.
  • Weaver LD., Galland J., Sosnik U., Cowen P., 1986. Factors affecting embryo transfer success in recipient heifers under field conditions. J. Dairy Sci., 69, 27112717.
  • Xu ZZ., Burton LJ., 1999. Reproductive performance of dairy heifers after estrus synchronization and fixedtime artificial insemination. J. Dairy Sci., 82, 910917.
There are 40 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Journal Section Araştırma Makaleleri
Authors

Mehmet Köse

Bülent Bülbül

Mesut Kırbaş

Şükrü Dursun

Mehmet Çolak

Publication Date January 3, 2013
Published in Issue Year 2012 Volume: 7 Issue: 3

Cite

APA Köse, M., Bülbül, B., Kırbaş, M., Dursun, Ş., et al. (2013). Dondurulmuş Sığır Embriyolarının Transferinden Elde Edilen Gebelik Oranı Üzerine Taşıyıcı Senkronizasyon Protokolünün Etkisi. Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi, 7(3), 185-192.
AMA Köse M, Bülbül B, Kırbaş M, Dursun Ş, Çolak M. Dondurulmuş Sığır Embriyolarının Transferinden Elde Edilen Gebelik Oranı Üzerine Taşıyıcı Senkronizasyon Protokolünün Etkisi. Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi. January 2013;7(3):185-192.
Chicago Köse, Mehmet, Bülent Bülbül, Mesut Kırbaş, Şükrü Dursun, and Mehmet Çolak. “Dondurulmuş Sığır Embriyolarının Transferinden Elde Edilen Gebelik Oranı Üzerine Taşıyıcı Senkronizasyon Protokolünün Etkisi”. Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi 7, no. 3 (January 2013): 185-92.
EndNote Köse M, Bülbül B, Kırbaş M, Dursun Ş, Çolak M (January 1, 2013) Dondurulmuş Sığır Embriyolarının Transferinden Elde Edilen Gebelik Oranı Üzerine Taşıyıcı Senkronizasyon Protokolünün Etkisi. Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi 7 3 185–192.
IEEE M. Köse, B. Bülbül, M. Kırbaş, Ş. Dursun, and M. Çolak, “Dondurulmuş Sığır Embriyolarının Transferinden Elde Edilen Gebelik Oranı Üzerine Taşıyıcı Senkronizasyon Protokolünün Etkisi”, Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi, vol. 7, no. 3, pp. 185–192, 2013.
ISNAD Köse, Mehmet et al. “Dondurulmuş Sığır Embriyolarının Transferinden Elde Edilen Gebelik Oranı Üzerine Taşıyıcı Senkronizasyon Protokolünün Etkisi”. Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi 7/3 (January 2013), 185-192.
JAMA Köse M, Bülbül B, Kırbaş M, Dursun Ş, Çolak M. Dondurulmuş Sığır Embriyolarının Transferinden Elde Edilen Gebelik Oranı Üzerine Taşıyıcı Senkronizasyon Protokolünün Etkisi. Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi. 2013;7:185–192.
MLA Köse, Mehmet et al. “Dondurulmuş Sığır Embriyolarının Transferinden Elde Edilen Gebelik Oranı Üzerine Taşıyıcı Senkronizasyon Protokolünün Etkisi”. Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi, vol. 7, no. 3, 2013, pp. 185-92.
Vancouver Köse M, Bülbül B, Kırbaş M, Dursun Ş, Çolak M. Dondurulmuş Sığır Embriyolarının Transferinden Elde Edilen Gebelik Oranı Üzerine Taşıyıcı Senkronizasyon Protokolünün Etkisi. Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi. 2013;7(3):185-92.