Sosyal Bilimlerde Kullanılan Tarihlendirme Anlatımları İçinde MÖ/MS (Milattan Önce/Milattan Sonra) ve GÖ (Günümüzden Önce) Kısaltmaları Üzerine

Year 2018, Volume: 5 Issue: 18, 373 - 384, 23.12.2018

Anıl Yılmaz

Abstract

Modern
tarihçilikle ilgili bakış açısı yaygınlaşmadan önce, geçmiş ile ilgili belirli
bir tarih vermeye çalışan Batılı sosyal bilimciler, Hz. İsa’nın doğum tarihinin
öncesine ya da sonrasına atıf yapmaktaydılar (MÖ./MS. ya da İÖ./İS.). Bununla
birlikte, özellikle Orta Doğulu tarihçilerin Hz. Muhammed’in Hicretini temel
alan ve farklı bir takvim sistemi üzerinden yapılan düzenlemeyi kullanmakta
olduklarına tanık olduk. Müslüman ülkelerin takvimleri, Orta ve Yeni Çağlardan
biraz farklılık gösterir. Örneğin İran ve Afganistan’da, Büyük Selçuklulardan
kalan bir gelenekle, takvimin başlangıcına hala Hicret kaynaklık ederken ‘bir
yılı’, ‘ay döngüsü’ üzerinden değil, ‘güneş döngüsü’ üzerinden hesap
etmektedirler. Osmanlı İmparatorluğu’nda da başlangıçta Hicri takvim
kullanılmış, daha sonra da Rumi takvime geçilmişti. Ancak bugün Anadolu’daki Türkler
Gregoryen uygulamayı tercih etmişlerdir. Bu sebeple bugün Osmanlıların
yaptıkları eserlerin tarihi üzerine fikir yürütürken bazı düzenlemeler yapmak
durumunda kalıyoruz. Araştırmacılar, tarihlendirme konusunda takvim
sistemlerine bağlı olmak durumunda kalıyorlar. İster Hicri takvimi düzelterek
kullanalım ister doğrudan miladi takvim içinden bir tarihlendirme yapalım; son
zamanlarda bilimler arası ilişkilerin artmasıyla birlikte, tarihlendirme ile
ilgili kullanılan terimlerin yanına, yeni bir ifade girmiştir. Örneğin fen
bilimciler, geçmiş ile ilgili özellikle radyolojik metodlar uygulayarak ulaştıkları
sonuçları değerlendirirken tarih önerilerine ‘Günümüzden Önce’ (GÖ) ifadesini
kullanmaya başladılar.Çalışma bu ifadelerin kullanılabilirliklerini sorgulamak
üzere bir öneri getirmektedir.

Keywords

Tarih düşme, Milattan Önce, Milattan Sonra

On the Usage of “Before Christ (BC)”, “Anno Domini (AD)” and “Before Present (BP)” in Social Science

Abstract

Before modern historiographic methods were accepted by
the academicians, European social scientists prefer to give a specific date
about the past mostly refer the resurrection date of Jesus Christ (BC/AD).
Whereas Middle Eastern historians, whom wanted to choose a different religious
reference agreed on Hz. Muhammad’s hijrat. So researchers are directly
dependent on calendar systems for dating.The calendars of Muslim countries
differ slightly during in the Middle and the Modern Ages. In Iran and Afghanistan,
for instance, with a tradition from the Great Seljukid Empire the beginning of
the calendar is based on the Hijrat of the prophet but annual cycle is based on
the solar circle. Even the Ottoman Empire, used Hijri calendar at the
beginning, but then Rumi calendar had to be accepted. However, Turks in
Anatolia converted to Gregorian practice. That’s why, we have to make some
adjustments when to mention the works of Ottomans who use the Hijri calendar
(based on lunar).Whether we use the Hijri calendar by calibrating it or our
dating’s are extracted directly from Gregorian calendar, a new expression has
been introduced to scientific world: BP (Before Present). It is derived from
inter-discipliner studies. Scientists as physicist or biologist who interested
in radiology, tend to use this expression.The study questions how to use these
statements in social science.

Keywords

Chronogram, Before Christ, Anno Domini, Before Present

ИСПОЛБЗУЕМАЯ В ОБЩЕСТВЕННЫХ НАУКАХ ИСТОРИЧЕСКОЕ АББРЕВИАТУРА ДАТИРОВАНИЕ ДРХ/ПРХ (ДО РОЖДЕСТВА ХРИСТА И ПОСЛЕ РОЖДЕСТВА ХРИСТА) ИЛИ ДСД (ДО СЕГОДНЯШНИХ ДНЕЙ)

Abstract

Западные
социологи, до формировании современной историографии для определения исторического
цикла использовали определение до и после рождества Иисуса Христа (ДРХ/ПРХ или
ДХ/ПХ).  Однако, особенно ближневосточные
историки  использовали  совсем другую календарную систему, опираясь
на Хиджры Пророка Мухаммеда. Календари мусульманских стран  Средневековья и Нового Века немного
отличаются: например, в Иране и Афганистане, по традиции Великих Сельджуков,
они все еще используют Хиджр как начала календаря, и  «один год» рассчитывается не по «лунному
циклу», а по «солнечному циклу».  В
Османской империи сначала использовался исламский, а затем Римский календарь.
Однако сегодня турки в Анатолии предпочитают исторический цикл после рождества
Христа. По этой причине для дотирование произведений османов мы вынуждены  сделать некоторые поправки.  Исследователи для дотирования должны использовать
один из  календарных систем. Давайте использовать
календарь хиджры,  или дату прямо из григорианского
календаря; Последнее время, с ростом межнаучных отношений, появилось новое
выражение наряду с терминами, используемыми в датировании. Например ученые, применяя
радиологические методы начали использовать термин дотирования как  «До Сегодняшних Дней» (ДСД). В исследовании
предлагается анализировать  применимость
этих утверждений.

Keywords

история, до рождества Христа, после рождества Христа, До Сегодняшних Дней

References

• HUTH, E.J. (ed.), Scientific Style and Format – The CBE Manual for Authors, Editors and Publishers, Ed.: Style Manual Comittee Counsil of Biology, 6. Baskı, Cambridge: Cambridge University Press, 2002. IRWIN D. T. ve SUNQUIST, S. W., History of the World Christian Movement, Edinburg: T&T Clark Publication, 2001. KARTALKANAT, Ahmet, “Anadolu’da madenciliğin tarihçesi ile ilgili yeni bir bulgu; 2500 yıllık cevher teknesi”, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi 134, (2007): 35-39. KARTALKANAT, Ahmet, “Bolkar dağlarındaki eski işletmeler vadisinde yeni yaş bulguları ve ilk maden ruhsatı: Yazılıtaş (Niğde)”, Türkiye Jeoloji Bülteni 2, Cilt 57, (2014): 53-71. KIZILTAN, Zeynep, “Marmaray-Metro projesi kurtarma kazıları: Yenikapı-Sirkeci ve Üsküdar istasyonları arkeoloji çalışmaları ve İstanbul’un 8 bin yılı”, Hayalden Gerçeğe Bir İstanbul Öyküsü Marmaray, Ankara (2014): 54-79 MAIR, Victor H., “The Rediscovery and Complete Excavation of Ördek’s Necropolis”, The Journal of Indo-European Studies 34, Sy. 3 & 4, (2006): 273-318. ÖZBEK, Metin, “Neolitik toplumlarda baş ve tüm bedeni alçılama geleneği: Anadolu ve Yakındoğu’danbazı örnekler”, TÜBA-AR 8, (2005): 127-136. RADLOVİTÇ, Vilhelm V., Atlas – Drevnostey Mongolıy (Trudı Orhonskoy Ekspeditsıy), Sanktpeterburg: Tipografiya İmperatorskoy Akademıy Nauk, 1892. RADLOFF, Wilhelm, Die Alttürkischen Inscrhriften der Mongolei, S. Peterburg: 1895. SAMİ, Şemseddin, Kamusu’l Alam, C. I, İstanbul: 1306. SOLAK, İbrahim, Kâtib Çelebi – Târih-i Frengi Tercümesi, Konya: Palet Yayınları, 2010. TEKİN, Talat, Orhon Yazıtları, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1998. TÜBA-AR, “Tüba-Ar genel yazım kuralları”, Editörler: Şevket Dönmez – Musa Kadıoğlu-Harun Ürer-Gamze Sart-Gocha R. Tsetskhladze, TÜBA-AR 18, (2015): 227-230. YALÇINKAYA, I., KARTAL, M., “Türkiye’de 2005 yılında yapılan araştırma ve kazılar – Karain mağarası”, TÜBA-AR 9, (2006): 147-148. Komisyon kitapları TARİH IV,. Tarih IV Türkiye Cumhuriyeti, İstanbul: 1934. TDK, Türkçe Sözlük, 10. Baskı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2005. İnternet Kaynakları http://www.tayproject.org/bibkisaltma.html (24.02.2016)