The First Examples of Sakinamah In Persian Literature

Year 2019, Volume: 6 Issue: 2, 732 - 753, 05.07.2019

Funda Türkben Aydın

Abstract

Nezami Ganjavi (d. 607-611
(1212-1214), one of the important poets of the 12th century and who started the
tradition of Khamsa writing, has attracted attention with the innovations it
adds to literature. Poet who pioneered in the field by using different and new
literary genres, he is the creator of Sakinamah which is one of the most
attractive types of Persian literature. He was the pioneer of this lyrical type
of poetry. Nezami did not write the poems he wrote in this genre as an
independent work.  But the mathnawi,
which involve Leylâ vü Mecnûn 33 couplets and 156 couplets in his latest work Eskandarnamah
adressing saki, were included in Khamsa.This study is related with Sakinamah
taking part in Sharafnama which was the first book of İskendername and the last
work of maturity age of Nezami Ganjavi. The couplets included in the title of Sakinamah,
such as sâkî, wine, goblet are tried to be explained with related sample
couplets.

Keywords

Nezami Ganjavi, Khamsa, Sharafnama, Sakinamah

Fars Edebiyatında İlk Sâkînâme Örneği

Abstract

XII. yüzyılın önemli şairlerinden olan ve Hamse yazma geleneğini başlatan
Nizâmî-yi Gencevî (ö. 607-611 (1212-1214), edebiyata katmış olduğu yeniliklerle
dikkat çekmektedir. Farklı ve yeni edebi türler kullanmasıyla sahada öncülük etmiş olan
şair, Fars edebiyatının en çekici türlerinden biri olan sâkînâme türünün de yaratıcısıdır.
Kendisinden sonra kaleme alınan bu lirik şiir türüne öncülük etmiştir. Nizâmî, bu türde
kaleme almış olduğu şiirleri müstakil bir eser olarak yazmamıştır. Fakat şair, Hamse’de
yer alan mesnevilerden Leylâ vü Mecnûn’un başında 33 beyit ve son eseri
İskendernâme’de 156 beyit ile sâkî’ye hitaben yazmış olduğu sâkînâme bölümlerine yer
vermiştir. Bu çalışma, Nizâmî-yi Gencevî’nin olgunluk dönemi eseri olarak ifade ettiği,
son mesnevisi İskendernâme’nin ilk kitabı Şerefnâme’de yer alan sâkînâmeler ile
ilgilidir. Eserde sâkînâme başlığı altında yer verilen beyitler; sâkî, şarap, kadeh gibi
kavramlar üzerinden incelenmeye çalışılmıştır.

Keywords

Nizâmî-yi Gencevî, Hamse, Şerefnâme, Sâkînâme

ПЕРВОЕ ПРОИЗВЕДЕНИЕ САКИ-НАМЕ В ПЕРСИДСКОЙ ЛИТЕРАТУРЕ

Abstract

Один из знаменитых поэтов 12-го века Низами Генджеви (дата
смерти: 607-611 (1212-1214)), положивший начало традиции письма Хамсе,
привлекает внимание своими нововведениями в литературе. Поэт, имея ведущее
место в своей области используя разные и новые литературные жанры, стал также
создателем в персидкой литературе одного из самых привлекательных жанров
саки-наме. Он был ведущим поэтом жанра саки-наме и среди тех кто писал стихи.
Низами, не писал отдельные произведения в жанре саки-наме. Но в первой главе своей
поэмы Лейла и Меджнун, которая имеет место в его сборнике (Хамсе), 33 куплета и
в последней своей поэме Искендер-наме 156 куплетов, были написаны именно жанром саки-наме посвященые Сакие. Эта
работа связанна с произведениями саки-наме, которые размещены в последнем
произведении Низами Генджеви, в первой книге Искендер-намея Шараф-наме, которая
также считается главным произведением его поэтической зрелости. В куплетах,
которые даны в произведении под заголовком саки-наме будут рассмотрены такие
понятия как саки, вино, бокал.  

Keywords

Низами Генджеви, Хамсе, Шараф-наме, Саки-наме

References

• ARSLAN, M., Sâkî-nameler, İstanbul: Kitabevi Yayını, 2012. ARTUN, E., Dinî-Tasavvufî Halk Edebiyatı. İstanbul: Kitabevi Yayınları, 2010. ASLANOĞLU, O., “Pervîn-i İʻtisâmî’nin Divanı’nın Tahlili”, Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, 2014. ATEŞ, A., “Nizâmî” Milli Eğitim Bakanlığı İslam Ansiklopedisi, 9: 318-327, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1988. CEBECİOĞLU, E., Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, İstanbul: Anka Yayınları, 2005. ÇAPAN, P., “Şeyh Galib’de Ateş İmajına Dair”, Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, sy., 12 (2005): 137-166. DESTGÎRDÎ, V., Şerefnâme-yi Nizâmî-yi Gencevî, (1. Baskı), Tahran: İntişârât-i Râh-i Câvidân, 1390/1970. ---------, Külliyât-i Hamse-yi Nizâmî’yi Gencevî, Tahran: 1388/1968. DİHHUDÂ, A. E., Lugatnâme-yi Dihhudâ, Tahran: 1346/1927. KARAİSMAİLOĞLU, A., “Sâkînâme”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 36:14-15, Ankara: TDV Yayınları, 2009. KARAİSMAİLOĞLU, A., “İran Edebiyatında Sâkînâmeler”, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, 1991. KAZVÎNÎ, M. A. F., Tezkire-i Meyhâne, nşr. Ahmed Gülçîn-i Meânî, Tahran: 1390/1970.