Kanunî Devri’nde Bir Serhad Şehri Olarak Bayburt

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 3, 1599 - 1619, 30.09.2019

Erdem Saka

Öz

Bayburt,
Kanunî dönemi ve öncesinde önemli tarihî olayların cereyan ettiği stratejik bir
coğrafyada yer alır. Bayburt, I. Selim döneminde fethedilmiş ve bu dönemde
önemli bir askerî ve idarî merkez haline gelmiştir. Bayburt, Kanunî Sultan
Süleyman’ın doğu seferlerine asker ve iâşe tedarik etmekle birlikte, lojistik
destek merkezi vazîfesi görmüştür. Ayrıca Bayburt, Osmanlı İmparatorluğu’nun
doğu politikalarını yürütmesinde mihver konumdaki yerlerden olup Bayburt
emirleri ve askerleri Şii yayılmacılığına ve saldırına karşı teyakkuzda
olmuşlardır. Bayburt sancak beyi İdris Bey, 1533-1534 yıllarında Irakeyn
Seferi’ne askerleriyle katılmıştı. Daha sonra ise Bayburt Kalesi’nde ikâmet eden
Erzurum Beylerbeyi Mehmed Bey, Erzurum ve havalisine Gürcistan’dan gelecek olası
saldırıları önlemek için Gürcistan’a sefer düzenlemiştir.  Bayburt’un merkez üssü olduğu bu seferle
birlikte Gürcüler mağlup edilmiş, yeni topraklar ve ganimetler elde edilmiştir.
Bu makalede; Irakeyn ve Gürcistan Sefer’inde Bayburt’un coğrafî, askerî ve
stratejik öneminin ortaya konulması amaçlanmaktadır. Bu çalışma yapılırken
Osmanlı kroniklerinden, Osmanlı Arşivleri’ndeki belgelerden ve
araştırma-inceleme eserlerdeki bilgilerden yararlanıldı. 

Anahtar Kelimeler

Şah Tahmasb, Kanunî, Bayburt

A Boundary City in the Kanunî Period: Bayburt

Öz

Bayburt
is located in a strategic geograpy where important historical events took place
before and during the Kanunî period. Bayburt was conquered during the reign of
Sultan Selim I and became a military and administrative center. Bayburt served
as a logistical support center in addition to supplying soldiers and rescuits
during the eastern campaigns of Kanunî Sultan Süleyman. Idris Bey, the district
governor of Bayburt, who joined the Irakeyn campaign with his soldiers in
1533-1534. Afterwards, the governor of Erzurum Mehmed Bey, resided in the
Bayburt Castle organized a campaign to Georgia in order to prevent possible
attacks from the Georgians in Erzurum and its environs. This time, where
Bayburt was the epicenter, the Georgians were defeated and new lands and loots
were obtained. In this article; it is aimed to reveal to geographical, military
and strategic importance of Bayburt at Irakeyn and Georgia Campaign. This study
benefited from Ottoman chronicles, documents in Ottoman Archives and from
information in research-examination studies.

Anahtar Kelimeler

Kanunî, Shah Tahmasb

Важность Байбурта в походах Ирака и Грузии в период Кануни

Öz

Байбурт
расположен на такой стратегической
территории, где до и во время
периода Кануни протекали важные
исторические события. Байбурт был
завоеван во время правления Селима I и стал важным военным и административным
центром. Байбурт служил центром материально-технической поддержки, а также
снабжал солдат и новобранцев в восточных походах Кануни султана Сулеймана.
Кроме того, Байбурт был одним из ключевых мест в восточной политике Османской
империи, и помимо этого эмиры Байбурта и солдаты были бдительны против шиитской
экспансии и нападений. Для защиты Эрзурума и его окрестностей против
грузинского нападения, бей Байбурта Мехмед бей присоединился к Иракскому
восстанию со своими солдатами и организовал поход в Грузию, чтобы предотвратить
нападения с грузинского фланга. На этот раз грузины потерпели поражение так как
Байбурт являлся эпицентром в тот момент, что повлияло к завоеванию новых
земель. Эта статья направленна на выявления географического, военного и
стратегического значения Байбурта в походах Ирака и Грузии. Во время этого
исследования использовались османские хроники, документы в Османском архиве и
важная информация в научно-исследовательских работах.

Anahtar Kelimeler

Кануни, Шах Тахмасб, Байбурт

Kaynakça

• NEZİHİ, A., “IV. Murad’ın Revan Seferi Menzilnâmesi”, Tarih Dergisi, sy. 34, (1984):183-246. PEÇEVİ, İ., Peçevi Tarihi I, haz. Bekir S. Baykal, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1981. POLAT, S., IV. Murat’ın Revan Seferi Organizasyonu ve Stratejisi, Ankara: Genelkurmay Yayınevi, 2015. POLO, M., Dünyanın Hikaye Edilişi, çev. Işık Ergüden ve Z. Zühre İlkgelen, İstanbul: Ötüken Yayınları, 2019.