دراسة مختارات من شعر نجيب فاضل قيصه كورك مع ترجمتها نظما إلى العربية

Year 2023, , 109 - 132, 31.12.2023

Cemal Abdullah Aydın

https://doi.org/10.51575/atebe.1387481

Abstract

يعد نجيب فاضل قيصه كورك من أهم الشعراء والمفكرين الأتراك في القرن العشرين الميلادي، ورغم كونه من رموز الحركة الإسلامية لم تقتصر شعبيته على الإسلاميين فحسب. بل كان يتمتع بشهرة عظيمة على مستوى البلاد وكان له معجبين من مختلف الأوساط الثقافية بين أصحاب الاتجاهات الفكرية المتباينة. وذلك لسلاسة عباراته وقوة موهبته الأدبية وتمكنه من اللغة التركية في الشعر والنثر. إضافة إلى كونه أديبا غير مقل وكاتبا وفير الإنتاج. ولم تقلل كثرة إنتاجه القيمة الأدبية فيما يكتبه. وكان إلى جانب ذلك ممتهنا الصحافة، فقد كتب منذ شبابه في صحف ومجلات متعددة. وأصدر صحيفته المشهورة "الشرق العظيم" لمدة تزيد على الثلاثين عاما. وأنشأ دار نشر بنفس الاسم، أصدر منه كتبه التي بلغ عددها مائة كتاب تقريبا. فإنه بالإضافة إلى كونه شاعرا يصدر الدواوين كان يؤلف القصص والروايات والمسرحيات والآثار الفكرية والأخلاقية والسياسية. ولقد عاش حتى سن الثلاثين من عمره حياة وصفها بأنها "بوهيمية" لم يتمكن خلالها من التخلص من الفراغ الروحي. ثم تأثر بالعالم المتصوف المشهور في وقته عبد الحكيم أرواسي الذي التقى به في تلك المرحلة. وخضع بذلك لتحول فكري جذري، وتبنى الفكر الإسلامي. بعد هذه المرحلة كان هدفه في جميع منتجاته الأدبية المتنوعة هو الدفاع بشجاعة عن معتقداته وأفكاره. ولم يتردد بصفته معارضا في توجيه انتقادات علنية لرجال الدولة في ذلك الوقت. وبسبب كفاحه الذي قام به في هذا السبيل تعرض لملاحقات قانونية، وسجن مرات عديدة. كانت أنشطته الأدبية في أساسها نضالا فكريا لا ينفك عنه، واستمر في مساره هذا حتى وفاته. جميع هذه الخصائص جعلته يحتل مكانة مرموقة بصفته أديبا في أوساط عديدة. ما زال نجيب فاضل مع موقعه العظيم في الأدب التركي شبه مغمور لدى القارئ العربي، ويشكر الباحثون العرب على أبحاثهم ومقالاتهم القيمة التي تناولت الشاعر من النواحي المختلفة، ورغم ذلك لم يتم بعد تعريف القارئ العربي بأعماله على مستوى يستحقه. قد يُعدّ المؤثر الأساسي في ذلك ضعف أنشطة الترجمة من التركية إلى العربية. ولكن بالنظر إلى وجود كتب مترجمة إلى العربية لأدباء أتراك آخرين يمكن إدراك النقص الواقع بخصوص أعمال نجيب فاضل. ما زال إنتاجه الكثير ثروة غنية للمهتمين بترجمة الأعمال الأدبية إلى العربية. وقد سعينا جاهدين لأجل ترجمة بعض أشعار نجيب فاضل من ديوانه "المحنة" نظما، موافقا لأسلوب الشعر العمودي. وترجمنا الأشعار نفسها نثرا مع شرح بسيط وتحليل مختصر تسهيلا للإحاطة بمعانيها. راجين أن نكون ممن يساهم في ترجمة المتون الأدبية التركية إلى العربية.

Keywords

اللغة العربية وبلاغتها, الأدب الإسلامي, نجيب فاضل قيصه كورك, ترجمة شعرية, ديوان المحنة, الشعر التركي

Selected Poems of Necip Fazıl Kısakürek: Analyses and Verse Translations into Arabic

Abstract

Necip Fazıl Kısakürek is one of the most important Turkish poets and thinkers of the century. His popularity was not limited to religious circles, even though he was one of the Islamic movement's symbols. He acquired a great reputation throughout the country and had followers from different cultural circles and different ideological backgrounds. The reason for this fame is the fluency of his expressions, the power of his literary talent, and his skillful use of Turkish in both poetry and prose. The fact that he produced a large number of works as a profuse writer did not reduce the literary value of his writings. He also wrote articles for different journals and newspapers from early age. He published his journal, "Büyük Doğu" (Great East) for more than thirty years. He established a publishing house with the same name and published approximately a hundred books. In addition to publishing divans as a poet, he wrote stories, novels, and plays, as well as ideological, ethical, and political articles. Until his thirties, he lived a life he described as "bohemian", and he couldn't escape from a feeling of emotional void. Then he met and was influenced by Abdülhakim Arvasi, a well-known Sufi scholar of his time. Thus, he went through a radical intellectual transformation and adopted the Islamic worldview. From then on, he aimed to defend his beliefs and ideas bravely in all of his diverse literary works. He did not hesitate to publicly criticize the state officials of his time with an oppositional identity. He was subject to official prosecution and imprisoned many times due to his commitment to this cause. He carried out his literary activities as a form of ideological debate until his death. All these aspects earned him a respected position in many social circles. Despite this influential position in Turkish literature, Necip Fazil is still relatively unknown to the Arab audience. Although Arab researchers have published valuable studies and articles on the poet, his works have not yet been introduced to Arab readers as much as they should be. The fact that there is not much translation activity from Turkish into Arabic comes to mind here. However, because there are many books by other Turkish literary figures translated into Arabic, it would not be incorrect to say that there is a lack of translation of Necip Fazıl's works. Nevertheless, for those who translate literary works into Arabic, the author's works offer a rich treasure. Hence, this article offers Arabic translations of poems from Necip Fazıl’s book “Çile" (Anguish) in verse. It takes into account the rules of classical Arabic poetry. It also includes prose translations of the same poems, as well as commentaries and analyses to aid comprehension.

Keywords

Arabic Language and Rhetoric, Islamic Literature, Necip Fazıl Kısakürek, Metrical translation into Arabic, Çile, Turkish Poetry

Necip Fazıl Kısakürek’in Bazı Şiirlerinin Tahlili ve Arapça’ya Manzum Tercümesi

Abstract

Necip Fazıl Kısakürek, 20. Yüzyılın en önemli Türk şair ve düşünürlerinden biridir. İslami hareketin sembollerinden biri olmasına rağmen, popülaritesi sadece dindar kesimlerle sınırlı kalmamıştır. Ülke genelinde büyük bir üne kavuşmuş, farklı kültürel çevrelerden, değişik fikir akımlarına mensup hayranlara sahip olmuştur. Bu durum şairin ifadelerinin akıcılığı, edebi yeteneğinin gücü ve Türkçeyi hem şiir hem nesirde ustalıkla kullanmasından kaynaklanmaktadır. Onun velûd bir yazar niteliğiyle çok sayıda ürün vermiş olması yazdıklarının edebi değerini düşürmemiştir. Ayrıca gençliğinden beri farklı gazete ve dergilerde makaleler yazmıştır. Otuz yılı aşkın bir süre "Büyük Doğu" mecmuasını yayımlamıştır. Aynı isimle bir yayınevi kurmuş ve yaklaşık yüz kitap neşretmiştir. Şair olarak divanlar yayımlamasının yanı sıra hikayeler, romanlar, piyesler telif etmiş, fikri, ahlaki ve siyasi yazılar yazmıştır. Otuz yaşına kadar “bohem” diye tavsif ettiği bir hayat sürmüş, ruhi boşluktan kurtulamamıştır. Sonrasında bir vesileyle tanıştığı döneminin tanınan medrese alimi ve mutasavvıf Abdülhakim Arvasi’den etkilenmiştir. Böylece köklü bir fikri dönüşüm yaşamış, İslami dünya görüşünü benimsemiştir. Bu merhaleden sonra çok çeşitliliğe sahip edebi ürünlerinin tümünde inanç ve fikirlerini cesaretle savunmayı gaye edinmiştir. Muhalif bir kimlikle döneminin devlet ricaline alenen tenkitler yönetmekten çekinmemiştir. Bu uğurda ortaya koyduğu mücadele sebebiyle resmi kovuşturmalara maruz kalmış, defalarca hapis yatmıştır. Edebi faaliyetlerini, fikir kavgası niteliğinde icra etmiş, vefatına kadar da bu çizgisini sürdürmüştür. Tüm bu özellikleri birçok çevrede saygın bir mevkiye sahip olmasını sağlamıştır. Türk edebiyatındaki bu etkili konumuna rağmen Necip Fazıl, hala Arap okuyucusu tarafından nispeten bilinmemektedir. Arap araştırmacıların şaire dair teşekküre şayan değerli araştırmalar ve makaleler telif etmiş olmalarına rağmen eserleri henüz hak ettiği seviyede Arap okuyucusuna tanıtılabilmiş değildir. Burada Türkçeden Arapçaya tercüme faaliyetlerinin çok güçlü olmamasının etkisi akla gelebilir. Ancak başka Türk edebiyatçıların kitaplarının Arapçaya tercüme edildiği dikkate alındığında Necip Fazıl’ın eserleri özelinde bir eksiklikten bahsetmek yanlış olmaz. Her halükârda edebi eserleri Arapçaya çevirenler için yazarın ürünleri zengin bir servet mahiyetindedir. Biz de bu bağlamda Necip Fazıl’ın “Çile” adlı kitabından bazı şiirleri Arapça tahlil ederek manzum halde bu dile çevirdik. Manzumelerde klasik Arap şiiri kaidelerini dikkate aldık. Aynı şiirleri nesir olarak da çevirdik ve anlaşılmalarını kolaylaştırmak için kısa açıklamalar ekledik. Orijinal olduğunu düşündüğümüz bu çalışmamızla, Türk edebiyatı metinlerini Arapçaya çevirerek alana katkıda bulunanlar arasında yer almayı umuyoruz.

Keywords

Arap Dili ve Belagati, İslami Edebiyat, Arapçaya Manzum Tercüme, Türk Şiiri, Necip Fazıl Kısakürek, Çile

References

• Besli, Hüseyin ve Özbay Ömer. Bir Liderin Doğuşu. Çev. Tarık Abdülcelil. Tanta: Daru’l-beşir li’s-sekafe ve’l-ulum, 2012.
• Göze, Ergun. Üç Büyük Mustarip. İstanbul: Boğaziçi yayınları. 2. basım, 1995.
• Haksal, Ali Haydar. Necip Fazıl Kısakürek Büyük Doğu Irmağı. İstanbul: İnsan yayınları, 2007.
• İnan, Mehmet Akif. Necip Fazıl Günümüz Şiirinin Temel Koyucusu, Haz. Selma Günaydın. Ankara: Eğitim Bir Sen yayınları, 2. Basım, 2020.
• Kabaklı, Ahmet. Sultanu’ş Şuara Necip Fazıl. İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları, 1995.
• Kısakürek, Necip Fazıl. O ve Ben. İstanbul: Büyük Doğu, 1974.
• Kısakürek, Necip Fazıl. Kafa Kağıdı. İstanbul: Büyük Doğu, 1984.
• Kısakürek, Necip Fazıl. Çile. İstanbul: Büyük Doğu, 91. basım, 2018.
• MacLean, Gerald. Abdullah Gül and the Making of the New Turkey. UK: Oneworld Publications, 2014.
• Miyasoğlu, Mustafa. Necip Fazıl Armağanı. İstanbul : Marifet Yayınları, 1996.
• Okay, Orhan. Necip Fazıl Kısakürek. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1987.
• Özdamar, Mustafa. Üstad Necip Fazıl. İstanbul: Kırk Kandil, 1997.
• Şehsuvaroğlu, Lütfi. Necip Fazıl. Ankara: Alternatif Yayınları, 2003.
• Vakkasoğlu, Vehbi. Gençler İçin Hatıralarla Necip Fazıl. Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Belediyesi Kültür Yayınları, 2021.
• Yıldırım, Ercan. İslâmcılığın İki Kurucusu: Mehmet Akif-Necip Fazıl, İstanbul: Pınar yayınları, 2016.
• www.nfk.com.tr. “mektup-telgraf-not/mektup-2.”. Erişim: 05. 09. 2023.
• https://www.youtube.com/watch?v=_PNY4Gs-N3M Erişim: 05-09-2023. Profesör Muhammed Harb’dan Arabi 21’e: “Düşünür Necip Fazıl, Türkiye’deki İslami Hareketin Manevi Babasıdır.”