18-60 Yaş Grubu Kadınlarda Beslenme Alışkanlığını Etkileyen Etmenler ve Fiziksel Aktivite ile Beslenme Alışkanlığı Arasındaki İlişki

Year 2025, Volume: 8 Issue: 1, 49 - 60, 18.03.2025

Bilge Evren , Ayla Açıkgöz , Sevda Demiröz Yıldırım

Abstract

Amaç: Mersin ili Mut ilçesinde bir aile sağlığı merkezine bağlı 18-60 yaş grubu kadınlarda beslenme alışkanlığını etkileyen etmenler ve fiziksel aktivite ile beslenme alışkanlığı arasındaki ilişkinin belirlenmesidir.
Gereç ve Yöntem: Kesitsel tipte yapılan bu araştırma Mersin ili Mut ilçesinde bir aile sağlığı merkezinde yapılmıştır. Araştırmada Tanımlayıcı Veri Kayıt Formu, Beslenme Alışkanlıkları Ölçeği ve Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi (Kısa Form) kullanılmıştır. Araştırmanın verileri yüz yüze görüşme yöntemiyle toplanmıştır.
Bulgular: Araştırmaya 830 kadın katılmıştır. Lisenin altında öğrenimi olan, öğünlerini yardımcısı ya da komşusu pişiren kadınların şişmanlığa karşı önyargıları daha yüksek bulunmuştur (p<0.05). Çalışmayan, öğünlerini yardımcısı ya da komşusu pişiren kadınların şişmanlığın getirdiği olumlu olumsuz düşünceler puanı daha yüksek bulunmuştur (p<0.05). Bedenini zayıf olarak algılayan, yeterli ve dengeli beslendiğini belirten, günde üçten az ana öğün tüketen, diyetisyene hiç başvurmadığını belirten kadınların şişmanlığa karşı kendilik algısı daha yüksektir (p<0.01). Evli olan, yeterli ve dengeli beslendiğini belirten, öğün saatinin düzenli olduğunu belirten, öğünlerini kendi hazırlayan kadınların yemek yeme davranışı puanı daha yüksektir (p<0.05). Kadınların fiziksel aktivite düzeyi ile beslenme alışkanlıkları arasında anlamlı ilişki bulunmamıştır (p>0.05).
Sonuç: Araştırmada kadınların bazı sosyodemografik özellikleri, beden ağırlığı algısı, yeterli ve dengeli beslenme algısı, düzenli öğün saati algısı ve diyetisyene başvuru düzeyi ile Beslenme Alışkanlıkları Ölçeği’nin alt boyutları arasında ilişki bulunmuştur. Kadınların fiziksel aktivite düzeyi ile beslenme alışkanlıkları arasında anlamlı ilişki bulunmamıştır. Topluma yönelik özellikle öğrenim düzeyi düşük ve çalışmayan kadınlara yeterli, dengeli ve sağlıklı beslenmenin önemi konusunda eğitimlerin yapılması önerilir.

Keywords

Beslenme Alışkanlıkları, Kadınlar, Fiziksel aktivite

References

• Przybyłowicz KE, Danielewicz A. Eating habits and disease risk factors. Nutrients. 2022;14:3143.
• World Health Organization. Nutrition. [Internet]. 2024 July [cited 2024 July 30]. Available from: https://www.who.int/ health-topics/nutrition#tab=tab_1
• Demirhindi H. Toplum beslenmesi. Tanır F, Demirhindi H, editör. Halk Sağlığı Temel Bilgiler. Ankara: Akademisyen Kitabevi; 2020. s. 365-3867.
• Fisberg M, Gioia N, Maximino P. Transgenerational transmission of eating habits. J Pediatr. 2024;100 (suppl 1):82-87.
• Moschonis G, Trakman GL. Overweight and obesity: the interplay of eating habits and physical activity.Nutrients. 2023;15(13):2896.
• World Health Organization. Obesity and overweight. [Internet]. 2024 July [cited 2024 July 28]. Available from:https:// www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ obesity-and-overweight
• Demirel H. Türkiye fiziksel aktivite rehberi. Kayıhan H, Demirel H, editör. Ankara: Kuban Kitabevi; 2014.
• Piercy KL, Troiano RP, Ballard RM, Carlson SA, Fulton JE, Galuska DA et al. The physical activity guidelines for Americans. JAMA. 2018;320(19):2020-2028.
• Kadıoğlu BU, Evaluation of eating habits, behaviors and body weights of health sciences students. JoCuRES. 2017; 7(2):13- 26.
• Sinanoğlu E, Sağır M. Kişilik özelliklerinin beslenme alışkanlıkları, beden algıları ve antropometrik ölçümlere etkisinin incelenmesi: Başkent Üniversitesi Örneği. Antropoloji. 2024;48:16-23.
• Terlemezoğlu B. X, Y ve Z kuşaklarının beslenme alışkanlıklarının incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir: 2023.
• Tuğay E. Üniversite öğrencilerinin yaşam kalitesi beden algısı ve beslenme durumunun saptanması incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Biruni Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul: 2019.
• Oral FN, Durmuş H. Üniversite öğrencilerinde eko-anksiyete düzeyi ve beslenme alışkanlıklarıyla ilişkisi. Sosyal Sağlık Dergisi. 2023;3(2):15-25.
• Kundakçı A, Üniversite öğrencilerinin yeme tutumları, benlik algısı, vücut algısı ve stres belirtileri açısından karşılaştırılması, [Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara: 2005.
• Craig CL, Marshall AL, Sjöström M, Bauman AE, Booth ML, Ainsworth BE et al. International physical activity questionnaire: 12-country reliability and validity. Med Sci Sports Exerc. 2003;35(8):1381–1395.
• Saglam M, Arikan H, Savci S, Inal-Ince D, Bosnak-Guclu, M, Karabulut E, et al. International physical activity questionnaire: reliability and validity of the Turkish version. Perceptual and Motor Skills. 2010;111(1):278-284.
• World Health Organization. Global Database on Body Mass Index. BMI Classification. [Internet]. 2024 July [cited 2024 July 28]. Available from: http://www.assessmentpsychology. com/icbmi.htm
• Zhu Y, Wang Z. Association between joint physical activity and healthy dietary patterns and hypertension in US adults: crosssectional NHANES study. BMC Public Health, 2024;24(1):855.
• Reyes-Olavarría D, Latorre-Román PÁ, Guzmán-Guzmán IP, Jerez-Mayorga D, Caamaño-Navarrete F, Delgado-Floody P. Positive and negative changes in food habits, physical activity patterns, and weight status during COVID-19 confinement: associated factors in the Chilean population. Int J Environ Res Public Health. 2020;17(15):5431.
• Agyemang K, Banstola A, Pokhrel S, Anokye N. Determinants of physical activity and dietary habits among adults in Ghana: A cross-sectional study. Int J Environ Res Public Health. 2022;19(8):4671.
• Lo BK, Morgan EH, Folta SC, Graham ML, Paul LC, Nelson ME et al. Environmental influences on physical activity among rural adults in Montana, United States: Views from built environment audits, resident focus groups, and key informant interviews. Int. J. Environ. Res. Public Health. 2017;14.10:1173.
• Türkiye Diyetisyenler Derneği. Türkiye Diyetisyenler Derneği Tüzüğü. [Internet]. 2024 July [cited 2024 July 27]. Available from: https://www.tdd. org.tr/Hakk%C4%B1m%C4%B1zda/ T%C3%BCz%C3%BCk/tabid/21029/Default. aspx
• T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Sağlıklı Hayat Merkezi. [Internet]. 2024 July [cited 2024 July 27]. Available from: https://shm.saglik.gov.tr/ shm-nedir.html
• World Health Organization. Global status report on physical activity 2022. Geneva: World Health Organization; 2022. Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.
• Kahraman S, Çitfçi EK, Yılmaz D. Sağlık bölümünde okuyan ve okumayan üniversite öğrencilerin beslenme alışkanlıklarının belirlenmesi. IAAOJ Health Sciences, 2020;6(3):302-314.
• Hamzaid NH, Gumisi ZGR, Ahmad Helme K, Azmi N, Shahril MR. Lifestyle and psychological factors affecting eating habits and physical activity among government servants in the states with the highest cumulative cases in Malaysia during the COVID-19 pandemic. Frontiers in Public Health, 2022;10:816530.