Awareness Of Classroom Teacher Candidates Regarding Children’s Books

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 175 - 201, 30.01.2023

Ezgi Çetinkaya Özdemir , Bengisu Kaya Özgül

https://doi.org/10.34056/aujef.1185253

Cited By: 1

Öz

In this study, it was aimed to reveal the awareness of prospective classroom teachers about children's books, who took the Children's Literature course, which is an elective course in the Department of Classroom Education, and those who did not. The participants of the study, which adopted the "case study" approach, one of the qualitative research designs, are 113 teacher candidates in total who continue their education in the 2nd grade in the Department of Classroom Education in the Faculties of Education of two different state universities. Since the data were collected before January 2020, there is no ethics committee approval. In the study, a semi-structured interview form developed by the researchers was used as a data collection tool. Content analysis, one of the qualitative data analysis techniques, was used in the analysis of the data. When the research findings are examined, it has been determined that the prospective classroom teachers who take the Children's Literature course have a good level of awareness about the educational features of children's books, the qualities to be considered when recommending a book, and the formal and content features that the books should have. It was observed that the awareness levels of the primary school teacher candidates who did not take the course in terms of the mentioned criteria were above the expected. At this point, parents and especially teachers have important responsibilities in choosing and recommending children's books, which play a major role in liking reading and gaining reading habits. For this reason, it is very important for both teachers and teacher candidates to know the features that qualified children's books should have and to have an awareness at a level to recommend books to students. However, it is recommended that the Children's Literature course be included in the program as a compulsory course instead of an elective course.

Anahtar Kelimeler

children's literatüre, children's book, classroom teacher candidates

Sınıf Öğretmeni Adaylarının Çocuk Kitaplarına İlişkin Farkındalıkları

Öz

Bu çalışmada, Sınıf Eğitimi Anabilim Dalında seçmeli bir ders olan Çocuk Edebiyatı dersini alan ve almayan sınıf öğretmeni adaylarının çocuk kitaplarına ilişkin farkındalıklarını ortaya koymak amaçlanmıştır. Nitel araştırma desenlerinden biri olan “durum çalışması” yaklaşımı benimsenen çalışmanın katılımcıları, iki farklı devlet üniversitesinin Eğitim Fakültelerinde Sınıf Eğitimi Anabilim Dalında 2. sınıfta öğrenimlerine devam eden toplam 113 öğretmen adayıdır. Çalışmada veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Veriler 2020 yılı ocak ayından önce toplandığı için etik kurul izni bulunmamaktadır. Verilerin analizinde, nitel veri analiz tekniklerinden içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma bulguları incelendiğinde, Çocuk Edebiyatı dersi alan sınıf öğretmeni adaylarının; çocuk kitaplarının eğitsel olarak taşıması gereken özellikler, kitap önerisinde bulunurken göz önüne alınacak nitelikler, kitapların taşıması gereken biçimsel ve içerik özellikleri ile ilgili iyi düzeyde bir farkındalığa sahip oldukları tespit edilmiştir. Dersi almayan sınıf öğretmeni adaylarının söz konusu kriterler bakımından farkındalık düzeylerinin ise beklenenin üzerinde olduğu görülmüştür. Bu noktada okumayı sevme ve okuma alışkanlığı kazanmada büyük rol oynayan çocuk kitaplarının seçilmesinde ve çocuklara önerilmesinde, anne-babalara ve özellikle öğretmenlere önemli sorumluluklar düşmektedir. Bu nedenle gerek öğretmenlerin gerekse öğretmen adaylarının nitelikli çocuk kitaplarının taşıması gereken özellikleri bilmesi ve öğrencilere kitap önerebilecek seviyede bir farkındalığa sahip olması oldukça önem taşımaktadır. Bununla birlikte Çocuk Edebiyatı dersinin seçmeli ders yerine zorunlu ders olarak programda yer alması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

çocuk edebiyatı, çocuk kitapları, sınıf öğretmeni adayları

Kaynakça

• Adak-Özdemir, A. ve Özdemir-Beceren, B. (2020). Çocuk kitaplarının okul öncesi öğretmenlerinin görüşleri ve kitap incelemesi çerçevesinde değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 9(3), 1216-1242.
• Akçay, S. ve Baş, B. (2015). Samed Behrengi’nin hikâyelerindeki eğitsel iletiler üzerine bir araştırma. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(3), 77-90.
• Alan, Y. (2020). Türkçe öğretmeni adaylarının çocuk edebiyatına yönelik görüşleri. Uluslararası Eğitim Araştırmacıları Dergisi, 3(2), 135-147.
• Aslan, C. (2007). Yazınsal nitelikli çocuk kitaplarının çocuğun okuduğunu anlama ve yazılı anlatım becerilerine etkisi. Eurasian Journal of Educational Research, 27, 15-29.
• Bağcı-Ayrancı, B. ve Aytaş, G. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarının çocuk edebiyatının eğitimde işlevselliği üzerine görüşleri. International Journal of Human Sciences, 14(4), 4226-4240.
• Baş, B. ve Ucuzsatar, N. (2020). Okul öncesi çocuk kitaplarındaki hayvan karakterlerin geliştirilme yolları açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 9(1), 336-353.
• Bond, M. A. ve Wasik, B. A. (2009). Conversation stations: Promoting language development in young children. Early Childhood Education Journal, 36, 467–473.
• Büyükkavas-Kuran, Ş. ve Ersözlü, Z.N. (2009). Sınıf öğretmenlerinin çocuk edebiyatına ilişkin görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi. V(I), 1–17.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Ceran, D., Özgül, E., Yıldız, D., Altun, K. ve Dağ, A. N. (2019). Türkçe öğretmenlerinin çocuk edebiyatı ürünlerine ilişkin görüşleri: bir durum çalışması. Route Educational and Social Science Journal, 6(10), 851–860.
• Cremin, T., Mottram, M., Bearne, E. & Goodwin, P. (2008) Exploring teachers' knowledge of children's literature. Cambridge Journal of Education, 38(4), 449-464, DOI: 10.1080/03057640802482363.
• Creswell, J. W. (2016). Beş nitel araştırma yaklaşımı. M. Bütün ve S. B. Demir (Çev. Ed.) ve M. Aydın (Çev). Nitel araştırma yöntemleri. (3. Baskı, s. 69-110) içinde. Siyasal Kitabevi. (Orijinal eserin yayın tarihi 2013).
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma yaklaşımının seçimi. S. B. Demir (Çev. Ed.) ve M. Bütün (Çev). Araştırma deseni. (3. Baskı, s. 1-24) içinde. Eğiten Kitap. (Orijinal eserin yayın tarihi 2014, 4. Baskı).
• Çatalcalı-Soyer, A. (2009). Okul öncesi dönem çocuk hikâye kitapları: Stereotipler ve kimlikler. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1), 13–27.
• Çer, E. (2020). Türkçe öğretmeni adaylarının çocuk kitaplarının tasarım, içerik ve eğitsel özelliklerine yönelik yeterliklerinin incelenmesi. Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 6(1), 168–186. doi: 10.31464/jlere.611644
• Çevik, A. ve Müldür, M. (2019). Sınıf öğretmeni adaylarının çocuk edebiyatı farkındalığı. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(72), 1869–1883.
• Demircan, C. (2006). TÜBİTAK çocuk kitaplığı dizisindeki kitapların dış yapısal ve içyapısal olarak incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 12–27.
• Dilidüzgün, S. (2004). Çağdaş Çocuk Yazını-Yazın Eğitimine Atılan İlk Adım. Morpa Kültür Yayınları.
• Gönen, M., Katrancı, M., Uygun, M. ve Uçuş, Ş. (2011). İlköğretim birinci kademe öğrencilerine yönelik çocuk kitaplarının, içerik, resimleme ve fiziksel özellikleri açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36(160), 251–265.
• Gözüküçük, M. (2022). Sınıf öğretmeni adaylarının çocuk edebiyatı türlerine göre oyuncak kitap hazırlama deneyimleri. Milli Eğitim, 51(234), 1507–1528.
• İnce-Samur, A. Ö. (2016). Okuma kültürü nasıl kazandırılır/ okulöncesi dönem (0–6 Yaş). Anı Yayıncılık.
• Kanat, Ö. (2020). Eğitim fakültelerindeki çocuk edebiyatı dersinin öğretmen adaylarının görüşlerine göre değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(3), 646–656.
• Karatay, H. (2007). Dil edinimi ve değer öğretim sürecinde masalın işlevi ve önemi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(3), 463–475.
• Kavcar, C. (1999). Edebiyat ve eğitim. Engin Yayınevi.
• Klein, E. C., Ezell, D., Powell, S. S. ve Ezell, P. S. (2014). Character education using children’s literature, puppets, magic tricks and balloon art. International Journal of Humanities and Social Science, 4(14), 1–15.
• Lüle-Mert, E. (2016). Çocuk edebiyatı eleştirisinin Türkçe öğretmen adaylarının çocuk kitaplarını gelişim düzeylerine göre ayrıştırma becerisine etkisi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 1252–1274. doi: 10.17556/jef.23692
• Maltepe, S. (2009). Türkçe öğretmeni adaylarının çocuk edebiyatı ürünlerini seçebilme yeterlilikleri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(21), 398–412.
• Mosher, J. (2001). Children’s literature and character devolopment. The Fourth and Fifth Rs, 8(1), 1–3. Russell, D. L. (2009). Literature for Children. Pearson Education Publishing.
• Sever S. (2003). Çocuk ve edebiyatı. Kök.
• Snell, E. K., Hindman, A. H. ve Wasik, B. A. (2015). How can book reading close the word gap? Five key practices from research. The Reading Teacher, 68(7), 560–581.
• Temizkan, M. (2011). Türkçe öğretmeni adaylarının çocuk kitaplarında bulunması gereken özellikleri algılama durumları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 339–357.
• Temizyürek, F. (2003). Türkçe öğretiminde çocuk edebiyatının önemi. Türklük Bilimi Araştırmaları, Özel Sayısı, 13, 161–167.
• Thomas, E. E. (2016). Stories still matter: Rethinking the role of diverse children’s literature today. Language Arts, 94(2), 116–123.
• Turan, F., Gönen, M. ve Aydos, E. H. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarının resimli öykü kitaplarını seçme konusunda yeterlik düzeyleri ve kendi yeterliklerine ilişkin algılarının incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 400–422.
• Ulusoy, M. ve Altun, D. (2018). Okul öncesi öğretmen adaylarının çocuk edebiyatı ve resimli çocuk kitapları ile ilgili metaforları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik), 17(67), 1206–1221.
• Wei, C. C. ve Ma, M. Y. (2020). Designing attractive children’s picture books: Evaluating the attractiveness factors of various picture book formats. The Design Journal, 23(2), 287–308.
• Yağcı, Y. (2007). Çocuk ve gençlerin kitaba ulaşmasındaki köprüler. Türk Kütüphaneciliği, 1, 62–71.
• Yazıcı-Okuyan, H. (2009). Türkçe ve sınıf öğretmenlerinin okuma saatlerinde kullanılan çocuk edebiyatı ürünlerini seçme ölçütleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(18), 135–159.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.