Father Personality, Perception of Paternal Role and Social Behaviors in Preschool Period: The Mediator Role of Father Involvement

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 244 - 275, 13.01.2024

Selahattin Semiz , Meral Ören

https://doi.org/10.34056/aujef.1315331

Cited By: 2

Öz

The aim of this study is to examine the relationship between father personality, paternal role perception and children's social behaviors in the preschool period, and the mediating role of father involvement in this relationship. Paternal Role Perception Scale, Father Involvement Scale, Five Factor Personality Scale and Demographic Information Form, were used as data collection tools. The data collected within the study were obtained through online questionnaires on Google forms in the fall semester of 2021-2022. This research is a descriptive study in which the scanning and correlational model are preferred. The data obtained in the study were analyzed through AMOS 23 and SPSS 26 programs. The participants of the study were 504 fathers that who has children between the age of 3-6 living in Turkey. Snowball and convinience sampling methods were used to reach this study group. According to the results of the research, father involvement, openness to experience and extroversion from the father's personality traits only show a significant mediating role for the child's anxiety-withdrawal. For neuroticism, which is a personality trait of the father, it was seen that father involvement was a significant mediator for child's anger-aggression, anxiety-withdrawal and social competence levels. Another result reached in the research is that father involvement has a significant mediating role in the relationship between modern paternal role perception and the child's anger-aggression, anxiety-withdrawal and social competence levels. Direct relationships between father's personality traits, perception of modern fatherhood role, child's social behaviors and father involvement are presented in detail in the findings.

Anahtar Kelimeler

father involvement, father personality, paternal role perception, pre-schooler’s social behavior

Okul Öncesi Dönemde Baba Kişiliği, Babalık Rolü Algısı ve Sosyal Davranışlar: Baba Katılımının Aracı Rolü

Öz

Bu çalışmanın amacı okul öncesi dönemde baba kişiliği, babalık rolü algısı ve çocukların sosyal davranışları arasındaki ilişkinin ve bu ilişkide baba katılımının aracı rolünün incelenmesidir. Çalışmada veri toplama aracı olarak, Babalık Rolü Algı Ölçeği, Baba Katılım Ölçeği, Beş Faktör Kişilik Ölçeği ve Demografik Bilgi Formu kullanılmıştır. Çalışma kapsamında toplanan veriler 2021-2022 yılının güz döneminde Google forms üzerinden çevrimiçi ölçekler vasıtasıyla elde edilmiştir. Betimsel araştırmaların türlerinden olan tarama modelinin seçildiği bu çalışmada ilişkisel desen ve tarama deseni tercih edilmiştir. Çalışmada ulaşılan veriler AMOS 23 ve SPSS 26 programları aracılığıyla analiz edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu Türkiye’de yaşayan 3-6 yaş aralığında çocuğu olan 504 baba oluşturmaktadır. Araştırma elde edilen sonuçlara göre baba katılımı babanın kişilik özelliklerinden deneyime açıklık ve dışadönüklük yalnızca çocuğun kaygı-geri çekilme için anlamlı bir aracılık rolü göstermektedir. Babanın kişilik özelliklerinden nörotizm için ise baba katılımımın çocuğun öfke-agresyon, kaygı-geri çekilme ve sosyal yetkinlik düzeylerinin üçü için de anlamlı bir aracı olduğu görülmüştür. Babanın kişilik özellikleri, modern babalık rolü algısı, çocuğun sosyal davranışları ve baba katılımı arasındaki doğrudan ilişkiler bulgular bölümünde ayrıntılı olarak sunulmuştur. Araştırma da ulaşılan bir diğer sonuçta baba katılımının modern babalık rolü algısı ile çocuğun öfke-agresyon, kaygı-geri çekilme ve sosyal yetkinlik düzeyleri arasındaki ilişkide anlamlı bir aracılık rolü olduğudur. Modern babalık rolü algısı baba katılımını pozitif bir biçimde yordamaktadır. Ayrıca modern babalık rolü algısı çocuğun öfke-agresyon ve kaygı-geri çekilme düzeylerini negatif bir biçimde yordarken, sosyal yetkinlik düzeyini ise pozitif bir biçimde yordamaktadır.

Anahtar Kelimeler

baba katılımı, baba kişiliği, babalık rolü algısı, sosyal davranışlar

Kaynakça

• Ainsworth, M. D. S., Blehar, M. C., Waters, E. ve Wall, S. N. (2015). Patterns of attachment: A psychological study of the strange situation. Psychology Press.
• Aksoy, A. B. ve Tatlı, S. (2019). Okul Öncesi Dönem Çocuğu Olan Babaların Çocuklarıyla Olan İlişkileri ile Babalık Rolü Algıları Arasındaki İlişkinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10 (1), 1-22. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jiss/issue/45470/570876 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Artan, İ. ve Bayhan, P. S. (2014). Çocuk gelişimi ve eğitimi. Morpa Kültür Yayınları.
• Asendorff J. B. (1990). Beyond social withdrawal: Shyness, unsociability, and peer avoidance. Human Development, 33, 250–259. https://doi.org/10.1159/000276522 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Atan, A. (2020). 5-6 yaş çocuklarda psikolojik iyi oluş: Bir model önerisi ve ebeveynler ile öğretmenlerin kişilik tipleri, ego durumları ve psikolojik iyi oluş düzeylerinin yordayıcı rolü. Pamukkale Üniversitesi, Denizli. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Aytemiz T. (2010). Ebeveynin kişiliği, çocuğun mizacı ve ebeveyn tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Bandura, A. (1977). Social learning theory. Prentice Hall, New Jersey.
• Barkley, R. A. & Mash, E. J. (2003). Child psychopathology. Guilford Press.
• Bayram, N. (2013). Yapısal eşitlik modellemesine giriş AMOS uygulamaları. Ezgi Kitabevi, Bursa.
• Belli, M., Didişen, N. ve Yılmaz, H. B. (2021). Geçmişten günümüze değişen babalık rolü ve çocuk gelişimine katkıları. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(2), 366-371. https://doi.org/10.34087/cbusbed.806798 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Belsky, J., Gilstrap, B. ve Rovine, M. (1984). The Pennsylvania Infant and Family Development Project, I: Stability and change in mother-infant and father-infant interaction in a family setting at one, three, and nine months. Child Development, 692-705. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/6734311/ adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Benson, J. B. ve Haith, M. M. (2010). Social and emotional development in infancy and early childhood. Academic Press.
• Bowlby, J. (2005). A secure base: Clinical applications of attachment theory. Routledge Press.
• Boyd, S. T. (1981). Measurement of paternal attitude toward infant caretaking. Children's Health Care, 10(2), 66-67. https://doi.org/10.1207/s15326888chc1002_6 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi Yayıncılık. Ankara.
• Cabrera, N. J., Fitzgerald, H. E., Bradley, R. H. ve Roggman, L. (2014). The ecology of father‐child relationships: An expanded model. Journal of Family Theory & Review, 6(4), 336-354.
• Cabrera, N. J., Shannon, J. D. ve Tamis-LeMonda, C. (2007). Fathers' ınfluence on their children's cognitive and emotional development: From toddlers to pre-k. Applied Developmental Science, 11(4), 208-213. https://doi.org/10.1111/jftr.12054 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Cabrera, N. J., Volling, B. L. ve Barr, R. (2018). Fathers are parents, too! Widening the lens on parenting for children's development. Child Development Perspectives, 12(3), 152-157. https://doi.org/10.1111/cdep.12275 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Clark, L. A., Kochanska, G. ve Ready, R. (2000). Mothers’ personality and its interaction with child temperament as predictors of parenting behavior. Journal of Personality and Social Psychology, 79, 274–285. https://www.researchgate.net/publication/12371852 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Cui, D., Liu, L., Wei, B. ve Li, Y. (2022). Associations between empathy and social anxiety in childhood: the moderating role of mother-child conflict and peer rejection. Current Psychology, 1-14. https://doi.org/10.1007/s12144-022-03537-6 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Cumberland-Li, A., Eisenberg, N., Champion, C., Gershoff, E. ve Fabes, R. A. (2003). The relation of parental emotionality and related dispositional traits to parental expression of emotion and children’s social functioning. Motivation and Emotion, 27, 27–56. https://doi.org/10.1023/A:1023674308969 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Curran, P. J., West, S. G. ve Finch, J. F. (1996). The robustness of test statistics to nonnormality and specification error in confirmatory factor analysis. Psychological methods, 1(1), 16. https://curran.web.unc.edu/wp-content/uploads/sites/6785/2015/03/CurranWestFinch1996.pdf adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Çetin, Ş. Ü. (2015). Father involvement in early years: comparing children’s perceptions of father involvement with those their fathers’ and mothers’. Doctoral dissertation, Middle East Technical University, The Graduate School of Socıal Sciences, Ankara. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Çorapçı, F., Aksan, N., Arslan, D. ve Yağmurlu, B. (2010). Okul öncesi dönemde duygusal davranışsal ve sosyal uyum taraması: Sosyal Yetkinlik ve Davranış Değerlendirme-30 Ölçeği. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 17, 63-74. https://toad.halileksi.net/olcek/sosyal-yetkinlik-ve-davranis-degerlendirme-30-olcegi/ adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Davies, P. T., Sturge-Apple, M. L., Cicchetti, D., Manning, L. G. ve Vonhold, S. E. (2012). Pathways and processes of risk in associations among maternal antisocial personality symptoms, interparental aggression, and preschooler's psychopathology. Development and Psychopathology, 24(3), 807-832. https://doi.org/10.1017/S0954579412000387 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• De Haan, A. D., Prinzie, P. ve Deković, M. (2009). Mothers’ and fathers’ personality and parenting: The mediating role of sense of competence. Developmental Psychology, 45(6), 1695-1707. https://doi.org/10.1037/a0016121 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Deleş, B. ve Kaytez, N. (2020). Okul öncesi dönemde çocuğu olan babaların babalık rolü algısı ile baba katılım durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ekev Akademi Dergisi, 84, 101-116. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sosekev/issue/71841/1152866 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Denham, S. A., Wyatt, T. M., Bassett, H. H., Echeverria, D. ve Knox, S. S. (2009). Assessing social-emotional development in children from a longitudinal perspective. Journal of Epidemiology & Community Health, 63(Suppl 1), 37-52. https://doi.org/10.1136/jech.2007.070797 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Denham, S., Von Salisch, M., Olthof, T., Kochanoff, A. ve Caverly, S. (2002). Emotional and social development in childhood. In P. K. Smith, & C. H. Hart (Eds.), Blackwell handbook of childhood social development (pp, 307-328). Oxford, UK: Blackwell Publishers.
• DeYoung, C. G., Quilty, L. C., Peterson, J. B. ve Gray, J. R. (2013). Openness to experience, intellect, and cognitive ability. Journal of Personality Assessment,96(1),46-52. https://doi.org/10.1080/00223891.2013.806327 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Driver, M. (2019). Father involvement, parent conflict, and social emotional development in pre-school children (Order No. 13863761). Available from ProQuest Dissertations & Theses Global. (2215410059).
• Easterbrooks, M., Raskin, M. ve McBrian, S. F. (2014). Father involvement and toddlers' behavior regulation: Evidence from a high social risk sample. Fathering: A Journal of Theory, Research & Practice about Men as Fathers, 12(1). https://doi.org/10.3149/fth.1201.71 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Eisenberg, N., Cumberland, A., Spinrad, T. L., Fabes, R. A., Shepard, S. A., Reiser, M., Murphy, B. C., Losoya, S. H. ve Guthrie, I. K. (2001). The relations of regulation and emotionality to children's externalizing and internalizing problem behavior. Child Development, 72(4), 1112-1134. https://doi.org/10.1111/1467-8624.00337 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Fabes, R. A. V. ve Eisenberg, N. (1992). Young children's coping with interpersonal anger. Child Development, 63(1), 116-128. https://doi.org/10.2307/1130906 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Fernandes, C., Monteiro, L., Santos, A. J., Fernandes, M., Antunes, M., Vaughn, B. E. ve Veríssimo, M. (2020). Early father–child and mother–child attachment relationships: contributions to preschoolers’ social competence. Attachment & Human Development, 22(6), 687-704. https://doi.org/10.1080/14616734.2019.1692045 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Goldwire, T. A. (2012). Father involvement as a predictor of preschool children's academic readiness and socioemotional competence (Order No. 1531512). Available from ProQuest Dissertations & Theses Global. (1269180826).
• Göger, G. (2018). Ebeveynlerin kişilik özellikleri ile çocuklarının sosyal beceri ve problem davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Grusec, J. E. ve Hastings, P. D. (2007). Handbook of Socialization: Theory and Research. Guilford Press.
• Gürbüz, S. (2019). Aracı, düzenleyici ve durumsal etki analizleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Güzel, H. ve Tüfekci, A. (2021). Okul öncesi dönemde çocuğu olan babaların baba çocuk ilişkileri ve babalık rolü algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi: Gaziantep ili örneği. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi 2021, 11(2), 463-489. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sosekev/issue/71841/1152866 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Hair Jr, J. F., Hult, G. T. M., Ringle, C. M., Sarstedt, M., Danks, N. P. ve Ray, S. (2021). Partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM) using R: A workbook. Springer Press.
• Handel, G. (Ed.). (2011). Childhood socialization. Transaction Publishers.
• Hayes, A. F. (2022) Introduction to mediation, moderation, and conditional process analysis, third edition: a regression-based approach. Guilford Press.
• Hemmeter, M. L., Santos, R. M. ve Ostrosky, M. M. (2008). Preparing early childhood educators to address young children's social-emotional development and challenging behavior: A survey of higher education programs in nine states. Journal of Early Intervention, 30(4), 321-340. https://doi.org/10.1177/1053815108320900 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Horzum, M. B., Ayas, T. ve Padır, M. A. (2017). Beş faktör kişilik ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması. Sakarya University Journal of Education, 7(2), 398-408. https://doi.org/10.19126/suje.298430 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• İnanç, L., Altıntaş, M. ve Barış, T. (2017). Ebeveynlerin çocuk yetiştirme tutumları ile kişilik yapıları arasındaki ilişki. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(5), 1731-1745. https://doi.org/10.24289/ijsser.336505 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Islam, M. M. ve Khan, M. N. (2023). Early childhood development and its association with maternal parity. Child: Care, Health and Development, 49(1), 80-89. https://doi.org/10.1111/cch.13011 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Jessee, V. ve Adamsons, K. (2018). Father involvement and father–child relationship quality: An intergenerational perspective. Parenting, 18(1), 28-44. https://doi.org/10.1080/15295192.2018.1405700 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Jones, D. E., Greenberg, M. ve Crowley, M. (2015). Early social-emotional functioning and public health: The relationship between kindergarten social competence and future wellness. American Journal of Public Health, 105(11), 2283-2290. https://doi.org/10.2105/AJPH.2015.302630 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Jones, S. M., Zaslow, M., Darling-Churchill, K. E. ve Halle, T. G. (2016). Assessing early childhood social and emotional development: Key conceptual and measurement issues. Journal of Applied Developmental Psychology, 45, 42-48. https://doi.org/10.1016/j.appdev.2016.02.008 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Karasar, N. (2012) Bilimsel araştırma yöntemi, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Karayılmaz, S. (2020). Kırsal kesimden babaların babalık rolü algısı ile çocuk bakım uygulamalarına katılımları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Çağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Kline, R. B. (2015). Principles and practice of structural equation modeling. Guildford Press.
• Kroll, M. E., Carson, C., Redshaw, M. ve Quigley, M. A. (2016). Early father involvement and subsequent child behaviour at ages 3, 5 and 7 years: Prospective analysis of the UK millennium cohort study. PloS one, 11(9). https://doi.org/10.1371/journal.pone.0162339 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Kuruçırak, Ş. (2010). 4-12 aylık bebeği olan babaların, babalık rolü algısı ile bebek bakımına katılımı arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Antalya. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Kuzucu Y. (1999). Babalarıyla çatışma düzeyi yüksek ve düşük olan ergenlerin ve babaların babalık rolüne ilişkin algılarının karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Kwok, S. Y. ve Li, B. K. (2015). A mediation model of father involvement with preschool children in Hong Kong. Social Indicators Research, 122(3), 905-923. https://doi.org/10.1007/s11205-014-0708-5 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• LaFreniere P.J. ve Dumas J. E. (1996) Social competence and behavior evaluation in children ages 3 to 6 years: The short form (SCBE-30). Psychological Assessment, 8, 369-377. https://doi.org/10.1037/1040-3590.8.4.369 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Lahey, B. B. (2009). Public health significance of neuroticism. American Psychologist, 64, 241–256. https://doi.org/10.1037/a0015309 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Lamb, M. E. (1975). Fathers: Forgotten contributors to child development. Human development, 18(4), 245-266. https://www.jstor.org/stable/26764330 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Lamb, M. E. (1977). Father-infant and mother-infant interaction in the first year of life. Child development, 167-181. https://doi.org/10.2307/1128896 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Lamb, M. E. ve Lewis, C. (2010). The development and significance of father-child relationships in two-parent families. In M. E. Lamb (Ed.), The role of father in child development. (pp. 58-93). New York: John Willey.
• Lecompte, V., Moss, E., Cyr, C. ve Pascuzzo, K. (2014). Preschool attachment, self-esteem and the development of preadolescent anxiety and depressive symptoms. Attachment & Human Development, 16(3), 242-260. https://doi.org/10.1080/14616734.2013.873816 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Leidy, M. S., Schofield, T. J. ve Parke, R. D. (2013). Fathers’ contributions to children’s social development. In N. J. Cabrera ve C. S. Tamis-Lemonda (Eds.), Handbook of father involvement: Multidisciplinary perspectives (pp. 151-167). Routledge Press.
• Liu, J. (2004). Childhood externalizing behavior: Theory and implications. Journal of Child and Adolescent Psychiatric Nursing, 17(3), 93-103. https://doi.org/10.1111/j.1744-6171.2004.tb00003.x adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Maccoby, E. E. (1994). The role of parents in the socialization of children: An historical overview. In R. D. Parke, P. A. Ornstein, J. J. Rieser, & C. Zahn-Waxler (Eds.), A century of developmental psychology (pp. 589–615). American Psychological Association.
• Margines, E. Y. (2011). Personality Factor Interactions in Relationship Satisfaction (Publication Number 3474202).ProQuest Dissertations & Theses Global adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• McBride, B. A. ve Mills, G. (1993). A comparison of mother and father involvement with their preschool age children. Early Childhood Research Quarterly, 8(4), 457-477. https://doi.org/10.1016/S0885-2006(05)80080-8 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Meydan, C.H. ve Şeşen, H. (2011). Yapısal eşitlik modellemesi AMOS uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Moffitt, T. E., Arseneault, L., Belsky, D., Dickson, N., Hancox, R. J., Harrington, H., Houts, R., Poulton, R., Roberts, B. W., Ross, S., Sears, M. R., Thomson, W. M. ve Caspi, A. (2011). A gradient of childhood self-control predicts health, wealth, and public safety. Proceedings of the National Academy of Sciences, 108(7), 2693-2698. https://doi.org/10.1073/pnas.1010076108 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Moluz, E. (2022). Okul öncesi eğitimde baba katılımı: baba-çocuk ortaklığına yönelik deneyimlerin durum çalışması ile betimlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• New, R. S. ve Cochran, M. (Eds.). (2007). Early childhood education: An international encyclopedia (Vol. 4). Greenwood Publishing Group.
• Özdemir, A. F. (2018). Okul öncesi eğitim alan 66-72 aylık çocukların baba katılımı ile erken dönem matematik becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Özgündüz, Ö. (2015). Baba katılımı eğitim programının baba katılımına ve okul öncesi çocukların sosyal becerilerine etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Özkan, T. (2014). Çocuğu okul öncesi eğitim kurumuna devam eden babalara uygulanan baba katılım programının baba-çocuk ilişkisi üzerine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Özyürek, A., Şalcı, O., Mamiyev, D., Çekiç, İ., Sağlam, C. ve Nazlı, B. (2018). Okul öncesi eğitimde baba katılımının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 613-631.
• Pallant, J. (2016). SPSS kullanma kılavuzu (Çev. Sibel, Balcı ve Berat, Ahi.). Ankara: Nobel Yayınları.
• Panula, V., Junttila, N., Aromaa, M., Rautava, P. ve Räihä, H. (2020). Parental psychosocial well-being as a predictor of the social competence of a child. Journal of child and family studies, 29(11), 3004-3019. https://doi.org/10.1007/s10826-020-01790-6 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Phares, V., Fields, S., Kamboukos, D. ve Lopez, E. (2005). Still looking for Poppa. American Psychologist, pp. 735-736. https://doi.org/10.1037/0003-066X.60.7.735 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Pleck, J. H. (2010). Paternal involvement: revised conceptualization and theoretical linkages with child outcomes. In M. E. Lamb (Ed.), The role of father in child development. (pp. 58-93). New York: John Willey.
• Prinzie, P., Onghena, P. ve Hellinckx, W. (2005). Parent and child personality traits and children's externalizing problem behavior from age 4 to 9 years: A cohort-sequential latent growth curve analysis. Merrill-Palmer Quarterly (1982-), 335-366. https://doi.org/10.1353/mpq.2005.0017 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Prinzie, P., Onghena, P., Hellinckx, W., Grietens, H., Ghesquiere, P. ve Colpin, H. (2005). Direct and indirect relationships between parental personality and externalising behaviour: The role of negative parenting. Psychologica Belgica, 45(2), 123-145. https://doi.org/10.5334/pb-45-2-123 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Prinzie, P., Stams, G. J. J. M., Dekovic, M., Reijntjes, A. H. A. ve Belsky, J. (2009). The relations between parents' Big Five personality factors and parenting: A meta-analytic review. Journal of Personality and Social Psychology, 97, 351-362. https://doi.org/10.1037/a0015823 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Ramchandani, P. G., Domoney, J., Sethna, V., Psychogiou, L., Vlachos, H. ve Murray, L. (2013). Do early father–infant interactions predict the onset of externalising behaviours in young children? Findings from a longitudinal cohort study. Journal of child psychology and psychiatry, 54(1), 56 64. https://doi.org/10.1111/j.1469-7610.2012.02583.x adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Rammstedt, B. ve John, O. P. (2007). Measuring personality in one minute or less: A 10-item short version of the Big Five Inventory in English and German. Journal of Research in Personality, 41(1), 203-212. https://doi.org/10.1016/j.jrp.2006.02.001 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Raskin, M., Fosse, N. E. ve Easterbrooks, M. A. (2015). Influence of mother's depression on her reports of father involvement and child behavioral problems: A latent statetrait approach. Infant mental health journal, 36(1), 88-103. https://doi.org/10.1002/imhj.21487 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Rea-Sandin, G., Vasquez-O'Brien, T. C. ve Lemery-Chalfant, K. (2020). The protective role of parent positive personality and emotional availability in toddler problem behavior. Merrill-Palmer Quarterly, 66(3), 227-251. https://doi.org/10.13110/merrpalmquar1982.66.3.0227 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Russell, G. ve Radojevic, M. (1992). The changing role of fathers? Current understandings and future directions for research and practice. Infant Mental Health Journal, 13(4), 296-311. https://doi.org/10.1002/1097-0355(199224)13:4<296::AID-IMHJ2280130405>3.0.CO;2-C adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Sapsağlam, Ö. (2015). Anasınıfına devam eden çocuklara uygulanan sosyal değerler eğitimi programının sosyal beceri kazanımına etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Scaramella, L. V. ve Leve, L. D. (2004). Clarifying parent–child reciprocities during early childhood: The early childhood coercion model. Clinical Child and Family Psychology Review, 7(2), 89-107. https://doi.org/10.1023/B:CCFP.0000030287.13160.a3 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Schofield, T. J., Conger, R. D., Donnellan, M. B., Jochem, R., Widaman, K. F. ve Conger, K. J. (2012). Parent personality and positive parenting as predictors of positive adolescent personality development over time. Merrill-Palmer, 58(2), 255. https://doi.org/10.1353/mpq.2012.0008 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Semiz, S. (2022). Okul öncesi dönem çocuklarının sosyal davranışlarının baba katılımı ve baba ile ilgili değişkenler temelinde incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Sımsıkı, H. ve Şendil, G. (2014). Baba Katılım Ölçeği’nin (BAKÖ) Geliştirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13 (49), 104-123. https://toad.halileksi.net/olcek/baba-katilim-olcegi/ adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Sürücü, L., Şeşen, H. ve Maslakçı, A. (2021). SPSS, AMOS ve PROCESS macro ile ilişkisel, aracı/düzenleyici ve yapısal eşitlik modellemesi uygulamalı analizler. Ankara, Detay Yayıncılık.
• Şahin, H. ve Demiriz, S. (2014). Beş altı yaşında çocuğu olan babaların, babalık rolünü algılamaları ile aile katılım çalışmalarını gerçekleştirmeleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 181(181), 273-294. https://doi.org/10.20296/tsad.85316 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Şalcı, O. (2020). Baba destek eğitim programının babalık rolü algısına ve okul öncesi eğitim alan çocukların oyun becerilerinin gelişimine etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karabük Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Karabük. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Takahashi, F. ve Honda, H. (2021). Prevalence of clinical-level emotional/behavioral problems in schoolchildren during the coronavirus disease 2019 pandemic in Japan: A prospective cohort study. JCPP Advances, 1(1), 1-9. https://doi.org/10.1111/jcv2.12007
• Taşkın, N. ve Erkan, N. (2009). The influence of father education programs on the levels of father involvement with children: An experimental study. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2009(37), 136 - 148. https://efdergi.hacettepe.edu.tr/yonetim/icerik/makaleler/497-published.pdf adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Teker, Y. T. (2019). 5-6 yaş grubu okul öncesi eğitim alan çocukların baba ilgi düzeyleri ile sosyal beceri düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bahçeşehir Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Telli, A. A. ve Özkan, H. (2016). 3-6 yaş grubu çocuğu olan babaların babalık rolü algısı ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastanesi Dergisi, 6(2), 127 134. https://jag.journalagent.com/behcetuz/pdfs/BUCHD_6_2_127_134.pdf adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Torres, N., Verissimo, M., Monteiro, L., Ribeiro, O. ve Santos, A. J. (2014). Domains of father involvement, social competence and problem behavior in preschool children. Journal of Family Studies, 20(3), 188-203. https://doi.org/10.1080/13229400.2014.11082006 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Tuzgöl Dost, M., Aytaç, M. ve Uysal, N. K. (2019). Ebeveynlik biçiminin kişilik özellikleri, benlik saygisi ve yaşam doyumunu yordama gücü. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(71), 1146-1165. https://doi.org/10.17755/esosder.472964 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Türkoğlu, D. ve Gültekin Akduman, G. (2016). Okul öncesi dönem çocuğu olan babaların babalık rolü algısı ile çocuklarının sosyal becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 7(03), 224-241. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ksbd/issue/17276/180495 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Urizar, G. G. ve Muñoz, R. F. (2022). Role of maternal depression on child development: a prospective analysis from pregnancy to early childhood. Child Psychiatry & Human Development, 53(3), 502-514. https://doi.org/10.1007/s10578-021-01138-1 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Ünal, F. ve Kök, E. E. (2015). The opinions of parents who have children between the ages of 0-6 about fatherhood role. International Journal of Social Sciences and Education Research, 1(4), 1142-1153. https://doi.org/10.1111/cdep.12275 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Ünlü, B. (2020). Çocukların duygu anlama becerilerinin babaların babalık rolü algıları ve duygu sosyalleştirme davranışları bağlamında incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Karabük Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Karabük. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Van Leeuwen, K. (2004). Parenting and personality as predictors of child and adolescent internalizing and externalizing problem behavior. Unpublished doctoral dissertation, Ghent University, Ghent, Belgium. https://www.researchgate.net/publication/265363421 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Walker, L. (2001). Application of the integrative causal model of anti-social behaviour to the behaviour problems of pre-school children (Order No. C814838). Available from ProQuest Dissertations & Theses Global. (304775060).
• Witt, S. D. (2000). The influence of peers on children's socialization to gender roles. Early Child Development and Care, 162(1), 1-7. https://doi.org/10.1080/0300443001620101 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Yang, H. J. (2010). Perceptions of paternal involvement with preschoolers in Korean families: Relationships to teachers' assessments of children's social skills. Doctoral dissertation, Syracuse University. https://surface.syr.edu/cfs_etd/59/ adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Yardım, E. (2019). Ebeveynlerin kişilik özellikleri ve ebeveynlik tutumlarının çocuklarının iletişim becerileri ile ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Ziv, Y. ve Arbel, R. (2020). Parenting practices, aggressive response evaluation and decision, and social difficulties in kindergarten children: The role of fathers. Aggressive Behavior, 1-13. https://doi.org/10.1002/ab.21932 adresinden 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.