15 Temmuz Darbe Girişiminin Milliyetçi Söyleme Etkisi: Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Yenikapı Mitinginde Yaptığı Konuşmanın Analizi

Yıl 2019, Cilt: 19 Sayı: Özel Sayı, 125 - 146, 12.12.2019

Yusuf Ziya Bölükbaşı

https://doi.org/10.18037/ausbd.658906

Öz

Bu çalışmada, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 15 Temmuz Darbe ve İşgal Girişiminden sonra Yenikapı Mitinginde yaptığı konuşmanın analizi, milliyetçilik çerçevesinde yapılması amaçlanmaktadır. Bu yüzden mevcut çalışmanın kavramsal çerçevesini milliyetçilik, Türk milliyetçiliği ve 15 Temmuz Darbe ve İşgal Girişimi oluşturmaktadır. Milliyetçiliğin bir söylem biçimi olması üzerinde durulmaktadır. Türk milliyetçiliği ise, geç bir dönemde ortaya çıkışı, reaksiyoner karakteri ve devlete dayalı bir ideoloji olma nitelikleri temelinde incelenmektedir. Bu çalışmanın metodolojik çerçevesini Eleştirel Söylem Analizi oluşturmakta, bu yaklaşın içinde mütalaa edilen Dijk’in Politik Söylem Analizi kullanılmaktadır. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın söyleminde ön plana çıkan devlet, vatan, bağımsızlık, toplumsal bütünlük, ezan, şehitlik, emperyal güçlere ve terörizme karşı mücadele olguları milliyetçi söyleme işaret etmektedir. Bu söylemler, Türk milliyetçiliğinin reaksiyoner yapısı ve devleti koruma içgüdüsüyle birlikte 15 Temmuz Darbe Girişiminin etkisiyle biçimlendiği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Milliyetçilik, 15 Temmuz Darbe Girişimi, Cumhurbaşkanı Erdoğan, Söylem Analizi, Devlet

Kaynakça

• Aktürk, Ş. (2012). Regimes Of Ethnicity And Nationhood In Germany, Russia And Turkey. Cambridge: Cambridge.
• Ayvazoğlu, B. (2009). Tanrıdağ’dan Hira Daği’na Uzun İnce Yollar, Tanıl Bora ve Murat Gültekingil (Ed), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Milliyetçilik Cilt 4 içinde (s. 541-579), İstanbul: İletişim.
• Belge, M. (Ocak 2003) Milliyetçilik ve Sol, Birikim. 165, http://www.birikimdergisi.com/sayi/165/milliyetcilik-ve-sol.
• Bilig, M. (2002). Banal Milliyetçilik. Çev. Cem Şişkolar, İstanbul: Gelenek.
• Bölükbaşı, Y. Z. (2018). Türkçü-Turancı Milliyetçiliğin Düşünsel Temelleri Üzerine Bir İnceleme. Akademik Hassasiyetler, 5(10), 45-60.
• Bölükbaşı, Y. Z. (2019). Milliyetçilik ve Dış Politika: Türkiye’nin Kuzey Irak ve İsrail Politikalarına Teorik Bir Bakış. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Calhoun, C. (2012). Milliyetçilik. Çev. Bilgen Sütçüoğlu, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Çağaptay, S. (2009). Otuzlarda Türk Milliyetçiliği’nde Irk, Dil ve Etnisite, Tanıl Bora ve Murat Gültekingil (Ed), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Milliyetçilik Cilt 4 içinde (s. 245-262), İstanbul: İletişim Yayınevi.
• Çelik, H. ve Ekşi, H. (2008) Söylem Analizi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 27(1), 99-117.
• Delannoi, G. (1998). Milliyetçilik ve İdeolojik Kataliz. Ed. Jean Leca (Ed), Uluslar ve Milliyetçilikler içinde (s. 32-45), Çev. Siren İdemen, İstanbul: Metis.
• Dijk, T. A. V. (2008). Discourse and Context A Sociocognitive Approach. Cambridge: Cambridge University.
• Dijk, T. A. V. (2002). Political Discourse and Political Cognition. Paul A. Chilton ve Chirstina Schaffner (Ed), Politics as Text and Talk Analytic Approaches to Political Discourse içinde (s. 203-239), Amsterdam ve Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
• Dönmez, R. Ö. (2015). Nationalism in Turkey Under Justice and Development Party Rule: The Logic of Masculunist Protection. Turkish Studies, 16(4), 1-15.
• Fairclough, N. (2003). Analysing Discourse. London ve New York: Routledge.
• Hobsbawm, E. J. (1993). Milletler ve Milliyetçilik. İstanbul: Ayrıntı.
• Keitner, C. I. (2007). The Paradoxes of Nationalism: The French Revolution and Its Meaning for Contemporary Nation Building. New York: The State of New York University.
• Kellas, J. G. (1998). The Politics of Nationalism and Ethnicity. London: Macmillan.
• Kerestecioğlu, İ. Ö. (2016). Milliyetçilik: Uyuyan Güzeli Uyandıran Prensten Frankeştayn’ın Canavarına. Birsen Örs (Ed), 19. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Modern Siyasal İdeolojiler içinde (s. 307-351), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Kohn, H. (1960). The Idea of Nationalism: A Study of its Origins and Backgraund, New York: Macmillan.
• Maessen, E. (2014). Reassessing Turkish National Memory: An Analysis of Representation of Turkish National Memory by the AKP, Middle Eastern Studies, 50(2), 309-324.
• Özkırımlı, U. (2009). Milliyetçilik Kuramları Eleştirel Bir Bakış. Ankara: Doğu Batı.
• Potter, J. ve Wetherell, M. (2011). Discourse Analysis. Frederick J. Wertz vd (Ed), Five Ways of Doing Qualitative Analysis: Phenomenological Psychology, Grounded Theory, Discourse Analysis, Narrative Research, and Intuitive Inquiry içinde (s. 60-63), New York ve London: The Guilford.
• Saraçoğlu, C. (Nisan 2013). AKP, Milliyetçilik ve Dış Politika: Bir Milliyetçilik Doktrini Olarak Stratejik Derinlik, Alternatif Politika, 5(1), 52-68.
• Schulze, H. (2005). Avrupa’da Ulus ve Devlet. Çev. Timuçin Binder, İstanbul: Literatür.
• Schöpflin, G. (2001). Nationalism: Evolution of Nationalism. Athanea S. Leoussi (Ed), Encyclopaedia of Nationalism içinde (s. 225-228), New Brunswick ve London: Transaction.
• Smith, A. D. (2001). Nationalism. Athanea S. Leoussi (Ed), Encyclopaedia of Nationalism içinde (s. 222-225), New Brunswick ve London: Transaction.
• Şahin, K. (Mayıs 2007). Bir İdeoloji Olarak Milliyetçilik. Akademik Bakış Dergisi, 12, 1-9.
• Şener, N. (2018). Şeytanın Kara Kutusu. İstanbul: Destek.
• White, J. (2013). Müslüman Milliyetçiliği ve Yeni Türkler. Çev. Fuat Güllüpınar ve Çoşkun Taştan, İstanbul: İletişim Yayınevi.
• Wodak, R. (2009). The Discourse of Politics in Action. London: Palgrave Macmillan.
• Yalçıner, G. D. (2011). Eleştirel Söylem Analizi Çerçevesinde Avrupa Birliği’nde Kültürlerarası Diyalog. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yıldız, A. (2013). ‘Ne Mutlu Türküm Diyebilene’ Türk Ulusal Kimliğinin Etno-Seküler Sınırları (1919-1938). İstanbul: İletişim.
• Yücel, G. ve Bölükbaşı, Y. Z. (Ekim 2019). Türk Milliyetçiliğinde Yol Ayrımı: 1944 Irkçılık-Turancılık Davası. Milliyetçilik Araştırmaları Dergisi, 1(2), 5-34.
• T. C. Cumhurbaşkanlığı. (07.08.2016). Demokrasi ve Şehitler Mitinginde Yaptıkları Konuşma. https://www.tccb.gov.tr/konusmalar/353/49925/demokrasi-ve-sehitler-mitinginde-yaptiklari-konusma.html.
• T. C. Cumhurbaşkanlığı. (2016). 10 Soruda 15 Temmuz Darbe Girişimi ve Fetullahçı Terör Örgütü. https://www.tccb.gov.tr/assets/dosya/15Temmuz/onsorudafeto_tr_en.pdf.
• T. C. Cumhurbaşkanlığı. (2018). 15 Temmuz Darbe Girişimi ve Milletin Zaferi. https://www.tccb.gov.tr/assets/dosya/15Temmuz/15temmuz_tr.pdf.
• Ahmet Zeki Üçok’tan FETÖ Uyarısı: Üst düzey bürokrasideki FETÖ’cüler hala görevde (22.05.2018). Aydınlık. https://www.aydinlik.com.tr/ahmet-zeki-ucok-tan-feto-uyarisi-ust-duzey-burokrasideki-feto-culer-gorevde-turkiye-mayis-2018.
• Milliyetçi Hareket Partisi, https://www.mhp.org.tr/htmldocs/basbug/ozlu/mhp/ basbugumuzun_ozlu_sozleri.html.