Muhasebe Meslek Mensuplarının Dijital Muhasebe Uygulamalarını Kullanımlarına İlişkin Bir Araştırma

Yıl 2021, Cilt: 21 Sayı: 4, 953 - 972, 21.12.2021

Yasin Şeker , Safa Hoş

https://doi.org/10.18037/ausbd.1039477

Cited By: 7

Öz

Teknolojik gelişmelere paralel olarak gelişen dijitalleşme ile birlikte pek çok alan ve meslekte olduğu gibi muhasebe alanında da köklü dönüşümler olmuştur. Bu çalışmanın amacı Çorum ilinde bağımsız olarak görev yapan Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin (SMMM) dijital muhasebe uygulamaları kullanımına ilişkin görüşlerini belirlemek ve kullanıma etki eden faktörlerin neler olduğunu tespit etmektir. Anket yönteminin kullanıldığı bu çalışmada geçerli ve güvenilir olduğu yapılan çalışmalarla ispatlanmış olan Teknoloji Kabul Modeli (TKM) ölçeğinden yararlanılmıştır. Dijital muhasebe uygulamalarına uyarlanarak kullanılan ölçek toplam 14 ifadeden oluşmaktadır. Demografik özellikleri belirleyebilmek için ise 4 soru bulunmaktadır. Analiz kapsamında SMMM’lerin dijital muhasebe uygulamaları ile ilişkili olarak; algılanan kullanım kolaylığının algılanan fayda, algılanan kullanım kolaylığının kullanma niyeti ve algılanan faydanın kullanma niyeti üzerindeki etkisi yapısal eşitlik modeli kullanılarak incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre dijital muhasebe uygulamalarına yönelik SMMM’lerin algıladıkları faydanın, kullanma niyeti üzerinde pozitif bir etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Ancak dijital muhasebe uygulamalarına yönelik SMMM’lerin algıladıkları kullanım kolaylığının, algıladıkları fayda ve kullanma niyeti üzerinde pozitif yönlü bir etkisi olmakla birlikte bunun istatistiksel olarak anlamlı olmadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Muhasebe Meslek Mensubu, Dijital Muhasebe Uygulamaları, Algılanan Fayda, Algılanan Kullanım Kolaylığı, Kullanma Niyeti

Kaynakça

• Akdoğan, N. ve Akdoğan, M. U. (2018). Büyük veri bilişim teknolojisindeki gelişmelerin muhasebe uygulamalarına ve muhasebe mesleğine etkisi. Muhasebe ve Denetime Bakış, 18(55), 1-14. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/mdbakis/issue/63890/967128
• Arslan, M. C. ve Demirkan, S. (2019). Endüstri 4.0 ve muhasebe sistemine etkisi üzerine kuramsal bir inceleme. Enderun, 3(1), 40-56. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/ pub/enderun/issue/44778/548304
• Arslan, M. C. ve Karkacıer, A. (2019). Dijital dönüşüm sürecinde yönetim muhasebesinin geleceğini etkileyen faktörlere kavramsal bir bakış. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(6), 430-442. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ asead/issue/47256/595897
• Aslan, Ü. ve Özerhan, Y. (2017). Big data, muhasebe ve muhasebe mesleği. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 19(4), 862-883. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/mbdd/ issue/33192/331154
• Atasel, O.Y. ve Şeker, Y. (2017). Uluslararası eğitim standartları ve uygulama açıklamaları kapsamında Türkiye’de muhasebe meslek sınavları ve eğitimlerinde bilgi teknolojilerine yeterli önem veriliyor mu?. B. Ayhan, M. Ay, S. Avşaroğlu & Ş. Akpınar (Eds.), Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları 2017 (s. 397-407) içinde. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Bayraktar, C. ve Yıldırım, M. (2017). E-belge sistemleri üzerine davranışsal tutum ve kullanım niyetlerinin incelenmesi: Karabük ili muhasebe meslek mensupları örneği. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (75), 95-114. doi: 10.25095/mufad.399884
• Bozkurt, O. ve Çakmak, N. B. (2020). Teknoloji kabul modeli perspektifinden bağımsız denetçilerin bilgisayar destekli denetim programlarını kullanıma ilişkin tutum ve davranışlarının potansiyel fayda beklentisi üzerine etkisi. Business & Management Studies: An International Journal, 8(4), 607-646. doi: 10.15295/bmij.v8i4.1576
• Browne, M.W. ve Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. In: Bollen, K.A., & Long, J.S. (Eds.), Testing structural equation models (p. 136-162). Beverly Hills, CA: Sage.
• Çınar, O. ve Güney, S. (2012). Muhasebe meslek mensuplarının e-sorunlar. Ekev Akademi Dergisi, 16(50), 259-272. Erişim adresi: https://arastirmax.com/en/system/files/dergiler/ 182912/makaleler/16/50/arastrmx_182912_16_pp_259-272.pdf
• Davis, F. D. (1989). Perceived usefulness, perceived ease of use, and user acceptance of information technology. MIS Quarterly, 13(3), 319-340. doi:10.2307/249008
• Davis, F.D., Bagozzi, R.P. ve Warshaw, P.R. (1989). User acceptance of computer technology: a comparison of two theoretical models. Management Science, 35(8), 982-1003.doi: 10.1287/mnsc.35.8.982
• Davis, F.D., ve Venkatesh, V. (1996). A critical assessment of potential measurement biases in the technology acceptance model: three experiments. International journal of human-computer studies, 45(1), 19-45. doi: 10.1006/ijhc.1996.0040
• Dinç, E. ve Karakaya, A. (2004). Muhasebe meslek elemanlarının genel özelliklerinin e-muhasebe uygulamaları üzerine etkisi: doğu karadeniz bölgesi örneği. Karaman İİBF Dergisi, 1, 119-134. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/312901911_Muhasebe_Meslek_Elemanlarinin_Genel_Ozelliklerinin_E-Muhasebe_Uygulamalari_Uzerine_Etkileri_Dogu_Karadeniz_Bolgesi_Ornegi
• Elçin, R., Gerekan, B. ve Usta, M. (2018). E-fatura, e-defter ve e-arşiv uygulamalarına geçiş sürecinde yaşanan sorunlar: serbest muhasebeci mali müşavirler üzerine bir araştırma. Mali Çözüm Dergisi, (146), 13-42. Erişim adresi: https://app.trdizin.gov.tr/publication/ paper/detail/TXpBeE16Y3hNUT09
• Erdem, A. ve Gülten, S. (2021). Dijital muhasebe uygulamaları. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Erdoğan, E. (2020). Dijital muhasebe uygulamaları kullanımının teknoloji kabul modeli ile incelenmesi: Muhasebe meslek mensupları üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Erturan, İ. E. ve Ergin, E. (2018). Büyük verinin muhasebe ve denetim alanlarına uyumu. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(81), 208-222. doi:10.16992/ASOS.14255
• Esmeray, A. (2018). Bilişim teknolojisindeki gelişmelerin muhasebe denetimine katkısı. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20, 294-309. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/mbdd/issue/42789/517652
• Fishbein, M. ve Ajzen, I. (1975). Belief, attitude, intention, and behavior: An introduction to theory and research. Addison-Wesley, Reading, MA.
• Gökçen, G. ve Özdemir, M. (2016). Türkiye’de muhasebe uygulamalarından e-defter ve e-fatura uygulaması. Öneri Dergisi, 12(46), 137-154. doi:10.14783/od.v12i46.1000010008
• Gönen, S. ve Solak, B. (2017). Maliye bakanlığı e-dönüşüm sürecinin muhasebe meslek mensupları açısından değerlendirilmesine ilişkin bir alan araştırması. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (76), 63-80. doi: 10.25095/mufad.400219
• Güney, S. ve Özyiğit, H. (2015). Muhasebedeki verilerin yönetimde kullanılması ve elektronik muhasebe verilerinin yönetim kararlarına etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(53), 279. doi:10.17755/esosder.48280
• Hatunoğlu, Z. ve Bakan, İ. (2010). Muhasebe bürolarında bilgisayar ve internet kullanımının faydaları ile muhasebe meslek mensuplarının demografik nitelikleri arasındaki ilişkiler: bir alan araştırması. World of Accounting Science, 12(2), 98-129. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/183255
• Hoş, S. ve Bağcı, B. (2020). Genç nüfusun marka ve mağaza sadakatinin satın alma davranışları üzerine etkisi. H. Kahraman ve Y. T. Yıldırım (Eds.), Çivi Yazısından Dijital Kodlamaya Ekonomi, İşletme Ve Finans Çalışmaları. (s. 113-128) içinde. Ankara: Ekin Yayınevi
• Karasioğlu, F. ve Garip, O. (2019). E-muhasebe uygulamaları kapsamında güncel sorunlar ve çözüm önerileri: Karaman’da bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 22(2), 433-446. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/844171
• Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling. New York: Guilford.
• Lian, J.-W. (2015). Critical factors for cloud based e-invoice service adoption in Taiwan: An empirical study. International Journal of Information Management, 35(1), 98-109. doi:10.1016/j.ijinfomgt.2014.10.005
• Marinagi, C., Trivellas, P., Reklitis, P. ve Skourlas, C. (2015). Adoption and use of e-invoicing in Greece. AIP Conference Proceedings, 1644(1), 279-286. doi:10.1063/1.4907848
• Özcan, M. ve Günlük, M. (2021). Muhasebe meslek mensuplarının Türkiye finansal raporlama standartlarını kabullerinin teknoloji kabul modeli çerçevesinde incelenmesi. İşletme Akademisi Dergisi, 2(1), 76-93. doi: 10.26677/TR1010.2021.702
• Özer, G., Özcan, M. ve Aktaş, S. (2010). Muhasebecilerin bilgi teknolojisi kullanımının teknoloji kabul modeli (TKM) ile incelenmesi. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 5(19), 3278-3293. doi:10.19168/jyu.69780
• Özer, G. ve Yılmaz, E. (2010). Mantıklı eylem teorisi (MED) ile muhasebecilerin bilgi teknolojisi kullanımına yönelik bir uygulama. İktisat İşletme ve Finans, 25(290), 65-88. doi: 10.3848/iif.2010.290.2463
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., ve Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of psychological research online, 8(2), 23-74. Erişim adresi: https://psycnet.apa.org/record/2003-08119-003
• Serçemeli, M. ve Kurnaz, E. (2016). Denetimde bilgi teknoloji ürünleri kullanımının teknoloji kabul modeli (TKM) ile araştırılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 45(1), 43-52. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuisletme/issue/30530/330269
• Spoz, A. (2014). A look at e-invoices from enterprices’ and government’s perspective. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, (365), 254-264. doi:10.15611/pn.2014.365.21
• Şençiçek Tektüfekçi, F. (2013). Bilişim teknolojilerindeki gelişmelerin muhasebe uygulamalarına etkisi: e-muhasebe. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5(2), 89-102. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/sobiadsbd/issue/22122/237592
• Tabachnick, B. G., ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics: International edition. Boston: Pearson.
• Tektüfekçi, F. (2017). E-dönüşüm sürecinde e-muhasebe uygulamaları: Türkiye örneği. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 12(1), 79-88. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/beyder/issue/31845/318052
• Tektüfekçi, F. (2019). Endüstri 4.0 kapsamında dijital dönüşümün güncel elektronik muhasebe uygulamalarına yansıması ve pragmatik yaklaşım olarak mali mühendislik. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 14(1), 43-56. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/beyder/issue/46315/458539
• Tosunoğlu, B. ve Öztürkci, N. (2020). Dijital okuryazarlığın alt boyutlarının muhasebe mesleği üzerindeki etkisi: TR90 bölgesi muhasebe meslek mensupları örneği. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 13(3), 571-587. doi: 10.29067/muvu.652081
• Tuğay, O. ve Güler, A. (2021). Elektronik muhasebe uygulamaları konusunda muhasebe meslek mensuplarının görüşleri: Isparta ilinde bir araştırma. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 14(2), 695-726. doi: 10.29067/muvu.705569
• Venkatesh, V., ve Bala, H. (2008). Technology acceptance model 3 and a research agenda on interventions. Decision sciences, 39(2), 273-315. doi:10.1111/j.1540-5915.2008.00192.x