İl Özel İdaresi İle Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı: Karşılaştırılmalı Nitel Bir Çalışma

Year 2023, Volume: 78 Issue: 4, 711 - 732, 26.12.2023

Mustafa Tosun , Yurdanur Ural Uslan

https://doi.org/10.33630/ausbf.1109981

Abstract

2012 yılında kabul edilen 6360 sayılı kanunla birlikte idari yapıda, mali sistemde, siyasal coğrafyada önemli değişiklikler olmuştur. Bu önemli değişikliklerden biri de büyükşehir olan illerde il özel idarelerinin kaldırılıp yatırım izleme ve koordinasyon başkanlıklarının (YİKOB) kurulmasıdır. Büyükşehir olan illerde il özel idarelerinin kaldırılıp YİKOB’ların kurulması, YİKOB’ların il özel idarelerinin devamı olduğu yönünde tartışmalara neden olmaktadır. 2016 yılında YİKOB’lara tüzel kişilik kazandırılması ve yeni büyükşehir belediyelerinin kurulması ihtimali bu tartışmaları farklı bir boyuta taşımaktadır.

Bu çalışma, il özel idareleri ile YİKOB’ları mevcut yapı, işleyiş ve sorunları yönünden karşılaştırarak, YİKOB’ların Türk kamu yönetimi sistemi içerisindeki yerini anlamayı amaçlamaktadır. Bu kapsamda Uşak İl Özel İdaresi ve Manisa YİKOB’daki katılımcılar ile nitel görüşme tekniğinden yararlanılarak il özel idareleri ve YİKOB’ların kurum algısı, görev, yetki ve sorumlulukları, teşkilat ve mali yapısı, hizmet sunumu, merkezileşme ve yerelleşme boyutu, tanınma problemi ile ilgili konular üzerinden karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir.

Keywords

İl Özel İdaresi, 6360 Sayılı Kanun, Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı, Türk Kamu Yönetimi, Merkezileşme

COMPARATIVE QUALITATIVE ANALYSIS ON SPECIAL PROVINCIAL ADMINISTRATIONS AND DEPARTMENTS OF INVESTMENT MONİTORİNG AND COORDİNATİON

Abstract

With the Law No. 6360, there have been significant changes in the administrative structure, financial system and political geography. One of these important changes is the abolition of special provincial administrations in metropolitan provinces and the establishment of departments of investment, monitoring and coordination (YIKOB). The abolition of special provincial administrations in metropolitan provinces and the establishment of YIKOBs created a perception that YIKOBs are the continuation of special provincial administrations. This perception has been moved to a different dimension, especially with the acquisition legal personality of YIKOBs.
In this study, aim to understand the place of YIKOBs in the Turkish public administration system by comparing these two institutions in terms of their current structure, functioning and problems. In this context, the perception of the institution, duties, authorities and responsibilities, organizational and financial structure, service delivery, centralization and localization dimension, recognition problem of special provincial administrations and YIKOBs were analyzed and evaluated comparatively by using the qualitative interview technique with the participants in Uşak Special Provincial Administration and Manisa YIKOB.

Keywords

Special Provincial Administrations, Law No. 6360, The Departments of İnvestment Monitoring And Coordination, Turkish Public Administration, Centralization

References

• Akman, Çiğdem ve Mustafa Kalender (2018), “Yerelde Yeni Bir Merkezi Yönetim Birimi: Yatırım İzleme Ve Koordinasyon Başkanlığı”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 73 (4): 1025-1056.
• Belli, Aziz ve Abdullah Aydın (2017), “6360 Sayılı Kanun ve Yerelde Merkezileşme”, The Journal Of Academic Social Science Studies, 55 (Spring II): 401-413.
• Can, Ergüder ve İbrahim Avcı (2016), “6360 Sayılı Yasa İle Kurulan Yatırım İzleme Ve Koordinasyon Başkanlıklarının (YİKOB) İşlevselliği (İzmir, Adana, Erzurum Örnekleri)”, Kaysem 10 Bildiri Kitabı, Karaman, Z., T. vd. (Ed.), İzmir, 553-588.
• Çağdaş, Tülin (2011), “Türkiye’de yerel yönetimlerde idari özerklik”, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt XXX, Sayı I: 391-416.
• Çiner, Can Umut ve Oral Karakaya (2013), “Merkez-Yerel İlişkileri ve Mülki İdarenin Dönüşümü”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 68 (2): 63-93.
• Çiner, Can Umut (2017), “Yeniden Kamu Yönetimi Temel Kanunu: Yerel Yönetimler Alanında¬ki Bilanço”, Memleket Siyaset Yönetim, 12(28): 27-52.
• Dağlı, Zülkif ve Can Giray Özgül (2019), “Kamu Yönetimi Sistemi İçinde Yeni Bir Birim Olarak Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığının İşlevi: İzmir Örneği”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 28(1-2): 25-44.
• Ertabak, Ülkü (1998), “İl Özel İdarelerinin Yeniden Yapılandırılması”, Dursun, Davut ve Hamza Al (Ed.), Türkiye’de Yönetim Geleneği (Kurumlar, Sorunlar ve Yeniden Yapılanma Arayışları (İlke Yayıncılık): 309-318.
• Eryılmaz, Bilal (2012), Kamu Yönetimi (İzmit: Umuttepe Yayınları), (5. Baskı).
• Günal, Alpay, Senem Atvur, Kadriye Okudan Dernek (2014), 6360 Sayılı Yasanın Yerelleşme Bağlamında Değerlendirilmesi (Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi), 19 (3): 55-70.
• Karatepe, Selma, Ender Akyol, Ömer Dağdeviren, Nazlı Nalcı Arıbaş (2016), “Malatya Örneğinde Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıklarının Siyasi, İdari ve Mali Açıdan Değerlen¬dirilmesi”, Kaysem 10 Bildiri Kitabı, Karaman, Z., T. vd. (Ed.), İzmir, 401-423).
• Kartal, Nazım (2012), Türkiye’de İl Özel İdareleri (Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Yayınları).
• Keleş, Ruşen (2014), Yerinden Yönetim Ve Siyaset (İstanbul: Cem Yayınevi), (9. baskı).
• Keleş, Ruşen ve Can Giray Özgül (2017), “Belediye Organlarına “Kayyım” Atamaları Üzerine Bir Değerlendirme”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 72 (2): 299-313.
• Keskin, Nuray Erturk (2016), “Reform Sarmalında Bir Kurum: İl Özel İdareleri”, Memleket Siyaset Yönetim, 11(25): 61-82.
• Kızılboğa, Rüveyda ve Kamil Özaslan (2013), “İl Özel İdaresi İle Yatırım İzleme Ve Koordinasyon Başkanlığı’nın Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi”, KAYSEM 8 Bildiri Kitabı, Y. Bulut vd. (der), (Ankara: Pegem Akademi Yayınları), 789-802.
• Koç, Emin ve İbrahim Arap (2019), “Türk İdare Teşkilatında Atipik Yeni Bir Örgütlenme: Yatırım İzleme Ve Koordinasyon Başkanlıkları”. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 28(4): 91-123.
• Kuran, Hikmet (2015), “Türk Yerel Yönetim Sistemi’nde Yeni Bir Kurum: Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı”, KAYFOR 13 Bildiri Kitabı (Konya).
• Nacak, Osman (2017), “6360 Sayılı Kanun Sonrası Kurulan Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı Üzerine Bir Analiz”, Eurefe'17 Internatıonal Congress -29 Temmuz 2017, 2 (2): 878-887.
• Nadaroğlu, Halil (1998), Mahalli İdareler (İstanbul: Beta Yayıncılık), (6. Baskı).
• Oktay, Tarkan (2010), Yerel Yönetim Reformu Sonrasında İl Özel İdareleri (İstanbul: Hayat Yayınları).
• Oktay, Tarkan (2016), “6360 Sayılı Kanuna Dayalı Büyükşehir Belediye Reformunu Anlama ve Anlamlandırma”, Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, I (1): 71-131.
• Ortaylı, İlber (1974), Tanzimattan Sonra Mahalli İdareler (1840- 1878) (Ankara: TODAİE).
• Özel, Mehmet (2016), “6360 Sayılı Kanun İle İl Özel İdarelerinden YİKOB’lara Geçiş Süreci-Diyarbakır Örneği” Kaysem 10 Bildiri Kitabı, Karaman, Z., T. vd. (Ed.), İzmir, 589-617.
• Şengül, Ramazan (2015), Yerel Yönetimler (Kocaeli: Umuttepe Yayınları), (5. baskı).
• Salihoğlu, Enver (2012), İl Özel İdaresi (İstanbul: Beta Yayıncılık).
• Sobacı, Mehmet Z. (2005), “Yeniden Yapılanma Sürecinde İl Özel İdarelerinin Dünü, Bugünü ve Geleceği Üzerine Değerlendirmeler”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 14 (4): 31-50.
• Tamer, Mustafa (2009), İl Özel İdareleri (İzmir: Mustafa Tamer Stratejik Araştırmalar Vakfı Yayınları), (4. baskı).
• Toprak, Zerrin (2014a), Yerel Yönetimler (Ankara: Siyasal Kitabevi), (9. baskı).
• Toprak, Zerrin (2014), “Türkiye’de Yerelde İktidarın Biçimlenmesi”, 04 Ocak 2014 Mersin toplantısı tebliği, https://zerrintoprak.blogspot.com/p/turkiyede-yerelde-iktidarin-bicimlenmesi.html?view=magazine, (Erişim Tarihi: 18.02.2022).
• Tortop, Nuri, Burhan Aykaç, Hüseyin Yayman, Mehmet Akif Özer (2008), Mahalli İdareler (Ankara: Nobel Yayın Dağıtım), (2. baskı). Ulusoy, Ahmet ve Tekin Akdemir (2017), Mahalli İdareler (Ankara: Seçkin Yayınları), (10. baskı).
• Yıldırım, Ali ve Hasan Şimşek (2011), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (Ankara: Seçkin Yayıncılık), (8. Baskı).
• “İl idaresi kanunu (5442 S.K.)” Resmi Gazete, 7236, 10 Haziran 1949.
• “İl Özel İdaresi Kanunu (5302 S.K.)”, Resmi Gazete, 25745, 04 Mart 2005.
• “Belediye Kanunu (5393 S.K.)”, Resmi Gazete, 25874, 13 Temmuz 2005.
• “1 No’lu Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi”, Resmi gazete, 30474, 10 Temmuz 2018.
• “Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (674 S.K.)”, Resmi Gazete, 29818, 1 Ekim 2016.
• https://www.kaysis.gov.tr, (Erişim Tarihi: 17.02.2022).