Mora İsyanı Sırasında Sakız ve Mehmet Emin Vahit Paşa'nın Sakız Vak'ası Adlı Eseri

Year 2020, Volume: 57 Issue: 1, 197 - 223, 09.07.2020

Fahri Maden

Abstract

1821 yılında çıkan ve Yunanistan’ın bağımsızlığı ile sonuçlanan Mora isyanı kısa bir süre sonra Ege adalarına sıçramıştır. Bu adalar içerisinde Sakız’ın önemli bir yeri vardır. İsyanın Sakız adasına sirayet etmesi üzerine Osmanlı merkezi idaresi tarafından buraya muhafız olarak Mehmet Emin Vahit Paşa görevlendirilmiştir. Mehmet Emin Vahit Paşa görevi sırasında yaşanan hadiseleri Sakız Vak’ası (Tarih-i Vak‘a-i Cezire-i Sakız) adlı eserinde ortaya koymuştur. Bu eserde verdiği bilgilere göre Sakız adasını isyancılardan korumak için çeşitli tedbirler almıştır. Orada bulunan gayrimüslim halk da isyancılara katılmış, kale karadan ve denizden kuşatma altına alınmıştır. Böylece Sakız isyanı bütün şiddetiyle başlamıştır. Uzun süren çarpışmalarda adadaki az sayıdaki Türk askeri mukavemet göstererek isyancılara çok zayiat
verdirmiştir. Bu arada Çeşme taraflarındaki halktan da Sakız’daki Müslüman halka yardımda bulunulmuştur. Bu makalede Mehmet Emin Vahit Paşa’nın Mora isyanının Sakız adasına sıçraması ve burada da bir isyanın meydana gelmesi ile ilgili 1822 tarihinde kaleme aldığı Sakız Vak’ası (Tarih-i Vak‘a-i Cezire-i Sakız) isimli eser ele alınmaktadır. Mehmet Emin Vahit Paşa’nın bu eseri Kaptan-ı Derya Ali Paşa’ya yardım etmemesi kabahatini örtmek için yazdığı iddia edilmişse de, bu hatırat Mora isyanının Sakız adası bölümüyle ilgili elimizdeki ana kaynaklardan biridir.

Keywords

osmanlı devleti, yunanistan, mora isyanı, sakız olayı, mehmet emin vahit paşa

References

• Ahmed Lütfi Efendi. Tarih-i Lütfi, C. II, İstanbul, 1290.
• Arıkan, Z. “1821 Yunan İsyanının Başlangıcı”, Askerî Tarih Bülteni, Sayı 22, Ankara, Şubat 1987, s.114-118.
• Babinger, F. Osmanlı Tarih Yazarları ve Eserleri, (çev: Coşkun Üçok), Mersin, 1992.