ТҮРКІ ҚАҺАРМАНДЫҚ ЭПОСЫНЫҢ ТІЛІН ЗЕРТТЕУДІҢ КЕЙБІР МӘСЕЛЕЛЕРІ

Year 2019, , 1234 - 1242, 24.03.2019

Bolat Korganbekov

https://doi.org/10.33692/avrasyad.543645

Abstract

Türk halklarının kahramanlık eposu dilinin bu güne dek çalışmasının tarihi
uygun düzeyde değildir. Bunun temel nedeni, edebi eleştiri bakışaçısına bakarsak,
imaj sistemine ve eposun kompozisyonuna önem vermek gibi durumlardır. Epos dilinin
çalışmasının, Rus filolojisinde oluşturulan dil-folklor yöntem ve teknikleri aracılığıyla
incelenmesi, ince dilbilimsel terimlerden daha etkilidir. Bu sayede birçok avantaj
sağlamaktayız. Özellikle, dil araçları, eposların türsel özelliklerinin tanımlanmasında
özel bir yere sahiptir. Folklor dilindeki şiirsel kahramanlığın diğer folklor türlerinden
farkları ortaya çıkmıştır. Örneğin, antik dünya görüşlerinin baskın olduğu
görünmektedir. Kahramanca epos dilinin derinden incelenmesi, Türkolojinin diğer
alanları için de faydalıdır. Özellikle, formüler ve kombinasyonlar çok sayıda eski
kavram ve dil uygulamasını koruyarak değerli tarihsel faktörleri taşımaktadır. Antik
kelimelerin keşfindeki destan dili formüllerinde, tarihi, etnografik, kültürel gerçekleri
aramaya ihtiyaç vardır. Bu aĢamada, antik sergileri ve tarihi dönemleri araĢtıran
bilimsel eserleri araĢtırmak zorunda kalıyoruz. Dil formüllerinin oluşumu ve ortaya
çıkışında, ülke anısına muhafaza edilmeyi hak eden en önemli (tarihe damga vuran)
tarihi olayların ve nüfusun tabi olduğu dini inancın kilit faktörlerinin büyük önemi vardır.
Ġlk zamanlardaki kabilelerin göçü ile iliĢkili kahramanlık destanı örneklerinde, toponimik
tarihsel isimler rol almaktadır. Birçok olayın kahramanlık şiirlerinde, kabile isimlerinin
karakter isimlerine dönüştüğü görülmektedir. Kahramanlık şiirleri aynı zamanda kendi
yasalarına da sahiptir. Bahsi geçen bu isimlerin birçoğu, başka bir ulusun temsilcilerini
veya insanların (toplumun) düşmanlarını sembolize eden karakterlerin özelliğidir.
Destanın dili; terane (ilahi) ve dinleyicisinin ilişkisinden doğan birkaç sanat türünü bir
araya getiren mükemmel bir birleştirici fonksiyona sahiptir. Ayrıca sihir etkinliğinin
yarıda kesilmediğini (engellenmediğini) de fark edebilirsiniz. Bazı metinler kutsal kabul
dildiği için ilahiciler (destanı okuyanlar) kelimeleri değiştirmekten korkmuşlardır. Destan
eserinin bu tür kısımlarında çok sayıda eski kelimenin korunduğu açıktır. 

Keywords

Destan, Kahramanlık, Etnografya

References

• .