ÜRETİM ODAKLI İŞLETMELERDE PSİKOLOJİK SÖZLEŞMENİN KURUMSALLAŞMAYA ETKİSİ

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 16, 1140 - 1154, 24.03.2019

Özlem Çelikkol

https://doi.org/10.33692/avrasyad.543639

Öz

Toplumlar insanlık tarihi boyunca her zaman gelişim göstermiştir. Son yıllarda bu
gelişim oldukça hızlanmış toplumsal ve kişisel alışkanlıkları değiştirmeye başlamıştır. Günümüz
iş dünyasında daha fazla üretim ve daha az istihdam en çok tartışılan konuların başında
gelmektedir. Endüstri ve üretim alanında hizmet veren kurumların kalitesini ve rekabet gücünü
arttırmaları için kurumsallaşmaya ihtiyaç duyulmaktadır.
Bu çalışmanın amacı Denizli ili içinde üretim odaklı kurumsal tekstil sektörüne ait
firmaları çalışan sayılarına göre psikolojik sözleşme olgusunu kavramsallaştırmaktır. Çalışmanın
yöntemi ise tarihsel araştırma yönteminin betimsel bir araştırmasıdır. Çalışmada kullanılan
ölçeklerden Psikolojik sözleşme ölçeği Robinson ve Rousseau (1994) tarafından potansiyel
psikolojik sözleşme algısını ölçme amacıyla oluşturulmuştur. Kurumsallaşma ölçeği ise Miller,
Raid ve Seymen’den alınan 21 sorunun düzenlenmesi ile oluşturmuştur. Çalışmada Denizli
ilinde tekstil sektöründe üretim yapan 443 firmada çalışan 38.143 kişiden idari birimlerde çalışan
3.803 (N) kişinin psikolojik sözleşme olgusuna bakış açıları incelenmiştir. Çalışma için 800
anket formu dağıtılmış, 449 katılımcıdan geri dönüş alınmıştır. Çalışmada ikili karşılaştırmada t
testi, çoklu karşılaştırmalarda ANOVA testi kullanılmıştır. Yapılar arası Korelasyon Matrisi
kullanılmıştır ayrıca Güvenilirlik Testi için cronbach α testi kullanılmıştır.
Psikolojik sözleşme ölçeği sonuçları çalışanların kurumsallık algılarına göre daha
olumlu sonuçlar çıkarmıştır. Bu durum, kurumsallaşan firmalarda çalışanların psikolojik
sözleşmeye daha yatkın olduğunu göstermektedir.
Erkekler psikolojik sözleşmeye daha fazla önem verirken, kurumsallaşmada cinsiyet
ayrımı görülmemiştir. Öğrenim durumu arttıkça psikolojik sözleşme ilkelerine ve firmanın
kurumsal misyon ve vizyonuna olan algılamaları artmaktadır. Evli olan firma çalışanları
psikolojik sözleşmede daha az ihlal gerçekleşmektedir. Göreve başlama şekli ve yabancı dil
bilgisi psikolojik sözleşmeye etki etmezken göreve başlama şekli firmanın kurumsal yapısının
varlığına ve yabancı dil bilgisi olan kişilerin kurumsal firmaları tercih ettiğini göstermektedir.
Psikolojik sözleşmede çalışanların aldıkları maaşların etkisi vardır. Maaş arttıkça
psikolojik sözleşme ve bağlılık artmakta iken kurumsallaşmada bir etkisinin olmadığı
görülmüştür. Çalışılan kurumda merkezi otoriteyle yönetilen kurumların hem psikolojik
sözleşmeye hem de kurumsallaşma ölçeğine verdikleri cevaplar yönetim kurulu bulunan ve
ortak kararların alındığı firmalara göre oldukça düşüktür.

Anahtar Kelimeler

psikolojik sözleşme, üretim, kurumsallaşma

Kaynakça

• ,