KÜLTÜR AKTARIMINDA ÇİZGİ FİLMLERİN ROLÜ: AYBEK ÖRNEĞİ

Year 2025, Volume: 13 Issue: 42, 17 - 30, 25.03.2025

İrem Yurtman Urhan

https://doi.org/10.33692/avrasyad.1496044

Abstract

İlk çağlardan günümüze ortak olgular çevresinde bir araya gelen bireyler belli toplulukları oluşturmuştur. Ortak değer yargıları ortak kültürün temelini oluşturmakta ve devamında ise her topluluğa/millete özgü kültür ögelerini ortaya çıkarmaktadır. Bu kültür ögeleri yıllar içerisinde sözlü ve yazılı ortam vasıtası ile sonraki nesillere aktarılmıştır. Günümüz dünyasında teknolojinin gelişimi ile dijital mecralar ön plana çıkmaya başlamış olup aynı zamanda ‘dijital kültür ortamı’ olarak adlandırılan yeni bir kültür ortamını doğurmuştur. Dijital kültür ortamına adaptasyon oldukça kısa bir süre içerisinde gerçekleşmiştir. Bu kabulün ve adaptasyonun kolay olmasında etkili olan birinci madde normal şartlarda sözlü yahut yazılı ortam aracılığı ile sadece belli bir kitleye ulaşılabilirken, elektronik ortam vasıtası ile daha geniş kitlelere ulaşabilme imkânının ortaya çıkmasıdır. Çizgi film sektörü de dijital kültür ortamı içerisinde yer alan bir sektördür. Çizgi filmler, kültürel kavramları görsel olarak işleyerek, izleyicilerin zihninde somut bir olgu yaratmaktadır. Yapılmış olan bu incelemede temel kitle çocuklar ve temel araç çizgi filmler olarak belirlenmiştir. Dijital kültür ortamında var olan çizgi filmlerin kültür aktarımındaki yeri ve önemi, bölümlerin analiz edilmesi ve seri içerisinde yer alan halk bilimi unsurlarının tespit edilmesi amacı ile yapılmış olan bu inceleme, Han yapım tarafından hazırlanan ve TRT Çocuk kanalında yayınlanan 22 bölümlük bir seriye sahip olan Aybek çizgi filmi özelinde gerçekleştirilmiş.

Keywords

Çizgi film, Aybek, Kültür, Kültür Aktarımı, Dijital Kültür

THE ROLE OF CARTOONS IN CULTURE TRANSMISSION: AYBEK EXAMPLE

Abstract

From ancient times to the present day, individuals coming together around common facts have formed certain communities. Common value judgments form the basis of common culture and subsequently reveal cultural elements specific to each community/nation. These cultural elements have been transferred to subsequent generations through oral and written media over the years. In today's world, with the development of technology, digital channels have begun to come to the fore and have also given birth to a new cultural environment called 'digital culture environment'. Adaptation to the digital culture environment took place in a very short time. The first factor that is effective in making this acceptance and adaptation easy is the emergence of the opportunity to reach larger audiences through electronic media, while under normal circumstances only a certain audience can be reached through oral or written media. The cartoon industry is also a sector within the digital culture environment. Cartoons create a concrete phenomenon in the minds of the audience by visually processing cultural concepts. In this analysis, the main audience was determined as children and the main tool was cartoons. This review, which was carried out with the aim of determining the place and importance of cartoons existing in the digital cultural environment in cultural transfer, analyzing the episodes and identifying the folklore elements in the series, is based on the Aybek cartoon series, which has a 22-episode series prepared by Han Productions and broadcast on TRT Çocuk channel. Made specifically for the movie.

Keywords

Cartoon, Aybek, Culture, Culture Transfer, Digital Culture

References

• Azemoun, Y. (2020). Türkmen Halısından Yansıyanlar. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tarih Dergisi, 3(2), 23-58.
• Bayat, Fuzuli. (2022). Türk Kültürümün İki Söyleyici Tipi; Şaman ve Destan Anlatıcısı. Uluslararası Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 5(1), 18-32.
• Baldane, O. (2019). Türk Giyim-Kuşam ve Süslenme Kültürünün Türkü Ve Mahnı Metinlerindeki Yansımaları. Türkoloji(95), 79-94.
• Balta, Nuran. (2020). Malazgirt: Özgürlerin Kaderi Oyunu Üzerine Bir İnceleme. Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, 125(247), 451-464.
• Boratav, Pertev Nail. (2016). 100 Soruda Türk Folkloru. Ankara: BilgeSu Yayınları, 139-140.
• Dilek, İbrahim. (1998). Altay Türk Kaycılık Geleneği ve Kayçı NU Ulagaşev. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi(5), 340-344.
• Duman, H. (2019). Türk mitolojisinde ejderha. Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi, 5(11), 482-493.
• Elçin, Şükrü. (1977). Atların Doğuşları ile İlgili Efsaneler. Ankara: Akçağ Yayınları, s.47.
• Ergin, Muharrem. (2016). Dede Korkut Kitabı 1-2. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, s.3-121.
• Gül, Mehmet, Recep Nur Uzun, Mehmet Çelebi. (2018). Türk Kültüründeki Geleneksel Oyunlar ve Sporlara Yüzeysel Bir Bakış. Sosyal Bilimler, 13(26), 655-671.
• Güler, Deniz. (1989). “Çocuk, Televizyon ve Çizgi Film”. Kurgu. 5(1), 144-158.
• Gökalp, Ziya. (2014). Türkleşmek İslamlaşmak Muasırlaşmak. Ankara: Alter Yayıncılık, s.23.
• Köprülü, Mehmet Fuat. (1999). Edebiyat Araştırmaları. Ankara: Türk Tarih Kurumu, s. 52-58.
• Murtazaoğlu, S. (2012). Kültürel Belleğin Ritüel Yoluyla Kuruluşu. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 2, 344-350.
• Örnek, Sedat Veyis. (2016). Türk Halkbilimi. Ankara: BilgeSu Yayınevi, s.206.
• Solmaz, Mustafa. (2020). Toplumlarda Kartal ve Tuğrul Kuşu İmgeleri. Türk & İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi(25), 90-97.
• Şen, Semra. (2006). Türklerde Ad Verme Törenleri, Adların Önemi, Ad Vermeyle İlgili Gelenekler ve İnançlar. Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, (6), 153-159.
• Taşağıl, Ahmet. (2014). Kök Tengri'nin Çocukları. İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınevi, s. 30.
• Türkiye Diyanet Vakfı Yayını. (2002). Kızılelma. İçinde Diyanet İslam Ansiklopedisi (Cilt: 25: s. 559.)
• Yazıcıoğlu, Önder. (2003). Türklerin Kültür Tarihi. İstanbul: Kalipso Yayınları, s. 65.