AGRICULTURE IN TURKEY ACCORDING TO THE REPORT PRESENTED TO SULEYMAN DEMİREL (1966-1969)

Year 2025, Volume: 13 Issue: 42, 125 - 144, 25.03.2025

Nesrin Hangül

https://doi.org/10.33692/avrasyad.1574491

Abstract

The ban on political parties closed by the 1960 coup regime was lifted on January 13, 1961. For the 1961 elections, new parties were allowed to be established. In this process, 11 new parties were established in addition to the Republican People’s Party and the Republican Villagers Nation Party. The most important of these was the Justice Party, which took over the legacy of the dissolved Democrat Party. The founding president of the party was Ragıp Gümüşpala. He was also the first chairman of the party until 1964. After his death in 1964, Süleyman Demirel was elected as the new chairman. In the 1965 elections, the Justice Party, which advocated agricultural reform instead of land reform and followed an economic policy that prioritized domestic and foreign capital, succeeded in coming to power by receiving the majority of the votes. The period between 1965 and 1971, when Demirel was in power, was a period in which an economic development plan was implemented by the State. However, Demirel’s government also implemented its own economic policies through annual programs. In line with this policy, the Ministry of Agriculture, the Ministry of Industry, and the Ministry of Energy and Natural Resources submitted a number of social and economic reports to Süleyman Demirel. In the part of the report related to the Ministry of Agriculture, targets for the years 1966, 1967, 1968, and 1969 were set. These targets included investigations to be carried out in the fields of land availability, agricultural potential, production measures, marketing, prices, animal husbandry, feed industry, dairy industry, and forestry. These investigations were detailed in the report. The present study analyzes the part of the report presented to Süleyman Demirel by the Ministry of Agriculture, comparing it with official sources.

Keywords

Justice Party, Süleyman Demirel, Economy, Agriculture, Livestock

SÜLEYMAN DEMİREL’E SUNULAN RAPORA GÖRE TÜRKİYE’DE TARIM (1966-1969)

Abstract

1960 darbesiyle kapatılan siyasi partilerin üzerindeki yasak 13 Ocak 1961’de kaldırılmıştır. 1961 seçimleri için yeni partilerin kurulmasına izin verilmiştir. Bu süreçte Cumhuriyet Halk Partisi ve Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi’ne ilaveten 11 yeni parti kurulmuştur. Bunların arasında en önemlisi, kapatılan Demokrat Parti’nin mirasını devralarak kurulan Adalet Partisi olmuştur. Partinin kurucu başkanı Ragıp Gümüşpala idi. Aynı zamanda 1964’e kadar partinin ilk genel başkanlığını da yürütmüştür. 1964’te ölümünün ardından parti başkanlığına Süleyman Demirel seçilmiştir. 1965 seçimlerinde toprak reformu yerine tarım reformunu savunan yerli ve yabancı sermayeyi ön plana çıkaran bir ekonomi politikası takip eden Adalet Partisi oyların büyük çoğunluğunu alarak iktidara gelmeyi başarmıştır. Demirel’in iktidarda olduğu 1965-1971 yılları ekonomide kalkınma planının da uygulandığı bir dönemdir. Buna rağmen Demirel hükümeti kendi ekonomik politikalarını yıllık programlarla uygulamaya koymuştur. Bu politika doğrultusunda Süleyman Demirel’e sosyal ve iktisadi alanda Tarım Bakanlığı, Sanayi Bakanlığı ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından birtakım raporlar sunulmuştur. Bu raporlarda adı geçen bakanlıkların faaliyet alanlarıyla ilgili mevcut durum ve üç ya da dört yıllık süre içerisinde hükümetin programına alınan hedeflerden bahsedilmiştir. Demirel’e sunulan raporun Tarım Bakanlığıyla ilgili kısmında 1966, 1967, 1968 ve 1969 yıllarına ait hedefler belirtilmiştir. Bu hedefler arazi varlığı ve zirai potansiyel, üretim tedbirleri, pazarlama, fiyat, hayvancılık, yem sanayi, süt endüstrisi ve ormancılık konularında yapılması düşünülen çalışmalardır. Bu çalışmalara raporda detaylı şekilde yer verilmiştir. Bu araştırmada da raporun Tarım Bakanlığı tarafından Süleyman Demirel’e sunulan bölümü resmi kaynaklarla karşılaştırılarak ele alınmıştır

Keywords

Adalet Partisi, Süleyman Demirel, Ekonomi, Tarım, Hayvancılık

References

• Aksöz, İbrahim. 1972. Zirai Kredi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Basımevi.
• Aydemir, Refik. 2018. “Adalet Partisinin Tarım Politikaları (1961-1980)”. Yüksek Lisans Tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• Bıyıkoğlu, Kemal. 1974. “Türkiye’nin Tarımsal Kalkınmasında Milli Eğitim Sistemi”. Ziraat Dergisi 5(2-3):1-21.
• Boratav, Korkut. 2007. Türkiye İktisat Tarihi (1908-2005). Ankara: İmge Kitapevi.
• Boratav, Korkut. 2013. “İktisat Tarihi (1908-1980)”. Yay. Yön. Sina Akşin. İçinde, Türkiye Tarihi 4, Çağdaş Türkiye 1908-1980 (s. 297-380). İstanbul: Cem Yayınevi.
• Demirel, Tanel. 2017. Adalet Partisi İdeoloji ve Politika. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Dinler, Zeynel. 2014. Tarım Ekonomisi. Bursa: Ekin Basın Yayın Dağıtım.
• Erdoğan, Haşim. 2020. “Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Ekseninde Türkiye Cumhuriyeti’nin Kalkınma Politikası ve Tarımsal Üretim”. Journal Of Universal History Studies (3): 252-268.
• Goloğlu, Mahmut. 2011. Millî Mücadele Tarihi V, Türkiye Cumhuriyeti 1923. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Güneş, Turan, Yıldız Akın. 1981. “Tarımsal Pazarlama”. Türkiye II. Tarım Kongresi: 441-468.
• Hiç, Mükerrem. 2002. “Cumhuriyet Döneminde Türkiye Ekonomisi”. Ed. Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek ve Salim Koca. İçinde, Türkler (s. 541-564). Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
• İnan, Afet. 1989. İzmir İktisat Kongresi (17 Şubat-4 Mart 1923). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Kaçar Burhan, vd. 1981. “Etkin Bir Tarımsal Araştırma ve Yayım Modeli”. Türkiye II. Tarım Kongresi: 513-530.
• Karagölge, Cahit. 1987. Tarım Ekonomisi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Basımevi.
• Kazgan, Gülten. 2004. Tanzimat’tan 21. Yüzyıla Türkiye Ekonomisi. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Konya, Didem. 2024. “Cumhuriyet Dönemi Hayvancılık Politikası (1923-1980)”. Doktora Tezi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• Koraltürk, Murat. 2002. “Türkiye Ekonomisi (1923-1960)”. Ed. Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek ve Salim Koca. İçinde, Türkler (s. 581-597). Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
• Kumaş, Nursal. 2024. “Arşiv Belgeleri Işığında Türkiye’de 1966-1967 Yıllarında Tarım, Orman ve Hayvancılık Faaliyetleri”. 10. Uluslararası Atatürk Kongresi: 1885-1920.
• Özgüven, Ali. 1983. Tarım Ekonomisi ve Politikası. İstanbul: Filiz Kitapevi.
• Pamuk, Şevket. 2015. Türkiye’nin 200 Yıllık İktisadi Tarihi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Pekel, Erdoğan, Zeynel Cebeci. 1997. Hayvancılık Organizasyonları. Adana: Çukurova Üniversitesi Yayınları.
• Polatoğlu, Mehmet Gökhan. 2019. “Cumhuriyet Döneminde Hayvancılığın Sanayiye Tatbikine Bir Örnek: Merinos Yetiştiriciliği”. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, (100): 585-620.
• Polatoğlu, Mehmet Gökhan. 2020. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin İlk Planlı Dönem Sanayileşme Faaliyetleri (1934-1938). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Tekinsoy, Yunus Emre. 2020. “1929 Dünya Ekonomik Buhranı ve Türkiye’de Devletçilik Politikaları”. Ed. Mustafa Turan. İçinde 95. Yılında Türkiye Cumhuriyeti’nde Siyasi, Sosyal ve Ekonomik Hayat (1918-1938) Cilt I (s. 277-314). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Tezel, Yahya Sezai. 2015. Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi (1923-1950). İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Tokgöz, Erdinç. 2011. “Cumhuriyet Döneminde Ekonomik Gelişmeler”. Ed. Durmuş Yalçın, vd. İçinde, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi II (s. 319-368). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.