POSTMODERN VİEWS OF URBAN RELİGİOSİTY AS A FORM OF CULTURAL HYBRİDİZATİON

Year 2025, Volume: 13 Issue: 42, 199 - 223, 25.03.2025

Kazım Kandemir

https://doi.org/10.33692/avrasyad.1586986

Abstract

The aim of this study is to reveal the postmodern views of urban religiosity, based on the concept of "cultural hybridization". In the study, firstly, the emergence and development of the urban phenomenon, as it is a sociological phenomenon, and sociological definitions of the city are mentioned. Along with the definitions in question, the urban approaches of classical sociologists who put social change at the center of their studies and analyze the city are also emphasized. In this context, the views of the Chicago school on the city, which saw the city as a laboratory and an object of sociological research, and the analyzes of sociologists who treated urban space as a capitalist production mechanism were touched upon. Then, sociological definitions of religion were emphasized; The dimensions of the city, urbanity and urban religiosity were projected. Finally, urban religiosity, popular religiosity and postmodern views of urban religiosity in Türkiye are mentioned. According to the results obtained, it was concluded in the study that traditional rural religiosity has moved away from its essence in modern urban life in Türkiye, and urban religiosity has taken on a popular and postmodern form. Due to this situation, it has been observed that the religious individual, who faces the reality of "cultural hybridization" in modern urban life in Türkiye, perceives religion as a field of individual belief and always reproduces himself in the face of crises and shocks. Thus, it has been observed that the religious profile in Türkiye has moved away from the traditional perception of religion in urban life and has adopted a realistic perception compatible with modern urban life. This has resulted in the phenomenon of religion being confined to consciences and personal space. Thus, the phenomenon of religion has become a dysfunctional phenomenon in the public sphere.

Keywords

City, Religion, Religiosity, Postmodernism, Cultural Hybridization

KÜLTÜREL MELEZLEŞME FORMU OLARAK KENT DİNDARLIĞININ POSTMODERN GÖRÜNÜMLERİ

Abstract

Bu çalışmanın amacı “kültürel melezleşme” kavramından hareketle kent dindarlığının postmodern görünümlerini ortaya koymaktır. Çalışmada ilk olarak sosyolojik bir olgu olması açısından kent olgusunun ortaya çıkışına, gelişimine ve sosyolojik olarak kent tanımlamalarına değinilmiştir. Söz konusu tanımlarla birlikte toplumsal değişimi çalışmalarının merkezine alan klasik sosyologların kenti analiz eden kent yaklaşımları üzerinde de durulmuştur. Bu çerçevede kenti laboratuvar ve sosyolojik araştırma nesnesi olarak gören Chicago ekolünün kente dair görüşlerine ve kentsel mekânı kapitalist üretim mekanizması gibi ele alan sosyologların analizlerine temas edilmiştir. Ardından sosyolojik olarak din tanımları üzerinde durulmuş; kent, kentlilik ve kent dindarlığının boyutlarına projeksiyon tutulmuştur. Son olarak Türkiye’de kent dindarlığı, popüler dindarlık ve kent dindarlığının postmodern görünümlerine değinilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre çalışmada Türkiye’deki modern kent yaşantısında geleneksel kır dindarlığının özünden uzaklaştığı, kent dindarlığının da popüler ve postmodern bir şekle büründüğü sonucuna varılmıştır. Bu durumdan dolayı Türkiye’deki modern kent yaşantısında “kültürel melezleşme” gerçeğiyle yüzleşen dindar bireyin dini bireysel inanç alanı olarak algıladığı, krizler ve sarsıntılar karşısında her daim kendini yeniden ürettiği görülmüştür. Böylece Türkiye’deki dindar profilin kent yaşantısında geleneksel din algısından uzaklaşarak modern kent yaşantısına uyumlu, realist bir algısına büründüğü görülmüştür. Bu da din olgusunun vicdanlara ve kişisel alana hapsedilmesi sonucunu doğurmuştur. Böylece din olgusu kamusal alanda işlevsiz bir olgu haline getirilmiştir.

Keywords

Kent, Din, Dindarlık, Postmodernizm, Kültürel Melezleşme

References

• Arslan, Mustafa. 2004. Türk Popüler Dindarlığı. İstanbul: DEM Yayınları.
• Berger, Peter L. 2011. Kutsal Şemsiye: Dinin Sosyolojik Teorisinin Ana Unsurları. Çev.A. Coşkun. İstanbul: Rağbet Yayınları.
• Burgess, Ernest W. 1967. “The Growth of the City: An Introduction to a Research Project”. ss. 47-62 içinde The City Reader, Ed. R.E. Park, E. W. Burgess, R. D. McKenzie. Chicago-London: Chicago University Press.
• Canatan, Kadir. 1995. Bir Değişim Süreci Olarak Modernleşme. İstanbul: İnsan Yayınları.
• Çelik, Celalettin. 2006. “Kentsel Dindarlık–Kentlilik Tecrübelerinde Farklılaşan Dindarlıklar-”. ss. 81-111 içinde Dindarlığın Sosyo-Psikolojisi, Ed. Ü. Günay, C. Çelik. Adana: Karahan Yayınları.
• Çelik, Celalettin. 2009. “Kentleşme Ve Dini Hayat”. içinde IV. Din Şurası Tebliğ ve Müzakereleri. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı.
• Çelik, Celalettin. 2012. “Göç, Kentleşme Ve Din”. ss. 297-306 içinde Din Sosyolojisi El Kitabı, Ed. N. Akyüz, İ. Çapçıoğlu. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Çeliker, Mahmut. 2023. “Taşra-Kent Dikotomisinde Dinin Kültürel İzdüşümü: Bir Başkadır Dizisi Örneği”. Kültür Araştırmaları Dergisi (17): 160-87.
• Çınar, Aliye. 2010. “Kent Dindarlığı Ve Toplumsal Hafıza: Kent Dindarlığını Kadın Algısı Üzerinden Okumak”. Demokrasi Platformu Dergisi Kent Dindarlığı 6(21 (Bahar 2010)): 29-44.
• Demir, Talip. 2016. “Postmodern Perspektiften Popüler Kültür Ve Dindarlığın Yeni Formları”. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7(15): 117-33.
• Demirlek, Beyza. 2016. “Türkiyede Popüler Dindarlık Ve Medya Ilişkisi”. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Durkheim, Emile. 2010. Dinsel Yaşamın Ilk Biçimleri. Çev.Ö. Ozankaya. İstanbul: Cem Yayınevi.
• Ertit, Volkan. 2015. “Sekülerleşmenin Hızlandırıcısı Olarak Kentleşme”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (41): 247-54.
• Freyer, Hans. 2013. Din Sosyolojisi. Çev.T. Kalpsüz. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Geertz, Clifford. 1973. The Interpretation of Cultures Selected Essays. New York: Basic Book Publishers.
• Giddens, Anthony. 2012. Sosyoloji. Çev.İ. Yılmaz. İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Griswold, Wendy. 2012. Cultures and Societies in a Changing World. London: Sage.
• Güllüpınar, Fuat. 2013. “Kent Kuramları”. ss. 50-83 içinde Kent Sosyolojisi, Ed. F. Güneş. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
• Günay, Ünver. 1999. Erzurum Ve Çevre Köylerinde Dini Hayat. İstanbul: Erzurum Kitaplığı.
• Günay, Ünver. 2003. Din Sosyolojisi. İstanbul: İnsan Yayınları.
• Imıl, Muhittin. 2021. “Postmodern Kentte Kutsalın Fisyonu Ve Türk Toplumu”. Dinî araştırmalar 24(61): 353-73.
• Kandemir, Kazım. 2024. Popüler Kültür Ürünü Olarak Karikatürlerdeki Dini Figürlerin Analizi. Ankara: İlahiyat Yayınları.
• Kara, İsmail. 2010. Cumhuriyet Türkiyesi’nde Bir Mesele Olarak Islâm: 1,. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Kehrer, Günter. 2007. “Din Sosyolojisi”. içinde Din Sosyolojisi, Ed. Y. Aktay, M. E. Köktaş, Çev.M. Ayyıldızoğlu. Ankara: Vadi Yayınları.
• Keleş, Ruşen. 1993. Kentleşme Politikası. Ankara: İmge Yayınları.
• Köktaş, M. Emin. 1993. Türkiye’de Dinî Hayat: İzmir Örneği. İstanbul: İşaret Yayınları.
• Lefebvre, Henri. 2019. Kentsel Devrim. Çev.Selim Sezer. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Marshall, Gordon. 2009. Sosyoloji Sözlüğü. Çev.O. Akınhay, D. Kömürcü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Otto, Rudolf. 1958. The Idea of the Holy. Çev.J.W. Harvey. London: Oxford University Press.
• Özkalp, Enver. 2009. Sosyolojiye Giriş. Bursa: Ekin Yayınları.