İşlem Bazlı Manipülasyon Şirketlerinin Vektör Otoregresif Analizi İle İncelenmesi

Year 2014, Volume: 5 Issue: 1, 37 - 57, 01.06.2014

Savaş Tarkun , H.oğuzhan Ergür A. Fahimi Aydın

Abstract

İşlem bazlı manipülasyon hisse senedi yatırımcıları ve ekonomi üzerinde olumsuz etkileri söz konusudur. Dolaysıyla bu tür manipülasyon üzerinde araştırmalar yapılması, konunun taraflarına önemli yararı olacaktır. 2008-2011 yılları arasında Sermaye Piyasası Kurulu tarafından haftalık bültenleri incelenerek, 2007 yılı baz alınarak, bu suça maruz kalan Bisaş Tekstil Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi, Pera Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Anonim Şirketi, Vakıf Finansal Kiralama Anonim Şirketi ve Taksim Yatırım Ortaklığı Anonim Şirketi incelenmiştir. 28.03.2007-15.11.2007 dönemine ilişkin günlük maksimum ve minimum fiyatları oranlanarak incelenmiş olup oluşturulan bu seriler durağanlaştırılarak vektör otoregresif model ile incelenmiş, modelin tahmininden elde edilen etki-tepki analizi ve varyans ayrıştırması sonucunda, ele alınan şirketler arasında nedensellik ilişkisi bulunmuştur.

Keywords

Durağanlık, Etki-Tepki Fonksiyonları, Granger Nedensellik Testi, İşlem Bazlı Manipülasyon, Varyans Ayrıştırması, Vektör Otoregresif Model

References

• Adrian, C. ve A. Darnell (1990). “Dictionary of Econometrics”. England: Edward Elgar Pub
• Allen, F. & Gorton, G. (1992). “Stock Price Manipulation Market and Asymmetric Information”. European Economic Review. Cilt 36, s. 624-630.
• Barışık, Salih ve Demircioğlu, Elmas (2006). “Türkiye’de Döviz Kuru Rejimi, Konvertibilete, İhracat – İthalat İlişkisi (1980 – 2001)”. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3), 71 – 84.
• Bhattacharya, U. & Daouk, H. (2002). “The World Price of Insider Trading”, The Journal of Finance, Cilt 57, Sayı 1, s. 75–108. 95
• Charemza, W.W. ve D.F.Derek (1992). “New Directions in Econometric Practise General to Spesific Modelling,Cointegration and Vector Autoregressions”. England: Edward Elgar Pub.
• Dickey, D. A. ve W. A. Fuller (1979) “Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root”, Journal of American Statistical Association, 74, 427-31.
• Enders,Walter (1995), “Applied Econometric Time Series:Wiley Series in Probability and Mathemathical Statistics”, New York, John Wiley Inc.
• Ertekin, G. (1999). “Sermaye Piyasası Kanunu Açısından Ekonomik Suçlar ve İçerden Öğrenenlerin Ticareti”. Ankara Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi
• Fesli, M. (2003). “İçeriden Öğrenenlerin Ticareti ve Manipülasyonlar”. İstanbul Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi
• Göktaş Yılmaz, Özlem (2005). “Türkiye Ekonomisinde Büyüme İle İşsizlik Oranları Arasındaki Nedensellik İlişkisi”. İ. Ü. Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 2, 11 – 29.
• Granger C. (1969) “ Investigating Causal Relation by Econometric Models and Cross-Spectral Methods”, Econometrica. Vol 37, 424-38 Granger C. (1988) “Causality, Cointegration and Control”, Journal of Economic Dynamics and Control. 12, 551-59
• Granger, C. W. J., Huang, B. & Yang, C. (2000). “A bivariate causality between stock prices and exchange rates: Evidence from recent Asian flu”. The Quarterly Review of Economics and Finance, 40, 337-354.
• Günaydın, İhsan (2004). “Vergi – Harcama Tartışması: Türkiye Örneği”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 5 (2), 163 – 181.
• Jarrow, R. A. (1992). “Market Manipulation, Bubbles, Corners, and Short Squeezes”, The Journal of Financial and Quantitative Analysis, Cilt 27, Sayı 3, s. 311–337.
• Jiang, G., Mahoney, P. G. & Mei, J. (2005). “Market Manipulation: A Comprehensive Study of Stock Pools”, Journal of Financial Economics, Cilt 77, Sayı 1, s. 147–170.
• Keating, J. W. (1990), “Identifying VAR Models Under Rational Expectations”, Journal of Monetary Economics, 25.
• Kumar, P. & Seppi, D.J. (1992). “Futures Manipulation with ‘Cash Settlement’”, The Journal of Finance, Cilt 47, Sayı 4, s. 1485-1502.
• Kumar, V., Leona, R.P. ve J.N Gasking (1995), “Aggregate and Disaggregate Sector Forecasting Using Consumer Confidence Measures”, International Journal of Forecasting.
• Küçükkocaoğlu, G. (2003). “İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda Gün İçi Getiri, Volatilite ve Kapanış Fiyatı Manipülasyonu”. Ankara Üniversitesi, Doktora Tezi.
• Kütükçü, D. (2003). “İçerde Öğrenenlerin Ticareti”. İstanbul Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi
• Lütkepohl, Helmut (1993), “Introduction to Multiple Time Series Analysis”, Berlin, Springer – Verlag.
• Özparça, İ. (2000). “Hisse Senedi Piyasalarında Manipülasyon Ve Spekülasyon”, Marmara Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi.
• Pekkaya, Semra ve Ayhan Tosuner; (2004). “Türkiye Ekonomisinin Temel Dinamikleri Işığında 2000 Yılı Enflasyonu Düşürme Programına Eleştirel Bir Yaklaşım: 1990-99 Dönemine Yönelik Bir VEC (Vector Error Correction: Vektör Hata Düzeltme) Modeli Denemesi”. 2004 Türkiye İktisat Kongresi, Gelişme Stratejileri ve Makroekonomik Politikalar Tebliğ Metinleri II, 3.Cilt, 39 – 77.
• Phillips, P. C. B. & Perron, P. (1988). “Testing for a unit root in time series regression”. Biometrika. 75, 335-346.
• Pickholz, G.M. & Pickholz, J.R. (2000). “Manipulation”, Eighteenth Cambridge International Symposium, s. 34–49
• Sims, C.A.( 1 980), "Macroeconomics and Reality", Econometrica, Vol.48
• Tezcanlı, M.V. (1996). “İçerden Öğrenenlerin Ticareti”. İstanbul: Ufuk Yayınları
• Tarı, Recep ve Yıldırım, Durmuş Çağrı (2009). “Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracata Etkisi: Türkiye İçin Bir Uygulama”. Yönetim ve Ekonomi, 16(2), 95 – 105.
• Uzgören, Nevin, Ceylan, Gülçin ve Uzgören, Ergin (2007). “Türkiye’de Kredi Kartı Kullanımını Etkileyen Faktörleri Belirlemeye Yönelik Bir Model Çalışması”. Celal Bayar Üniversitesi İ. İ. B. F. Yönetim ve Ekonomi, 14 (2), 247 – 256 EK-1 BİST KODU TAM İSMİ BİSAS
• Bisaş Tekstil Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi PEGYO
• Pera Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Anonim Şirketi TKSYO
• Taksim Yatırım Ortaklığı Anonim Şirketi VAKFN
• Vakıf Finansal Kiralama Anonim Şirketi