BALKANLARDA TÜRKÇENİN YABANCI DİL OLARAK ÖĞRENİMİ VE KÜLTÜREL ÖGELER: BALKAN SAATİ PROGRAMI

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 129 - 158, 27.03.2024

İrem Tay , Bahar Doğan Kahtalı

Öz

Bu çalışmanın amacı, TRT Türk kanalında yayınlanan Balkan Saati programı aracılığıyla Türkçeyi yabancı dil olarak Balkanlarda öğrenen insanların Türkçeyi nasıl öğrendiklerini incelemek ve Balkanlardaki kültürel ögeleri sınıflandırmaktır. Bu çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması modelinden yararlanılmıştır. Verilerin analizinde ise içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Çalışma kapsamında TRT Türk kanalında yayınlanan Balkan Saati programının 26 bölümü ele alınmıştır. İzlenen bu bölümler ilk olarak ülkelere göre sınıflandırılmıştır. Programın izlenen bölümleri kapsamında Kuzey Makedonya, Kosova, Arnavutluk, Karadağ, Sırbistan, Bosna Hersek, Romanya ve Macaristan özelinde şehirler dikkate alınarak kültürel ögeler incelenmiştir. İncelemeler doğrultusunda “Mekânlar, Yemekler, Kıyafetler, Şarkılar ve Türküler, Şairler ve Yazarlar, Deyim, Atasözü ve Özlü Sözler, Örf ve Adetler” başlıklarında kodlanmıştır. Programın ilgili bölümlerinde Türkçe öğrenen kişilerin Türkçeyi öğrenme durumlarının da kaydı alınıp kodlar verilerek yazıya geçirilmiştir. Çalışma sonucunda, bireylerin televizyondaki dizi ve filmler aracılığıyla Türkçe öğrenme sürecine girdiği görülmek ile birlikte Balkanlarda bulunan Türkçe kurslarının da Türkçe öğrenme sürecini kolaylaştırdığı tespit edilmiştir. Bununla birlikte Türkiye’ye üniversite okumak için YTB bursu aracılığı ile gelen öğrencilerin daha sonrasında ülkelerine dönerek öğrendiklerini uyguladıkları görülmüştür. Günümüzde sınırlar farklı olsa da Balkan devletlerinde Osmanlıdan kalma birçok tarihi mekânın varlığı, ortak tarih bilincinden doğan ortak kültürel ögelerin olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Balkanlar, yabancılara Türkçe öğretimi, Balkan saati

Etik Beyan

Etik kurul kararı gerektirmemektedir.

LEARNING TURKISH AS A FOREIGN LANGUAGE AND CULTURAL ELEMENTS IN THE BALKANS: TV PROGRAM OF BALKAN HOUR

Öz

The aim of this study is to examine how people learning Turkish as a foreign language in the Balkans learn Turkish through the Balkan Hour program broadcast on TRT Türk channel and to classify the cultural elements in the Balkans. In this study, content analysis method, one of the qualitative research methods, was used. Within the scope of the study, 26 episodes of the Balkan Hour program broadcast on TRT Türk channel were analyzed. These chapters are first categorized by country. Within the scope of the watched episodes of the program, cultural elements were examined by considering the cities in North Macedonia (Skopje, Radovic, Tetovo, Tetovo, Struga, Ohrid, Resne-Manastir, Gostivar), Kosovo (Pristina, Prizen, Yakova, Ipek), Albania (Tirana, Iskodër), Montenegro (Podgorica, Bar-Budva, Plav-Rojaye), Serbia (Belgrade, Novi Pazar), Bosnia and Herzegovina (Sarajevo, Mostar, Yayçe, Srebnitsa), Romania (Bucharest, Constanta, Babadag) and Hungary (Budapest). In line with the analyzes, it was coded under the headings of "Places, Food, Clothes, Songs and Folk Songs, Poets and Writers, Idioms, Proverbs and Sayings, Customs and Traditions". In the relevant sections of the program, the Turkish learning status of the Turkish learners was also recorded and written down by giving codes. As a result of the study, it was determined that individuals start learning Turkish through TV series and movies, and that Turkish courses in the Balkans also facilitate the process of learning Turkish. In addition, it was observed that students who came to Turkey to study at university through YTB scholarships returned to their home countries and applied what they had learned. Although the borders are different today, it has been determined that there are many Ottoman historical sites in the Balkan states and that there are common cultural elements arising from common historical consciousness.

Anahtar Kelimeler

Balkans, teaching Turkish to foreigners, Balkan hour.

Kaynakça

• Açık, F. ve Yavuz, İ.R. (2019). Balkanlarda öğreticilerin gözünden Türkçe öğretimi. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, (48), 299-326.
• Artun, E. (2003). Osmanlı'nın ilk dönemlerinde Türk ve Balkan kültürlerinde etkileşim. Folklor/Edebiyat, 33(1), 99-105.
• Brown, HD. (2007). Dil öğrenmenin ve öğretmenin ilkeleri (5. baskı). Pearson Education, New York.
• https://www.trt.net.tr/kurumsal/trtnin-hikayesi. (04.03.2024)
• Kramsch, C. (1993). Context and culture in language teaching. Oxford university press.
• Küçük, S. ve Erbaş, G. (2022). Yabancılara Türkçe öğretiminde Balkanlardaki Türk edebiyatı ile anadolu Türk edebiyatı’nın mukayesesi “Balkan ninnisi dizi örneği”. Uluslararası yabancı dil olarak Türkçe öğretimi dergisi, 5(2), 153-175.
• Ortaylı, İ. (2006). Son imparatorluk Osmanlı. Timaş Yayınevi.
• Oruç, Z. (2011). Balkanlarda Osmanlı mirası ve ulusçuluk çerçevesinde Balkan Türklerinin kimlik ve yönetim sorunları (Kosova ve Makedonya örneği) (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Sakarya Üniversitesi.
• Sancak, K. (2022). Balkanlardaki Türkçe öğretimi faaliyetlerinin kamu diplomasisi perspektifinden analizi. Paradigma, 11(2), 56-66.
• Sander, O. (1989). Siyasi tarih, İstanbul: İmge Yayınevi.
• Şahin, H. (2001). Osmanlı devletinin kuruluş döneminde Abdalan-ı Rum (1300-1400) (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi.
• Tikici, M., Karatepe, S. ve Erdem, O. (2009, 10-16 Mayıs). Balkanlarda Türk kültürü: Osmanlı sonrası Kosova’da yaşayan Türklerin kültürel özellikleri ve Türkiye ile ilişkileri üzerine bir değerlendirme. 1. Uluslararası Balkanlarda Tarih ve Kültür Kongresi’nde sunuldu, Kosova.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (9. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• YTB (2013). 2013 Faaliyet Raporu. Ankara.
• Zainal, Z. (2007). Case study as a research method. Jurnal Kemanusiaan, (9), 1-6.