Saat Çizme Testinin Çocuk ve Ergenler için Gelişimsel ve Klinik Gösterge Olarak Kullanımı

Year 2022, , 112 - 134, 28.02.2022

Gülsen Erden , Sait Uluç

https://doi.org/10.31682/ayna.922888

Cited By: 1

Abstract

Saat çizme testi [SÇT], yürütücü işlevleri, motor planlama becerisini ve görsel uzamsal becerileri inceleyen nöropsikolojik bir değerlendirme aracıdır. Görgül çalışmalar, SÇT'nin genel bilişsel işlev düzeyini iyi yordayan geçerli ve güvenilir bir araç olduğunu göstermektedir. Ek olarak, klinik çalışmalar SÇT'nin bilişsel becerilerdeki bozulmanın iyi bir göstergesi olduğuna işaret etmiştir. SÇT, yetişkinlerin ve yaşlıların bilişsel yeteneklerini değerlendirmek için en yaygın kullanılan tarama araçlarından biridir. Ancak, çocuk ve ergen örnekleminde SÇT'nin kullanımına ilişkin görece az sayıda görgül çalışma vardır. Sunulan araştırma, birbirini takip eden iki aşamada gerçekleştirilmiştir. İlk adım olan, norm çalışmasında, SÇT'nin psikometrik özellikleri, herhangi bir nöropsikolojik tanısı olmayan çocuklardan oluşan geniş bir örneklemde değerlendirilmiştir. İkinci çalışmada, klinik tanılı çocuklar ile tanısı olmayan çocuklar SÇT performansı açısından karşılaştırılmıştır. Norm Çalışması 6-14 yaş arası toplam 811 ilköğretim öğrencisi (425 kız, 386 erkek) ile gerçekleştirilmiştir. Analizler, 11 yaşına kadar olan tüm yaş gruplarının, kendilerinden önceki yaşlardan önemli ölçüde daha yüksek puanlara sahip olduğunu göstermiştir. On bir yaşından sonra kritik bir değişiklik olmamıştır. İzleyen aşamada tanı grubu yaşları 6-14 arasında değişen 162 (81 kız ve 81 erkek) çocuk ve ergenden oluşmuştur. Tanı grubundaki tüm katılımcılar özel eğitim kurumlarına devam etmektedir. Analiz sonuçları, 9, 12 ve 13 yaşlarında tanı alan ve olmayan çocuklar arasında SÇT performansı açısından anlamlı farklılıklar olduğunu göstermiştir. Tanı konulan çocukların puanlarının daha kötü olduğu belirlenmiştir.

Keywords

Saat çizme testi, Klinik değerlendirme, Çocuk ve ergen normu

The Use of the Clock Drawing Test as A Developmental and Clinical Indicators for Children and Adolescents

Abstract

The Clock Drawing Test [CDT] is a neuropsychological assessment tool that examines executive functions, motor planning skill, and visual spatial. Empirical studies show that the CDT is a valid and reliable tool that predicts the level of general cognitive function well. In addition, clinical studies have pointed out that CDT is a good indicator of impairment in cognitive skills. CDT is one of the most widely used screening tools to evaluate the cognitive abilities of adults and the elderly. However,, there are relatively few empirical studies on the use of the CDT in the child and adolescent samples. The research presented was carried out in two successive stages. Firstly, in the norm study, the psychometric properties of the CDT were evaluated in a large sample of children without any neuropsychological diagnosis. In the second study, children with clinical diagnoses and children without a diagnosis were compared in terms of CDT performance. First (Norm) Study was carried out with a total of 811 primary school students between the ages of 6-14 (425 girls and 386 boys). Analyzes indicated that all age groups up to 11 years had significantly higher scores than the ages that preceded them. There was no critical change after the age of 11. The diagnostic group in the following study was composed of 162 (81 girls and 81 boys) children and adolescents, whose ages ranged between 6 and 14. All of the participants in the diagnosis group attended to the special education institutions. The results of the analysis indicated that there were significant differences between the children with and without a diagnosis at the age of 9, 12 and 13 in terms of CDT performance. It was determined that the scores of the children who were diagnosed were worse.

Keywords

The clock drawing test, Clinical assessment, Child and adolescent norms

References

• Amodeo, S., Mainland, B. J., Herrmann, N. ve Shulman, K. I. (2015). The times they are a‐changin’: Clock drawing and prediction of dementia. Journal of Geriatric Psychiatry and Neurology, 28 (2), 145–155. https://doi.org/10.1177/0891988714554709
• Cahn-Weiner, D., Sullivan, E., Shear, P., Fama, K., Yesavage, J., Tinklenberg, J. ve Pfefferbaum, A. (1999). Brain structural and cognitive correlates of clock drawing performance in Alzheimer’s disease. Journal of the International Neuropsychological Society, 5, 502-509.
• Cangöz, B., Karakoç, E. ve Selekler, K. (2006). Saat çizme testinin 50 yaş ve üzeri Türk yetişkin ve yaşlı örneklemi üzerindeki norm belirleme ve geçerlik-güvenirlik çalışmaları. Turkish Journal of Geriatrics, 9 (3): 136-142. Cohen, M. J., Ricci, C. A., Kibby, M. Y. ve Edmonds, J. E. (2000). Developmental progression of clock face drawing in children. Child Neuropsychology, 6 (1), 64-76.
• Çelik, C. (2019). Özgül Öğrenme Güçlüğünde Zihinsel İşlevlerin Değerlendirilmesi ve Müdahale Yöntemlerinin Etkililiği [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Dilworth, J. E., Greenberg, M. T. ve Kusche, C. (2004). Early Neuropsychological correlates of later clock drawing and clock copying abilities among school-aged children. Child Neuropsychology, 10 (1), 24-35.
• Eden, G. F., Wood, F. B. ve Stein, J. F. (2003). Clock drawing in developmental Dyslexia. Journal of Learning Disabilities, 36 (3), 216-228.
• Emek-Savaş, D. D., Yerlikaya, D. ve Yener, G. G. (2018). Saat çizme testinin iki farklı puanlama sisteminin Türkiye normları ve geçerlik-güvenirlik çalışması. Türk Nöropsikoloji Dergisi, 24, 143-152.
• Freedman, M., Leach, L., Kaplan, E., Winocur, G., Shulman, K. I. ve Delis, D. C. (1994). Clock drawing: A neuropsychological analysis. New York: Oxford University Press.
• Ganji, K., Zabihi, R. ve Khodabakhsh, R. (2013). Preliminary Study of the Clock Drawing Pattern in Children with and without Dyscalculia. Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology, 19 (3), 211-222.
• Goodglass, H. ve Kaplan, E. (1983). The Assessment of Aphasia and Related Disorders. Philadelphia: Lea and Febiger publishers.
• Gürsoy, S. (2018). Özgül Öğrenme Bozukluğunda Bilişsel İşlevlerin Değerlendirilmesi: Tanı Almış ve Almamış Çocukların Karşılaştırılması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ishiai, S., Sugishita, M., Ichikawa, T., Gono, S. ve Watabiki, S. (1993). Clock drawing test and unilateral spatial neglect. Neurology, 43, 106-110.
• Kaplan, E. (1988). A process approach to neuropsychological assessment. İ inde T. Bull ve B. K. Bryant (Edl.), Clinical Neuropsychology and Brain Function. Washington, DC: APA.
• Kibby, M. Y., Cohen, M. J. ve Hynd, G. W. (2002). Clock face drawing in children with attention-deficit/hyperactivity disorder. Archives of Clinical Neuropsychology, 17, 531-546.
• Kim, H. ve Chey, J. (2010). Effects of education, literacy and dementia on the clock drawing test performance. Journal of the International Neuropsychological Society, 16 (6), 1138–1146. https://doi.org/10.1017/S1355617710000731
• Kusche, C. (1992). Scoring System for Clock Drawing for Elementary School Aged Children [ Basılmamış manuel]. Department of Psychology, University of Washington.
• Mainland, B. J., Amodeo, S. ve Shulman, K. I. (2014). Multiple clock drawing scoring systems: Simpler is better. International Journal of Geriatric Psychiatry, 29 (2), 127–136. https://doi.org/10.1002/gps.3992
• Mainland, B. J. ve Shulman, K. I. (2017). Clock Drawing Test. İ inde A. J. Larner. (Ed.) Cognitive Screening Instrument: A Practical Approach. Switzerland: Springer International Publishing.
• Mendez, M. F., Ala, T. ve Underwood, K. L. (1992). Development of scoring criteria for the clock-drawing task in Alzheimer’s disease. Journal of the American Geriatrics Society, 40, 1094-1099.
• Nishiwaki, Y., Breeze, E., Smeeth, L., Bulpitt, C. J., Peters, R. ve Fletcher, E. A. (2004). Validity of the clock-drawing test as a screening tool for cognitive impairment in the elderly. American Journal of Epidemiology, 160 (8), 797-807.
• Paganini-Hill, A., Clark, L. J., Henderson, V. W. ve Birge, S. J. (2001). Clock drawing: Analysis in a retirement community. Journal of American Geriatrics Society, 49 (7), 941-947.
• Pinto, E ve Peters, R. (2009). Literature review of the Clock Drawing Test as a tool for cognitive screening. Dementia and Geriatric Cognitive Disorders, 27, 201–13.
• Royall, D. R., Cordes, J. A. ve Polk, M. (1998). CLOX: An executive clock-drawing task. Journal of Neurology, Neurosurgery and Psychiatry, 64, 588-594.
• Savaş, D. D. E., Yerlikaya, D. ve Yener, G. G. (2018). Saat çizme testinin iki farklı puanlama sisteminin Türkiye normları ve geçerlik-güvenirlik çalışması. Türk Nöroloji Dergisi, 24, 143-152. https://doi.org/10.4274/tnd.26504.
• Shulman, K. I. (2000). Clock‐drawing: Is it the ideal cognitive screening test? International Journal of Geriatric Psychiatry, 15 (6), 548–561. https://doi.org/10.1002/(ISSN)1099-1166.
• Shulman, K. I., Herrmann, N., Brodaty, H., Chiu, H., Lawlor, B., Ritchie, K. ve Scanlan, J. M. (2006). IPA survey of brief cognitive screening instruments. International Psychogeriatrics, 18 (2), 281–294. https://doi.org/10.1017/S1041610205002693.
• Souillard‐Mandar, W., Davis, R., Rudin, C., Au, R., Libon, D. J., Swenson, R. ve Penney, D. L. (2016). Learning classification models of cognitive conditions from subtle behaviors in the digital clock drawing test. Machine Learning, 102 (3), 393–441. https://doi.org/10.1007/s10994-015-5529-5.
• Sugawara, N., Yasui‐Furukori, N., Umeda, T., Sato, Y., Kaneda, A., Tsuchimine, S. ve Kaneko, S. (2010). Clock drawing performance in a community‐dwelling population: Normative data for Japanese subjects. Aging & Mental Health, 14 (5), 587 – 592. https://doi.org/10.1080/13607860903586086.
• Şakiroğlu, P., Yıldırım, A. ve Erden, G. (2006). İlköğretim Çağı Çocuklarının Bir Saat Çiz Testi Örüntüleri: Ön  Çalışma [Sözel bildiri]. 14. Ulusal Psikoloji Kongresi, Ankara.
• Torgesen, J. K. ve Davis, C. (1996). Individual difference variables that predict response to training in phonological awareness. Journal of Experimental Child Psychology, 63, 1–21.
• Turgut, S. (2008). Özgül Öğrenme Güçlüğünde Nöropsikolojik Profil [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı Deneysel Psikoloji Bilim Dalı, Ankara.