BİYAYİŞ U ÇIMEYİ ZIWANİ

Year 2022, , 79 - 95, 28.06.2022

İbrahim Dağılma

https://doi.org/10.53440/bad.1080568

Abstract

Dil, düşünce, duygu ve beklentilerin ifade edilmesi için kullanılan sesler ve onları karşılayan semboller bütünüdür. Dil, bildiğimiz genel özellikleriyle insanlar arasında anlaşmayı ve kaynaşmayı sağlayan doğal bir vasıta, kendisine özgü kuralları olan ve bu kurallar içerisinde sürekli kendini yenileyen canlı bir mekanizma, temeli bilinmeyen zaman ve mekânlarda atılmış bir gizli anlaşmalar sistemi, seslerden örülmüş sosyal bir kurumdur. Dil, insanların birbirleriyle anlaşmalarında en etkili, kolay, vasıtasız ve ucuz bir iletişim şeklidir. Dilin bu gizemi her zaman bir merak konusu olmuştur. Dilin ne olduğu, nasıl ortaya çıktığı ve dilin kaynaklarının neler olduğu hep sorulagelmiştir.
Dil, yaratılma hadisesiyle beraber insanın iç duygularının yansıması şeklinde ortaya çıkmıştır. Kısaca dil, duygu, düşünce ve isteklerinin ifade edebilmesinde seslerden oluşan bir konuşma, sembollerden oluşan bir yazı düzeni olarak karşımıza çıkar. Fert, toplum ve milletlerin arzu, maksat ve düşüncelerini ifade ettikleri bu konuşma ve yazı sistemiyle ilgili ortaya atılan çokça teori vardır.
Bu konu dilbilimci ve sesbilimciler tarafından incelenmiş, masaya yatırılmış ve ilk dilin nasıl meydana geldiği ve günümüzdeki dillerin kaynağının tek bir dil mi olduğu tartışılagelmiştir.

Keywords

Dil, İnsan, Ses, Sembol, Teori

Thanks

Teşekkürler...

References

• AKSAN, Doğan, Her Yönüyle Dil 1, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1990.
• ALTINÖRS, Atakan, Dil Felsefesine Giriş, İnkılap Yayınları İstanbul 2003.
• AYDAR Hidayet u Ulutaş İsmail, “Dilin Kökeni: Kur’an-ı Kerim ve Diğer Kutsal Kitaplara Göre Dil Olgusu”, International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 5/4, s. 679-696.
• BAŞKAN, Özcan, “İnsan Dilinin Doğuşu”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten, 1968, s. 143- 156.
• CONDON, John C., Kelimelerin Büyülü Dünyası (Tadayoğ: Murat Çiftkaya), İnsan Yayınları, İstanbul 1985.
• EBU'L A'LÂ MEVDÛDÎ, Tefhîmü'l-Kur'ân, İnsan Yayınları, c. 1, İstanbul 1991.
• ECO, Umberto, Avrupa Kültüründe Kusursuz Dil Arayışı, (Tadayoğ: Kemal Atakay), Afa Yayıncılık, İstanbul 1995.
• ELLUL, Jacques, Sözün Düşüşü, Paradigma Yayınları, İstanbul 1998.
• GÜMÜŞKILIÇ, Mehmet, "Dilin Menşei Hakkında Bazı Mülahazalar", Yağmur Dil Kültür ve Edebiyat Dergisi, No. 49, Ağusto 2010.
• https://tr.wikipedia.org/wiki/Zazaca, Tarixê cıonayişi: 23.01.2022.
• İBN KESÎR, Hadislerle Kur'ân-ı Kerîm Tefsîri, Çağrı Yayınları, İstanbul 1988, r. 288.
• KUDRET, Cevdet, ‘Dillerin Gizli Dünyası’ Denemeler I, TDK Yayınları, Ankara 1988.
• NOWAK, Martin A., Homo Grammaticus, Natural History 109 no:10, December/January 2000-2001, r. 36-44.
• ES-SUYUTİ, Celâluddîn, ed-Dürru‟l-Mensûr, c. IV, Beyrût, 1993.
• TAŞER, Suat, Konuşma Eğitimi, Dost Kitabevi Yayınları, İstanbul 1987.
• ÜÇOK, Necip, Genel Dilbilim (Lenguistik), Ankara Üniversitesi. DTCF Yayınları, Sayı: 57, Ankara 1947.
• YAŞAR, Recep, Arap Dilbilimcilerine Göre Dillerin Kaynagı Meselesi: Hz. Âdem’in Dili, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2014, Sayı: 5, s. 89 - 94
• YAZIR, Elmalılı M. Hamdi, Hak Dini Kur'ân Dili, c. 1, İstanbul 1992.
• YAZIR, Elmalılı M. Hamdi, Hak Dini Kur’an Dili, Eser Neşriyat, c. II, İstanbul 1998.